Jedna z lokomotyw polskiej gospodarki w coraz większych opałach

Słabnąca sprzedaż samochodów w Europie, a w jej konsekwencji ograniczenia w produkcji aut, powodują coraz głębsze cięcia zamówień dla polskich fabryk części i komponentów.

Perspektywy polskiego przemysłu motoryzacyjnego szybko się pogarszają. W ciągu ostatnich 12 miesięcy aż pięciokrotnie wzrósł odsetek szefów zakładów tego sektora w Polsce przewidujących spadki produkcji. Z kolei na trend wzrostowy liczy już tylko niespełna jedna trzecia ankietowanych firm, najmniej od blisko dekady – wynika z najnowszego badania MotoBarometr, obejmującego 11 kluczowych dla branży rynków w Europie.

Popyt na auta w dół

Te złe prognozy utwierdzają opublikowane we wtorek dane Europejskiego Stowarzyszenie Producentów Pojazdów ACEA: we wrześniu sprzedaż nowych aut w UE zmalała w porównaniu z ubiegłym rokiem o 6,1 proc., a miesiąc wcześniej spadek przekraczał 18 proc. Ta słabnąca sprzedaż samochodów w Europie, a w jej konsekwencji ograniczenia w produkcji aut powodują coraz głębsze cięcia zamówień dla polskich fabryk części i komponentów. Według Stowarzyszenia Dystrybutorów i Producentów Części Motoryzacyjnych ich problemy pogłębia niska rentowność sektora, a rosnące koszty uniemożliwiają stabilizację finansową.

– Tak czarnych chmur nad branżą motoryzacyjną jeszcze kilka miesięcy temu się nie spodziewaliśmy – komentuje Jacek Opala, prezes firmy Exact x Forestall, zajmującej się kontrolą jakości, która przygotowała MotoBarometr.

W uzależnionym od globalnego rynku polskim przemyśle motoryzacyjnym problemem staje się już nie tylko spadek zamówień z zagranicy – w I połowie 2024 r. eksport branży zmalał r./r. o 17,9 proc., a w II kwartale już o ponad 19 proc. – ale także od partnerów krajowych. Wyniki branży pogarsza także spadek produkcji samochodów osobowych: według Polskiego Związku Przemysłu Motoryzacyjnego (PZPM) od stycznia do sierpnia 2024 r. spadek w ujęciu rocznym wyniósł 15,4 proc. (do 167,6 tys. szt.), a w samym sierpniu, sięgnął 57,3 proc. (wyprodukowano 8,3 tys. aut). Dla porównania po pierwszych siedmiu miesiącach produkcja była mniejsza o niecałe 11 proc., po sześciu – malała o zaledwie 0,3 proc., a skumulowane dane miesiąc wcześniej jeszcze pokazywały wzrost. Nic więc dziwnego, że w badaniu EuroBarometru zaledwie 9 proc. przedsiębiorców sektora (o 2 p.p. mniej niż przed rokiem) liczy na pojawienie się w Polsce nowej fabryki samochodów.

Będzie jeszcze gorzej

Tymczasem w przyszłym roku dojdą kolejne, jeszcze większe problemy. To obniżone ze 118 do 94 g/km limity emisji CO2, które, nakładając wysokie kary za ich przekroczenie, znacząco podwyższą koszty produkcji samochodów, doprowadzając do wzrostu cen aut i dalszego schłodzenia rynku.

– W samej Polsce nastroje producentów mogą być pogorszone z powodu cen energii, śladu węglowego, mniej konkurencyjnego systemu pomocy publicznej oraz wzrostu kosztów pracy – uważa Paweł Wideł, prezes Związku Pracodawców Motoryzacji i Artykułów Przemysłowych.

Do pogorszenia perspektyw przemysłu motoryzacyjnego mocno przyczyniają się samochody elektryczne. Nadzieje, że pomogą branży przez wzrost popytu, się nie sprawdzają.

– Elektromobilność, która miała dodać gazu europejskiemu sektorowi automotive, nie tylko nie zyskuje nowych kierowców, lecz jej udział w łącznej sprzedaży nowych samochodów spada w ujęciu rocznym – stwierdzają autorzy MotoBarometru.

Branża na łopatkach

W rezultacie cięcia w zamówieniach od fabryk aut kładą w Polsce na łopatki producentów akumulatorów litowo-jonowych i komponentów do nich. Jak podał Polski Instytut Ekonomiczny, w pierwszych siedmiu miesiącach 2024 r. eksport baterii wart 3,2 mld euro zmalał w porównaniu z poprzednim rokiem o przeszło 58 proc.

– To znacząca zmiana trendu: jeszcze w 2023 r. eksport tych baterii wzrósł r./r. o 22 proc. i osiągnął wartość 10,9 mld euro, a Polska zyskała pozycję lidera w Europie i drugiego największego eksportera na świecie po Chinach – komentuje PIE.

Potężne kłopoty przeżywa zatrudniająca ponad 6,5 tys. osób fabryka LG Energy Solutions pod Wrocławiem, którą sytuacja może zmusić do zmiany profilu produkcyjnego z baterii litowo-jonowych do samochodów na magazyny energii.