3,5 mld euro do wzięcia

Z Norbertem Słowikiem, dyrektorem Departamentu Przedsięwzięć Spójności Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, rozmawia Konrad Krasuski

Na jakie kontrakty związane z ochroną środowiska mogą w najbliższym czasie liczyć firmy budowlane?

Do końca sierpnia zakontraktowano prawie 500 mln euro (2 mld zł) w ramach przedsięwzięć realizowanych przez fundusz ISPA. Projekty dotyczą głównie infrastruktury komunalnej, czyli rozbudowy sieci kanalizacyjnych i wodociągowych, budowy stacji uzdatniania wody, składowisk, gospodarki odpadami (sortownie i kompostownie).

Są to kontrakty, w których wybór wykonawców był prowadzony zgodnie z wymaganiami Komisji Europejskiej zawartymi w podręczniku "Practical Guide" (zwanym popularnie "PRAG-iem"). Największe firmy polskie i większość firm europejskich zna unijne wymogi bardzo dobrze. Widzimy też, że nasze przedsiębiorstwa śmiało konkurują już z europejskimi czy światowymi potentatami w tej dziedzinie.

Czy polskie firmy są jednak przygotowane do dużo większej puli zamówień, jakie zapowiada resort środowiska? Mamy bowiem do czynienia z największą od wielu lat skalą inwestycji.

Faktycznie, ruszyły nowe kontrakty. Moim zdaniem, firmy są do nich przygotowane. Pamiętajmy, że w kraju były już realizowane duże inwestycje w zakresie ochrony środowiska. Współfinansowaliśmy je ze środków krajowych przez system funduszy środowiskowych, narodowych czy wojewódzkich. Przypomnijmy tylko oczyszczalnię ścieków Warszawa-Południe, Oczyszczalnię Ścieków "Kujawy" w Krakowie, Centralną Oczyszczalnię Ścieków w Poznaniu; wreszcie - Oczyszczalnię Ścieków w Gdańsku. Były to kontrakty warte ponad 200 mln zł. Nie mówię tu o dużych składowiskach oraz stacjach uzdatniania wody, które również budowaliśmy. Można powiedzieć, że w Polsce działa kilka dobrze wyspecjalizowanych w inwestycjach ekologicznych firm. Szansę na nowe zamówienia mają także - jako podwykonawcy - mniejsze polskie firmy budowlane.

Dotychczasowe kontrakty współfinansowane z ISPA to na razie pierwszy etap. Kiedy możemy się spodziewać dalszych kontraktów w sektorze środowiska?

Dzięki pieniądzom z funduszu ISPA, możemy zawrzeć kontrakty aż do wartości 2 mld euro. Mamy na to czas do końca 2006 roku. Jeżeli zaś chodzi o kolejne kontrakty współfinansowane z Funduszu Spójności, to będziemy je finalizować aż do lat 2008-2009. Rynek budowlany powinien wchłonąć łącznie około 3,5 mld euro samej dotacji z Funduszu Spójności, który przejął zobowiązania ISPA. Kwotę tę należy powiększyć o obowiązkowe środki własne beneficjentów, którzy muszą współfinansować inwestycje.

Kiedy więc w najbliższym czasie ruszy nowa pula zamówień?

W tej chwili kończy się duża pula zamówień, która została rzucona na rynek, w związku z końcowymi przetargami w ramach Practical Guide?a (instrukcje zamówień przy finansowaniu projektu ze środków unijnych - red). W ciągu kilku miesięcy otworzono przetargi na poziomie 500 mln euro. Myślimy, że następny duży trend zapotrzebowania na wykonawców nastąpi w okresach późnojesiennym lub zimowym - wtedy pojawią się pierwsze przetargi realizowane już zgodnie z prawem zamówień publicznych.

Fundusz na pewno analizuje złożone samorządom oferty. Czy wysokie ceny materiałów budowlanych na rynku nie zagrażają realizacji projektów?

Szczerze mówiąc, sytuacja na rynku robót ekologicznych przypomina sytuację na całym rynku budowlanym. Możemy, oczywiście, zastanowić się, że wzrosły ceny stali, cementu, transportu i ropy. Ale na przykład warszawski rynek budowlany oddaje mieszkania po podobnej cenie, jak w ubiegłych miesiącach. Rzeczywiście, było wahnięcie rynku stali i cementu, ale zarazem - szczęśliwie dla nas - nastąpiło wahnięcie kursu euro, które zahamowało wzrost cen. Nie widzę tutaj dużego zagrożenia.

Czy na rynku robót ekologicznych pojawiają się nowe, zachodnie firmy?

Najczęściej w przetargach biorą udział firmy funkcjonujące na rynku polskim. Rzadko kiedy pojawiają się nowi gracze.Narodowy Fundusz wspiera kredytami inwestycje ekologiczne. Czy o preferencyjne pożyczki mogą się ubiegać także wykonawcy projektów zamawianych przez samorządy?

Nasze kredyty skierowane są wyłącznie do samorządów lub firm komunalnych. Firmy prywatne mogą korzystać z pomocy Narodowego Funduszu tylko wtedy, kiedy wytwarzają urządzenia dla ochrony środowiska. M.in. wiąże się to ze spełnieniem wszystkich norm w produkcji związanych ze spełnieniem ekologicznych norm UE. Tylko takie inwestycje są wspierane ze środków krajowych, czy też w niedługim czasie ze środków unijnych przeznaczonych na wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw.

O jakich pieniądzach mówimy w tym przypadku?

Do końca 2006 Unia Europejska z Funduszu Rozwoju Regionalnego dla prywatnych firm, które chciałyby inwestować w ochronę środowiska, zarezerwowała w swoim budżecie 155 mln euro. Pożyczki z NFOŚiGW oczywiście mogą być wykorzystywane jako wkład własny przedsiębiorstw. Narodowy Fundusz aktywnie podchodzi do wzmocnienia polskich zdolności absorpcji funduszy unijnych.

Dziękuję za rozmowę.