Giełdowe spółki produkują coraz mniej odpadów

Przedsiębiorstwa ograniczają zużycie surowców, zmniejszają ilość składowanych odpadów oraz inwestują w odzysk i recykling.

W Polsce i UE coraz większą popularność zyskuje gospodarka o obiegu zamkniętym, idea polegająca na podejmowaniu działań zmierzających do zamknięcia cyklu życia produktu. Innymi słowy, chodzi o to, aby trafiające na rynek wyroby, po etapie produkcji i użytkowania mogły być powtórnie wykorzystane w kolejnym cyklu produkcyjnym, zamiast stać się zbędnym odpadem. Dzięki temu następuje ograniczenie zużycia surowców, zmniejszenie ilości składowanych odpadów oraz zwiększenie wolumenu odpadów wykorzystywanych w ramach odzysku i recyklingu. Niemal wszystkie duże giełdowe spółki dążą do prowadzenia produkcji w obiegu zamkniętym. Chętnie też informują o tym, co już udało im się zrobić. Co do zasady nie przedstawiają jednak wartości oszczędności, jakie osiągnęły lub zamierzają osiągnąć z tego tytułu w następnych latach.

GG Parkiet

Justyna Mosoń, rzecznik KGHM, zauważa, że polska gospodarka wytwarza około 140 mln ton odpadów rocznie, z czego tylko 10 mln ton stanowią odpady komunalne, a pozostałą część przemysłowe. Dodatkowo z roku na rok powstaje ich coraz więcej. Podobne tendencje są na całym świecie. W efekcie konieczna staje się racjonalna gospodarka surowcami. W KGHM szczególnie dużo powstaje odpadów z tzw. flotacji rud miedzi, bo 28–30 mln ton rocznie. Koncern wykorzystuje je do budowy obwałowań i uszczelniania zbiornika na odpady wydobywcze „Żelazny Most". Kolejne odpady to żużle, których powstaje około 1,2 mln ton rocznie. – Żużle pohutnicze używane są do produkcji kruszywa do budownictwa drogowego i kolejowego, a także jako ścierniwo do oczyszczania mechanicznego powierzchni metalowych (piaskowanie). Wykorzystanie odpadów z flotacji do budowy i uszczelniania składowiska odpadów pozwala na znaczne ograniczenie surowców naturalnych (piasku), natomiast kruszywo z żużli pohutniczych ogranicza zużycie naturalnych kruszyw bazaltowych – twierdzi Mosoń.

Ponadto poprzez KGHM Metraco koncern pozyskuje dziś aż 17 proc. materiału wsadowego, w postaci złomu, do swoich instalacji hutniczych. Jest to materiał pochodzący z recyklingu, który pozyskiwany jest z całej Europy, a ostatnio nawet z USA. – Obecnie w KGHM prowadzona jest inwestycja w piec WTR w Legnicy, który w 100 proc. będzie bazował na złomach miedzi, z których wytwarzane będą pełnowartościowe katody miedziowe – informuje Mosoń.

Dodatek do cementu i betonu

GG Parkiet

Ideę obiegu zamkniętego starają się wdrażać firmy chemiczne. – Przykładem zagospodarowania odpadów jest zastosowanie odpadów z procesu produkcji sody do wytwarzania kruszywa Wap-Sod – materiału przeznaczonego m.in. do budowy dróg. W przypadku Ciech Soda Polska warto wspomnieć o zastosowaniu popiołów ze spalania węgla kamiennego i odpadów z wapniowych metod odsiarczania gazów odlotowych w cementowni jako dodatek do cementu i betonu – mówi Mirosław Kuk, rzecznik Ciechu. Dodaje, że w Ciech Vitrosilicon na instalacji do produkcji szkła opakowaniowego prowadzony jest odzysk odpadów opakowań ze szkła i szkła odpadowego. To tylko niektóre z działań podejmowanych przez chemiczną grupę. Kolejne inicjatywy zapewne są tylko kwestią czasu. – Z punktu widzenia przedsiębiorcy konieczne jest zintegrowane podejście do kierunków i możliwości wykorzystywania odpadów, dlatego jako grupa Ciech dostrzegamy np. potrzebę stworzenia w tym celu platformy obrotu odpadami – twierdzi Kuk.

W Grupie Azoty jedną z ważniejszych inwestycji jest projekt odazotowania i odsiarczania spalin powstających w elektrociepłowni, w wyniku czego oprócz obniżenia emisji tlenków siarki i tlenków azotu powstaje siarczan magnezu wykorzystywany jako nawóz w rolnictwie. Inwestycja będzie kosztować koncern 90 mln zł. Z kolei już zrealizowana instalacja suchego odbioru popiołu umożliwia wykorzystanie popiołów paleniskowych w budownictwie. – Zużycie wody zmniejszane jest m.in. przez wielokrotne jej wykorzystanie w tzw. zamkniętych obiegach wodnych. W ramach racjonalnej gospodarki energetycznej odzyskuje się ciepło powstające w procesach produkcyjnych i ponownie je wykorzystuje – mówi Joanna Puškar z departamentu korporacyjnego komunikacji Grupy Azoty. Zauważa, że koncern w ostatnich latach konsekwentnie zwiększa wydatki na projekty proekologiczne. W tym roku stanowią one przeszło 20 proc. całości inwestycji. Firma przekonuje, że idea gospodarki o obiegu zamkniętym nie tylko ma szansę sprawdzić się w polskich warunkach, ale już jest realizowana i przynosi efekty ekonomiczne i środowiskowe.

Użyteczne popioły

GG Parkiet

Odpady, takie jak popioły i żużle, są nieuniknioną konsekwencją produkcji energii w konwencjonalnych elektrowniach, elektrociepłowniach i ciepłowniach opalanych węglem kamiennym, brunatnym lub biomasą. PGE, największa grupa w tym sektorze polskiej gospodarki, doskonali i poszerza skalę wykorzystania ubocznych produktów spalania, prowadzi badania i poszukuje ich nowych zastosowań. – Dobrym przykładem jest gips syntetyczny wytwarzany w procesie odsiarczania spalin, który zastępuje wykorzystywany w sektorze budowlanym gips naturalny. Praktyka i pragmatyka działań pozwoliła na to, że w okresie ostatnich 10 lat spółka ulokowała na rynku ponad 10 mln ton gipsu syntetycznego, ograniczając tym samym wykorzystanie surowców naturalnych – mówi Henryk Baranowski, prezes PGE.

Według koncernu dzięki takim działaniom uzyskiwane są nie tylko korzyści środowiskowe, ale i biznesowe oraz społeczne. Zagospodarowywanie ubocznych produktów spalania pozwala na znaczną redukcję kosztów działalności m.in. poprzez eliminację lub redukcję infrastruktury służącej do składowania odpadów. Poza tym na odpadach wykorzystywanych do wytworzenia innych produktów można zarabiać. PGE cały czas prowadzi analizy zmierzające do znalezienia nowych możliwości zastosowania powstających w jej zakładach odpadów. – Największym wyzwaniem w Polsce jest negatywne postrzeganie odpadów. Stanowi to największe wyzwanie zarówno dla wytwórców ubocznych produktów spalania, jak i firm wykorzystujących te cenne surowce – twierdzi Baranowski.

GG Parkiet

W grupie Tauron, poza popiołami i żużlami, największy wolumen odpadów stanowią kruszywa powydobywcze. – Odpady te mogą być wykorzystywane w innych przemysłach, np. budownictwie i drogownictwie, jak również mogą być powtórnie wykorzystywane w górnictwie – mówi Daniel Iwan, kierownik zespołu komunikacji zewnętrznej i PR Tauronu. Dodaje, że popioły energetyczne nadają się też na tzw. materiał podsadzkowy i przeciwpożarowy w górnictwie lub jako dodatek do produkcji kruszyw drogowych. Grupa widzi też potencjał w sprzedaży odpadów do firm produkujących beton i nawozy. Konkretnych zrealizowanych i planowanych inwestycji jednak nie podaje.

Energa przekonuje, że tylko nieliczne odpady powstające w ramach działalności grupy przekazywane są do utylizacji. Zdecydowana większość jest powtórnie przetwarzana. – Dobrym przykładem może być należąca do grupy Energa Elektrownia Ostrołęka, w której odpady takie jak gips uzyskiwany w procesie odsiarczania spalin oraz odpady paleniskowe, w szczególności popiół lotny, wykorzystywane są w 100 proc. przez podmioty spoza grupy – informuje Adam Kasprzyk, rzecznik Energi.

Ponowne wykorzystywanie wody

Mocny nacisk na działania w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym kładzie PKN Orlen. Przekonuje, że przynosi to koncernowi istotne korzyści ekonomiczne, wpływa na wzrost efektywności prowadzonej działalności oraz przyczynia się do ochrony zasobów naturalnych. W tym celu firma m.in. poddaje recyklingowi ścieki i ponownie wykorzystuje wodę. Prowadzony w spółkach grupy recykling polega z kolei na odzyskiwaniu surowców i ich ponownym przetwarzaniu. – Tylko w ubiegłym roku w zakładzie produkcyjnym PKN Orlen w Płocku odzyskano znaczną część slopów (mieszaniny związków chemicznych) w procesie oczyszczania ścieków, które zawrócono do przerobu na instalacji destylacji. Ponadto wykorzystano ponad 20 proc. oczyszczonych ścieków do produkcji wody gospodarczej i wody przeciwpożarowej – informuje biuro prasowe PKN Orlen.

Koncern przedstawia liczne przykłady działań, które przyczyniły się do ograniczenia zużycia surowców. Dla przykładu w litewskiej rafinerii powtórnie wykorzystuje się 98 proc. wody. Przetworzono też niemal 70 ton odpadów w tzw. procesie powtórnej rafinacji. Ponadto koncern z odpadów odzyskuje tworzywa sztuczne, wodór oraz kondensat z produkcji parafin.

Grupa PGNiG realizuje i zapowiada kolejne inwestycje dotyczące szeroko rozumianej gospodarki o obiegu zamkniętym. Szczególnie istotne znaczenie mają one w elektrociepłowniach należących do zależnej PGNiG Termiki. Obecnie niemal 20 proc. wytwarzanych w instalacjach tego podmiotu substancji ma status produktu ubocznego (nie odpadu). To oznacza, że jest on bezpieczny dla ludzi i środowiska, spełnia określone normy jakościowe, a jego dalsze wykorzystanie jest pewne, co w praktyce oznacza, że została podpisana umowa z odbiorcą. – W najbliższych latach Termika zamierza uruchomić instalację do separacji popiołów w Elektrociepłowni Siekierki, co sprawi, że łącznie aż 40 proc. wytwarzanych w instalacjach Termiki substancji będzie miało status produktu ubocznego – informuje departament public relations PGNiG.

[email protected]

Ostatnie miesiące były dla Grupa Azoty udane, głównie za sprawą bardzo dobrej sytuacji w segmencie tworzyw sztucznych. Popyt na tego typu wyroby był silny, a marże wysokie. Co ważniejsze, zarząd spodziewa się, że także IV kwartał będzie dobry. W dalszej przyszłości pozytywny wpływ na wyniki finansowe koncernu powinna mieć m.in. inwestycja w instalacje odsiarczania i odazotowania spalin.

W tym roku w KGHM zdecydowanie szybciej niż przychody rosną zyski. To przede wszystkim efekt działalności prowadzonej na rynkach zagranicznych. Końcówka roku może być jednak słabsza od oczekiwań za sprawą awarii pieca w Hucie Miedzi Głogów I. Grupa od lat dużo inwestuje w pozyskiwanie surowców z odpadów i recykling. W kolejnych latach wyniki na tej działalności powinny być jeszcze wyższe.

Pomimo spadku przychodów, PGE mocno poprawiło zyski. To w dużej mierze rezultat jednorazowych przychodów z tytułu końcowego rozliczenia kontraktów długoterminowych tzw. KDT. Cały czas największe zyski przynosi grupie segment energetyki konwencjonalnej. Tutaj też są największe możliwości uzyskiwania profitów wynikających z dostosowywania się do realiów gospodarki o obiegu zamkniętym.

PKN Orlen osiąga w tym roku rekordowe rezultaty, m.in. przerobił najwyższą w historii ilość ropy. Rynek liczył jednak na więcej. W efekcie wzrosły obawy, czy końcówka roku przyniesie dalszy wzrost. Niezależnie od tego koncern duży nacisk kładzie na działania zmierzające do powtórnego wykorzystywania odpadów, gdyż przynosi to mu istotne korzyści ekonomiczne i wpływa na wzrost efektywności prowadzonej działalności.