Ile CIT-u z telekomu?

Około 3,8 mld zł podatku dochodowego zapłaciły w latach 2010–2020 cztery największe firmy telekomunikacyjne w kraju – wynika z zestawienia przygotowanego przez „Parkiet". Najstabilniejszym płatnikiem był Plus. Orange tłumaczy, że dużo inwestował.

„Na tym świecie pewne są tylko śmierć i podatki". To zdanie z listu Benjamina Franklina zrobiło na świecie ogromną karierę. Autor nie mógł przewidzieć, że człowiek znajdzie sposób, jak podatków unikać oraz że ukute zostaną takie sformułowania jak „efektywność podatkowa", „raj podatkowy" czy „optymalizacja podatkowa". Sformułowania te są od przynajmniej kilku lat na cenzurowanym w debacie publicznej, a firmom i osobom publicznym wytyka się skłonność do korzystania z nich.

Nic więc dziwnego, że przygotowując ten tekst, napotkaliśmy na przeszkody w postaci braku chętnych do rozmów ekspertów czy (w niektórych wypadkach) odmowy podania danych. Te niedobory staraliśmy się pokonać, korzystając z informacji dostępnych publicznie: przedstawianych przez Ministerstwo Finansów, jak i zawartych w sprawozdaniach finansowych firm.

W ostatnich dniach za sprawą wymiany pism T-Mobile Polska i Związku Przedsiębiorców i Pracodawców odżył temat podatku dochodowego uiszczanego przez największe firmy telekomunikacyjne w Polsce. Przypomnijmy, że T-Mobile zażądał od ZPP usunięcia wzmianki o telekomie w publikacji z listopada ub.r., w której związek nawoływał do wprowadzenia sprawiedliwego systemu podatkowego w Polsce, posługując się wybranymi danymi z publikacji Ministerstwa Finansów, by pokazać, jaką przewagę nad małymi i średnimi firmami krajowymi mają międzynarodowego korporacje.

Naszym celem nie jest obrona wspomnianego T-Mobile czy żadnego innego operatora uwzględnionego w publikacji ZPP ani wyrażenie opinii na temat samej publikacji związku. Ponieważ debata o systemie podatkowym zapewne będzie się toczyć dalej (ZPP uważa, że będzie sprawiedliwie, gdy wszyscy zaczną uiszczać podatek od przychodów), postanowiliśmy spojrzeć na sektor telekomunikacyjny w szerszej perspektywie.

Dłuższa perspektywa

Jako cezurę czasową przyjęliśmy lata 2010–2020. Z jednej strony dlatego, że resort finansów nie upublicznił danych starszych niż za 2012 rok, a z drugiej dlatego, że rok 2010 był w telekomunikacji w Polsce rokiem znamiennym. Trzeci powód jest taki, że danych za rok 2021 jeszcze nie ma. W 2010 r. doszło do zakończenia sporu o Polską Telefonię Cyfrową (wówczas Era, dziś T-Mobile) oraz startu rozmów o sprzedaży Polkomtela (operatora sieci Plus) kontrolowanego przez polskie spółki z udziałem Skarbu Państwa. Oba procesy zakończyły się zmianami właścicielskimi w komórkowych sieciach. Era przeszła w ręce grupy Deutsche Telekom z siedzibą w Bonn i należącej w części do niemieckiego rządu. Plus – w ręce prywatne: Zygmunta Solorza i Heronima Ruty.

Oto, jakie wyniki uzyskaliśmy. W latach 2010–2020 czterej najwięksi w kraju operatorzy telekomunikacyjni: Orange Polska, Polkomtel (operator sieci Plus), P4 (Play) oraz T-Mobile Polska, zapłacili prawie 3,8 mld zł podatku dochodowego. Na tle ich skumulowanych przychodów za ten sam okres to relatywnie niewiele, bo 1,1 proc.

W zależności od operatora i momentu w jego rozwoju kwoty podatku się różnią. Można wskazać, że relatywnie najstabilniejszym płatnikiem CIT w analizowanym okresie był Polkomtel, operator sieci Plus. Operator nie podzielił się z nami swoimi wewnętrznymi wyliczeniami, więc skorzystaliśmy z informacji resortu finansów (Polkomtelowi zdarzało się je podważać i dowodzić, że płacił więcej). Dane ministerstwa mówią, że w latach 2012–2020 telekom zapłacił łącznie 825 mln zł podatku dochodowego. W tym samym czasie jego przychody miały wynieść niecałe 63 mld zł. Relacja CIT do tak wyliczonych obrotów to 1,3 proc., a więc powyżej średniej dla badanej grupy. Tu jednak zastrzeżenie: nie wiemy, dlaczego resort przyjął, że w 2012 r., Polkomtel wypracował 1,2 mld zł przychodu (taka liczba widnieje w zestawieniach).

Dziwny 2016 rok

Konkurenci Plusa nie mogą pochwalić się konsekwencją w dzieleniu się dochodami z fiskusem.

W wypadku najmłodszego gracza – P4 (operator sieci Play) – można zauważyć pierwszą naprawdę istotną wpłatę do budżetu z tytułu CIT (145 mln zł) w rozliczeniu za 2016 r. Było to tuż przed debiutem telekomu na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Firma porządkowała wówczas swoje finanse i poddawana była kontrolom urzędu skarbowego.

Z kolei w wypadku Orange Polska i T-Mobile Polska jest odwrotnie. Żadna z tych firm nie zapłaciła podatku za 2016 r. Przez kolejnych kilka lat daniny na rzecz państwa były w obu wypadkach minimalne. Przerwę – roczną – miał także Plus.

T-Mobile – jak już pisaliśmy – tłumaczy spadek wysokości CIT w ostatnich latach rozliczaniem straty podatkowej wyliczonej po tym, jak w wyniku aukcji częstotliwości 800 i 2600 MHz wydał ponad 4 mld zł na rezerwacje pasma.

Z wyjaśnień Orange Polska wynika, że przyjął inny mechanizm rozliczania kosztu uzyskanych wtedy rezerwacji. Przez 15 lat co roku dolicza do kosztów uzyskania przychodów proporcjonalną część poniesionych nakładów. Podobne podejście przyjął najprawdopobniej Play – wynika z odpowiedzi biura prasowego na nasze pytanie w tej kwestii.

Wydatki Polkomtela w aukcji były najmniejsze.

Orange Polska fakt, że za 2016 r. nie zapłacił CIT, a potem był on niewielki, tłumaczy rozliczaniem strat powstałych na skutek „trudnej sytuacji na rynku telekomunikacyjnym i spadających przez wiele kolejnych lat cen usług".

Giełdowy telekom wylicza także inne powody. Główny to inwestycje w infrastrukturę (10 mld zł w ostatnich pięciu latach) oraz powrotu do standardowej stawki amortyzacji od 2016 r.

Co dalej

Ile podatku telekomy zapłacą za 2021 r., gdy przestały rozliczać straty – jeszcze nie wiadomo. T-Mobile podaje, że za pierwszych kilka miesięcy ub.r. było to 137 mln zł. Wiadomo też, że P4, Polkomtel i Orange Polska zaksięgowały spore zyski ze sprzedaży infrastruktury. Na razie nasze zestawienie wskazuje, że w latach 2010–2020 T-Mobile Polska zapłacił 1,3 mld zł CIT (1,69 proc. obrotu z tego okresu), P4 – 992 mln zł (1,73 proc.), Polkomtel – 825 mln zł (od 2012 r.), a Orange Polska – 756 mln zł (0,55 proc. obrotu).

W kolejnych latach CIT telekomów determinować może upowszechniający się nowy model działania (z infrastrukturą lub częścią w ręku firmy zewnętrznej) i sytuacji rynkowej.

Przed telekomami budowa sieci 5G i modernizacja łączy przewodowych. Przed minionym weekendem ambasada Francji w Polsce opublikowała informację o spotkaniu z udziałem szefów Iliadu i Playa poświęconemu inwestycjom w sieci światłowodowe. Z komentarza biura prasowego Playa wynika, że ma to związek z planem przejęcia UPC Polska.