Wszystkim będzie trudniej dostać kredyt

Banki planują zaostrzyć kryteria pożyczania i dla gospodarstwa domowych, i dla firm. Głównie przez ryzyko, że kredyty będą gorzej spłacane.

W samym III kwartale Polakom ubiegającym się o kredyt na mieszkanie było troszeczkę łatwiej niż np. jeszcze kwartał wcześniej. Część banków złagodziła nieco warunki, obniżając wymagania co do wysokości wkładu własnego, wydłużając maksymalny okres kredytowania czy zmniejszając swoją marżę.

Ale w porównaniu z sytuacją rok wcześniej o kredyt w Polsce wciąż jest bardzo trudno, a patrząc na przewidywania na IV kwartał – będzie jeszcze trudniej. Z badań ankietowych NBP opublikowanych w poniedziałek wynika bowiem, że banki zapowiadają dalsze zaostrzanie polityki w tym dziale i jednocześnie oczekują spadku popytu na hipoteki.

Skąd to zaostrzenie polityki, mimo że chętnych jest niewielu?

– Banki muszą dostosowywać się do sytuacji – mówi Jarosław Sadowski, główny analityk Expander Advisors. – A ta obecnie, jak w przyszłości jest niesprzyjająca dla kredytobiorców – podkreśla.

Ważnym wyznacznikiem przy ustaleniu kryteriów finansowania gospodarstw domowych jest nie tylko poziom stóp procentowych banku centralnego (co przy wysokich stopach jak obecnie samo w sobie ogranicza dostępności kredytów), ale też koszty życia. – A te mocno rosną wraz z inflacją, obecnie szybciej niż wynagrodzenia i dochody Polaków – zaznacza Sadowski. Do tego zgodnie z zaleceniami KNF przy badaniu zdolności kredytowej klientów należy dodawać co najmniej 5 pkt proc. do oprocentowania kredytów.

– Banki muszą też brać pod uwagę, jakie jest ryzyko, że dziś udzielane kredyty nie będą spłacane – zaznacza Sadowski. – Polityka banków zawsze musi być bardzo wrażliwa na ryzyko pogorszenia się portfela kredytowego – podkreśla też Kamil Sobolewski, główny ekonomista Pracodawców RP. – W sytuacji spowalniającej gospodarki, z czym mamy obecnie do czynienie, to ryzyko jest znacząco wyższe. Zaostrzenie polityki kredytowej ma więc służyć negatywnej selekcji tych podmiotów, które nie byłyby w stanie spłacać swoich zobowiązań w trudniejszych warunkach – wyjaśnia Sobolewski.

Także sami bankowcy ankietowani przez NBP przyznają, że do zaostrzenia kryteriów dla kredytów hipotecznych skłoniło je m.in. pogorszenie się prognoz sytuacji gospodarczej oraz jakości portfela tych kredytów. Spadający popyt na tego typu finansowanie to zaś efekt pogorszenia sytuacji gospodarstw domowych, rosnących wydatków konsumpcyjnych czy słabych prognoz sytuacji na rynku mieszkaniowym.

W raporcie NBP na IV kwartał przewidywane są też kontynuacja zaostrzania kryteriów udzielania kredytów konsumpcyjnych oraz dalsze zaostrzanie kryteriów kredytowania przedsiębiorstw zarówno dużych firm, jak i tych z sektora MŚP.