Budownictwo polskie - jak daleko do Unii

Polska pod względem liczby ludności stała się szóstym krajem Unii Europejskiej. Wyprzedza nas tylko tzw. wielka piątka (big five), tj. Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Włochy oraz Hiszpania. Rola polskiego budownictwa w zjednoczonej Europie jest już jednak dużo mniejsza. Czym różni się nasze budownictwo w porównaniu z krajami starej Unii (UE-15)? Odpowiedź znajduje się w najnowszym raporcie opracowanym przez PAB pt. "Budownictwo polskie w Unii Europejskiej - początek drogi".

Po 1 maja grupę sześciu największych krajów Unii zamieszkuje aż 75% mieszkańców Wspólnoty, najwięcej w Niemczech - 17,5%, a w Polsce - 8,4%.

Większy regres niż w Europie

Przeprowadzone przez Polską Agencję Badawczą Budownictwa badania wskazują, że w latach 2001-2003 w budownictwie europejskim nastąpił regres, który przejawił się stagnacją w krajach Unii, a w Polsce z roku na rok pogłębiającym się spadkiem produkcji budowlanej (por. wykres 1). Ograniczenie inwestycji w Polsce i towarzyszące temu załamanie produkcji budowlanej spowodowały osłabienie roli budownictwa polskiego w Europie do 1,7% europejskiej produkcji budowlanej w 2003 roku.

W ostatnich trzech latach w wyniku kryzysu w budownictwie i spadku produkcji budowlanej o około 20% nastąpiło zmniejszenie relacji produkcji budowlanej do PKB z 12,9% do 9,9% oraz udziału wartości produkcji dodanej budownictwa w tworzeniu PKB z 7,2% do 5%. Najwyższy udział budownictwa w tworzeniu PKB w krajach Unii notuje Hiszpania (8,8%), niewiele niższy jest w Portugalii (7,6%) oraz Austrii (7,5%). Najmniejszy ma miejsce w Szwecji (4,3%), Danii (4,5%) oraz w Niemczech i we Francji (po 4,5%).

Gorzej niż słabiej rozwinięci

Relacja produkcji globalnej budownictwa w Polsce odnoszona do PKB wyniosła w 2003 roku 9,9% i była niższa o 0,4 pkt proc. niż w krajach UE i aż o 6-8 pkt proc. niższa niż w słabiej rozwiniętych krajach Unii - przyjętych do Wspólnoty w latach 80. Hiszpanii i Portugalii oraz Irlandii szybko zmniejszających dystans do krajów bardziej rozwiniętych (por. wykres 2).

Wartość polskiego rynku budowlanego szacowana w 2003 roku na ok. 18,5 mld euro plasuje Polskę na 14. miejscu, przed Grecją i Luksemburgiem oraz 9 europejskimi krajami, które przystąpiły do Unii, podobnie jak Polska, w maju 2004 roku.

Sąsiedzi bliżej EU-15

Rozmiary dystansu dzielącego budownictwo polskie do poziomu finansowania budownictwa w starych krajach Unii Europejskiej obrazuje relacja wartości produkcji budowlanej zrealizowanej w przeliczeniu na jednego mieszkańca. W Polsce w 2003 roku wartość produkcji budowlanej w przeliczeniu na jednego mieszkańca wyniosła tylko 483 euro i w odniesieniu do odpowiedniej wartości produkcji budowlanej zrealizowanej w krajach Europy Zachodniej była 5,5-krotnie niższa, podczas gdy w Czechach dystans ten wynosił tylko 2,6.

Z badań przeprowadzonych przez Polską Agencję Badawczą Budownictwa i Euroconstruct wynika jednak, że dystans ten liczony parytetem siły nabywczej (PPP) walut jest o ponad połowę niższy (por. wykres 3). Pomiędzy Czechami a krajami UE-15 prawie nie występuje, największy - około 3-krotny - dzieli budownictwo polskie do UE-15.

Odmienna struktura

Najwyższą wartość produkcji budowlanej według rodzajów budownictwa w przeliczeniu na jednego mieszkańca w Polsce w 2003 roku zrealizowano w budownictwie niemieszkaniowym (222 euro), w budownictwie inżynieryjnym (149 euro), a najmniejszą w budownictwie mieszkaniowym (112 euro).

Budownictwo polskie od budownictwa w krajach UE różni nie tylko jego intensywność w przeliczeniu na jednego mieszkańca (por. wykres 4), ale również struktura produkcji budowlanej według rodzajów budownictwa.

W strukturze produkcji według ekonomicznego charakteru robót w krajach Europy Zachodniej przeważają roboty inwestycyjne, które w 2003 roku w łącznej wartości zrealizowanej produkcji budowlanej stanowiły 56%, podczas gdy w Polsce, według szacunków PAB, udział robót inwestycyjnych w łącznej wartości zrealizowanej produkcji budowlanej w 2003 roku wynosił 65%, tj. o 9 punktów procentowych więcej. Niższy był w Polsce udział wydatków na renowacje i remonty budynków aniżeli w krajach UE-15.

Również pod względem struktury produkcji budowlanej, według rodzajów budownictwa, sytuacja w Polsce znacznie różni się od odpowiedniej w krajach Unii Europejskiej. W Polsce największy udział stanowią roboty budowlane, realizowane w budownictwie niemieszkaniowym (47%), a następnie inżynieryjne (32%). Udział budownictwa mieszkaniowego stanowi tylko 21%. W krajach UE udziały te stanowiły odpowiednio 32%, 22% i 46% (por. wykres 5).

Pomimo znacznie większych potrzeb mieszkaniowych niż w krajach Europy Zachodniej udział budownictwa mieszkaniowego w łącznych wydatkach na roboty budowlane był w Polsce ponad 2-krotnie mniejszy niż w krajach EU-15. Natomiast udział budownictwa niemieszkaniowego, w tym prywatnego budownictwa komercyjnego, był większy aż o 50%.

Wprowadzenie i śródtytuły

pochodzą od redakcji

PAB i Euroconstruct

Polska Agencja Badawcza Budownictwa (PAB) to prywatny instytut zajmujący się badaniami i prognozowaniem rozwoju budownictwa w Polsce. Grupuje specjalistów wykonujących od ponad 25 lat prace naukowo-badawcze z zakresu funkcjonowania budownictwa i przemysłu materiałów budowlanych w Polsce. PAB jest członkiem międzynarodowej organizacji Euroconstruct zrzeszającej instytuty badawcze budownictwa z 19 krajów europejskich.