W pogoni za stolicą

Ponad 230 tys. mkw. nowoczesnych powierzchni handlowych oddano do użytku w Polsce w pierwszej połowie 2005 roku. Prognozy dotyczące drugiego półrocza są ponad dwa razy lepsze: oddanych do użytku ma być kolejnych prawie 490 tys. mkw. powierzchni sklepowych.

W połowie br. łączna nowoczesna powierzchnia handlowa w Polsce przekroczyła 5,2 mln mkw. - wynika z najnowszych danych firmy DTZ Polska. Eksperci brali tu pod uwagę zarówno miejskie centra handlowe, super- i hipermarkety wraz z galeriami, parki handlowe, sklepy typu "dom i ogród", sklepy fabryczne oraz sklepy handlu hurtowego i półhurtowego. Jedynym warunkiem było to, aby łączna powierzchnia placówki przekraczała 5 tys. mkw.

Obiektów sklasyfikowanych jako centra handlowe, czyli liczących ponad 10 tys. mkw., jest w Polsce 184. Ich łączna powierzchnia sięga 3,9 mln mkw.

Wiadoma rzecz: stolica

Warto zauważyć, że blisko połowa całej nowoczesnej powierzchni handlowej - dokładnie 49,6% - przypada na dwa centra urbanistyczne: Warszawę wraz z okolicą oraz aglomerację katowicką. Na Wielkopolskę, która w rankingu uplasowała się na trzeciej pozycji, przypada zaledwie 8,9% z całej nowoczesnej powierzchni handlowej.

O dotychczasowej dominacji stolicy na rynku nowoczesnych powierzchni handlowych najlepiej może świadczyć fakt, że to właśnie w niej zlokalizowano aż 37 ze wszystkich wybudowanych w Polsce dużych placówek tego typu. Jak wynika z danych przytaczanych przez autorów z firmy DTZ Polska, reszta kraju ruszyła już tropem Warszawy. To właśnie poza stolicą otwieranych jest teraz najwięcej nowych placówek handlowych.

Kraków i Poznań gonią

Wśród uruchomionych w pierwszym półroczu długo oczekiwanych centrów nie ma ani jednego zlokalizowanego w stolicy, a tylko jedno znajduje się na Mazowszu. Jedna z placówek to centrum handlu hurtowego Maximus w podwarszawskim Nadarzynie, pozostałe zaś to dwa centra w stolicy Wielkopolski: Poznań Plaza oraz CH Marcelin i Galeria Kazimierz w Krakowie. Dodajmy, że wszystkie trzy znalazły się wśród największych obiektów handlowych uruchomionych dotychczas w Polsce - powierzchnia każdej z tych inwestycji to ponad 30 tys. mkw.

Oprócz wymienionych wyżej centrów w pierwszym półroczu br. oddano również do użytku mniejsze obiekty, m.in.: Galerię Gniezno, AKS w Chorzowie oraz Centrum Piekary w Legnicy.

"Prowincja" się buduje

Także na liście miejskich centrów handlowych, których uruchomienie planowane jest w najbliższej przyszłości (najpóźniej pod koniec 2006 roku), są tylko dwie warszawskie placówki: Fashion Haust Warszawa (I faza inwestycji) oraz słynne Złote Tarasy w centrum stolicy. Pierwsza oddana ma być w tym roku. Natomiast kompleks w sąsiedztwie Dworca Centralnego - według planów - ruszy na początku 2006 roku.

Największym z budowanych dziś centrów handlowych jest katowicki Silesia City Centre, w którym znajdzie się 240 sklepów. Jego planowana powierzchnia to 65 tys. mkw. Obiekt będzie częścią wielkiego kompleksu handlowo-biurowo-mieszkaniowego. Silesia City Centre ma ruszyć pod koniec roku. Podobnie jak toruńska Galeria Copernicus, w której na powierzchni 35 tys, mkw. ma działać 90 placówek handlowych. Ma to być pierwsza w tym mieście galeria handlowa.

Jeszcze wcześniej, bo już w trzecim kwartale br., ma nastąpić otwarcie dwóch obiektów w Trójmieście: Rumia Multiport (47,5 tys, mkw.) oraz Fashion House Gdańsk (23,3 tys. mkw.).

Z łącznej powierzchni prawie 185 tys. mkw. wymienionych wyżej obiektów, których uruchomienie planowane jest na ten rok, tylko 13 tys. mkw. będzie przypadać na stolicę.

Początek 2006 roku to oddanie do użytku Manufaktury w Łodzi. W obiekcie ma być 225 sklepów, a całość będzie liczyć 60 tys. mkw. Także w przyszłym roku mają ruszyć: Galeria Krakowska w stolicy Małopolski oraz Pasaż Grunwaldzki we Wrocławiu. Pierwsze z tych centrów będzie mieć 54 tys. mkw. powierzchni, drugie - 45 tys. mkw. W Krakowie będzie się handlować w 250 sklepach, w stolicy Dolnego Śląska - w 200.

Cztery budowane dziś centra, których oddanie do użytku przewidziane jest w 2006 roku, mają mieć łącznie ponad 220 tys. mkw. Warszawskie Złote Tarasy będą stanowić ok. 28,5%. Reszta przypadnie na Kraków, Łódź i Wrocław.Gdyby powyższe tendencje miały dotyczyć nie tylko największych, ale także tych mniejszych obiektów handlowych, które będą oddane do użytku w tym i w przyszłym roku, dominacja stolicy i jej okolic zmniejszyłaby się. Udział mazowieckich placówek w ogólnej powierzchni nowoczesnych obiektów handlowych mógłby spaść z obecnych 29,8% do 27,9%.

Popyt nie słabnie

Jak wskazują specjaliści z firmy DTZ Polska, popyt na rynku nowoczesnych powierzchni handlowych nie zmniejsza się ani w centrach, ani przy głównych ulicach handlowych dużych miast. To - ich zdaniem - wynik poprawiających się danych statystycznych, dotyczących naszego kraju, jak i prognoz makroekonomicznych na najbliższe lata. Zarówno polscy, jak i międzynarodowi operatorzy sieci handlowych planują więc dalszą ekspansję. Jak wynika z informacji DTZ Polska, do najaktywniejszych firm i marek należą: Deichmann, Empik, Maks Sport, Ochnik, Okay, Quiousque, Reserved, Rossmann i Tatuum.

Powierzchnie nie podrożeją

Czynsze w największych miastach - w opinii ekspertów DTZ Polska - pozostaną stabilne. Ich wysokość będzie jednak zależna od bardzo wielu czynników. Autorzy wymieniają tu m.in. pozycję danego centrum handlowego na lokalnym rynku, wielkość wynajmowanej powierzchni handlowej, lokalizację sklepu w obiekcie oraz siłę podmiotu będącego najemcą. Dobra lokalizacja placówki oraz należyty dobór najemców pozwala operatorom centrów handlowych o silnej pozycji utrzymać stosunkowo wysokie czynsze, nawet w sytuacji gdy na rynku pojawia się bezpośrednia konkurencja.

Specjaliści z DTZ Polska zauważają, że opłaty za najem w obiektach zlokalizowanych przy głównych ulicach, szczególnie w największych miastach, są znacząco wyższe niż czynsze za wynajem analogicznej powierzchni w centrum handlowym. W ich opinii, to efekt bardzo ograniczonej podaży tego typu lokali handlowych. W Warszawie (np. przy ul. Chmielnej) i w Krakowie (np. przy ul. Floriańskiej) miesięczna opłata za wynajęcie lokalu sklepowego sięga nawet 60-75 euro za mkw. W centrach handlowych w tych miastach najczęściej obowiązują czynsze wynoszące 45-60 euro za mkw. w stolicy i 30-40 euro - w Krakowie.

Droga stolica Czech

Autorzy opracowania zwracają przy tym uwagę, że opłaty za wynajem powierzchni handlowych przy głównych ulicach w Warszawie są znacząco niższe niż w Budapeszcie czy w Pradze. W naszej stolicy jest to ok. 60 euro za mkw. miesięcznie, tam odpowiednio prawie 100 i ponad 140 euro.

Według prognoz firmy DTZ Research, zarówno w stolicy Czech, jak i Węgier opłaty za wynajem powierzchni w centrach handlowych pójdą w tym roku o kilka procent w górę. Nie należy się natomiast spodziewać analogicznej podwyżki w Warszawie.

Dodajmy jeszcze, że średnie czynsze w lokalach przy głównych ulicach w stolicy Polski są dziś na takim samym poziomie jak siedem lat temu - ok. 60 euro za mkw. Wzrost takich opłat w Pradze wyniósł w tym czasie prawie 70%, a w Budapeszcie prawie 100%. Wzrosły one odpowiednio z 90 do prawie 150 euro i z 250 do bez mała 100 euro za mkw.