Przed firmami długa i kręta droga do wdrożenia raportowania danych niefinansowych

Obowiązek raportowania wskaźników ESG będzie powszechnie dotyczył firm już od 2026 roku. Z badań EY wynika, że firmy mają jeszcze daleką drogę do wdrożenia raportowania tego typu danych zgodnie z wymogami. Jedynie 18 proc. analizowanych przez nas raportów zostało poddanych zewnętrznej weryfikacji przez audytora.

Jakub Szczepaniak manager w grupie ds. raportowania ESG, EY Polska

Foto: Fot. mat. prasowe

Materiał Partnera: EY

Dyrektywa Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) i jej implementacja w prawie polskim nałożą na wiele podmiotów na polskim rynku obowiązek raportowania danych niefinansowych w precyzyjnie określonym zakresie i szybszym terminie. Dla dużych spółek giełdowych obowiązek ten dotyczy już danych za rok 2024, dla pozostałych spółek – danych za 2025 rok. Zakres ujawnień został sprecyzowany w wydanych wraz z dyrektywą Europejskich Standardach Raportowania Zrównoważonego Rozwoju, tzw. ESRS, sfinalizowanych przez grupę doradczą EFRAG.

Przygotowanie na nowe wymogi

W celu wstępnej analizy obecnego poziomu raportowania niefinansowego EY dokonał przeglądu raportowania ESG wybranych spółek za 2021 r. pod kątem zakresu ujawnień i spełniania wymogów, które są postawione tym spółkom w Dyrektywie CSRD. W kolejnych roku EY planuje rozszerzyć swoją analizę na wszystkie podmioty publiczne, które będą objęte obowiązkiem raportowania zgodnie z Dyrektywą na polskim rynku od roku 2024.

36 proc.

spółek raportujących informacje niefinansowe zaprezentowało je w swoim sprawozdaniu z działalności lub w raporcie rocznym

Spośród wszystkich analizowanych spółek sporządzających informacje dotyczące danych niefinansowych 36 proc. zaprezentowało dane w swoim sprawozdaniu z działalności lub w raporcie rocznym. Z kolei 22 proc. analizowanych spółek częściowo opublikowało informacje w sprawozdaniu z działalności, natomiast pełną wersję danych przedstawiło w osobnym raporcie ESG. Warto podkreślić, że aż 42 proc. analizowanych spółek opublikowało swoje raporty ESG jako całkowicie osobne dokumenty i nie zawarło żadnej informacji w sprawozdaniu z działalności ani raporcie rocznym. Oznacza to, że znaczna część spółek korzysta z obecnej możliwości odroczenia w czasie opublikowania pełnych danych ESG (według art. 49b ustawy o rachunkowości oświadczenia powinny zostać opublikowane nie później niż sześć miesięcy od dnia bilansowego), co wskazywać może na dużą czasochłonność przygotowania tych oświadczeń lub niższy priorytet nadany przez zarządy tym danym aniżeli przygotowywanie raportów finansowych. Przed wejściem w życie dyrektywy CSRD spółki te zmuszone będą usprawnić swoje procesy sprawozdawcze tak, by raporty ESG były gotowe już na moment publikacji sprawozdania z działalności.

42

Zgodnie z Dyrektywą CSRD zewnętrzna weryfikacja raportów ESG będzie obowiązkowa dla raportów od 2024 r. (obecnie nie ma takiego wymogu). Spośród analizowanych spółek tylko 18 proc. raportów za rok 2021 zostało poddanych zewnętrznej weryfikacji przez audytora. Zewnętrzna weryfikacja będzie nie tylko wymogiem formalnym. Podnosi ona także istotnie wiarygodność prezentowanych przez spółki danych, a samym spółkom pozwala usprawnić proces raportowania – zarówno poprzez uzyskane doświadczenie własne, jak i uzyskanie audytorskich rekomendacji.

Proces zbierania danych

Zaraportowanie wskazanych powyżej informacji, jak i pozostałych obszarów raportowania niefinansowego, wymaga przygotowania danych w odpowiedniej jakości, formacie i w odpowiednim czasie z wielu różnych źródeł. Ważnym aspektem, który należy wziąć pod uwagę, jest rozproszenie danych w odrębnych systemach. Dane ESG znajdują się zarówno w systemie finansowo-księgowym, jak i zakupowym, kadrowym i innych systemach operacyjnych. Często także dane te znajdują się poza głównymi systemami jako część ręcznie prowadzonych i nieweryfikowanych regularnie zestawień.

Zestawienia te funkcjonują najczęściej w arkuszu kalkulacyjnym, czasami wciąż na papierze lub w niektórych przypadkach nie są gromadzone i przechowywane wcale. Dane te często gromadzone były historycznie w innym celu niż na potrzeby raportowania ESG, w związku z czym ich użycie w raporcie wymaga przeliczeń, zmian lub innej prezentacji.

W celu optymalnego przygotowania się na wyzwania związane z nowymi obowiązkami raportowania niefinansowego konieczne jest dostosowanie zakresu i ujednolicenie gromadzonych danych oraz wprowadzenie rozwiązań integrujących rozproszone źródła i pozwalających na agregację oraz monitorowanie danych ESG w jednym miejscu.

Kolejnym istotnym problemem jest także często słaba jakość danych, wynikająca z braku wewnętrznych procesów ich weryfikacji. Celem zapewnienia spójności i dokładności danych należy ustanowić procesy ich wewnętrznej kontroli oraz zatwierdzania na odpowiednio wysokim poziomie organizacji. W obliczu zbliżającej się obowiązkowej zewnętrznej weryfikacji danych ESG przez niezależnego audytora wprowadzenie wewnętrznej kontroli tych danych jawi się nie tylko jako dobre przygotowanie, ale także jako sposób zarządzenia ryzykiem reputacji danej organizacji.

Powyższe to jedynie kilka przykładów wyzwań, z jakimi mierzą się przedsiębiorstwa raportujące obecnie dane ESG. Wejście w życie obowiązków sprawozdawczych wynikających z Dyrektywy CSRD jest znaczącą rewolucją dla bardzo wielu przedsiębiorstw. Naszym zdaniem, bazując na doświadczeniach projektowych, jak i dyskusjach z wybranymi klientami, najlepszą drogą przygotowania się do tych rewolucyjnych zmian jest rozpoczęcie raportowania danych ESG wcześniej, niż pojawi się obowiązek, i danie sobie szansy zdobycia doświadczenia, zbudowania zespołów i procesów, a także identyfikacji obszarów do poprawy – póki jest jeszcze na to czas.

Foto: materiały prasowe