Kredyty CHF. Bezowocne pozwy banków wobec frankowiczów

Sądy zwykle oddalają roszczenia banków o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału.

Roszczenia z tytuły waloryzacji i bezumownego korzystania z kapitału przez kredytobiorców z punktu widzenia banków były ostatnią bronią, po którą mogły sięgać w sporach z frankowiczami. A z punktu widzenia posiadaczy kredytów CHF – jedynym ryzykiem, że nawet po wygranej sprawie sądowej i unieważnieniu umowy kredytowej trzeba będzie zwrócić bankowi dużo więcej niż pożyczony kapitał.

97 proc. przegranych

Okazuje się, że nawet ta linia obrony banków jest bezskuteczna. Z informacji zebranych przez kancelarię Bochenek, Ciesielski i Wspólnicy wynika, że dotychczas (do marca 2024 r.) zapadły co najmniej 302 wyroki dotyczące bankowych pozwów o bezumowne korzystanie z kapitału. Z tej liczby w 293 przypadkach sądy przyznały rację konsumentom, odmawiając bankom prawa do dodatkowych roszczeń wykraczających ponad udostępniony kapitał. Odsetek wygranych spraw przez konsumentów wynosi zatem 97 proc.

Warto dodać, że w dziewięciu sprawach sądy I instancji uwzględniły powództwa banków o waloryzację, co podlegać będzie weryfikacji przez sądy II instancji, które po ostatnich orzeczeniach TSUE korygują stanowiska przedstawione przez sądy I instancji.

TSUE bezlitosne dla banków

– W zakresie dodatkowych roszczeń banków ostatnie orzecznictwo TSUE całkowicie pozbawiło je możliwości domagania się takich świadczeń – komentuje Wojciech Bochenek z kancelarii Bochenek, Ciesielski. – W tym wypadku górę bierze ochrona przewidziana w dyrektywie 93/13, którą bardzo mocno podkreśla Trybunał w swoich orzeczeniach. Dodatkowo orzecznictwo krajowe, w tym pierwsze orzeczenia Sądu Najwyższego, potwierdza argumenty Trybunału, odmawając bankom prawa do jakiejkolwiek formy rekompensaty. W tym kontekście pojawiające się w przestrzeni publicznej informacje o cofaniu przez banki powództw nie mogą być zaskoczeniem, gdyż sprawy te z góry były skazane na niepowodzenie – ocenia.

Pierwszy, najważniejszy wyrok TSUE w tej kwestii zapadł w czerwcu 2023 r. Odpowiadając na pytanie prejudycjalne polskiego sądu, Trybuna uznał, że banki nie mogą żądać od kredytobiorców wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. Wówczas sektor zmienił retorykę, że nie chodzi o wynagrodzenie, ale przede wszystkim o waloryzację (np. o inflację) pożyczonego kapitału konsumentowi. Takie zabiegi nie przyniosły jednak oczekiwanych rezultatów, co TSUE potwierdzał w kolejnych swoich orzeczeniach.

– Również jeśli chodzi o sprawy wytaczane bankom przez frankowiczów, orzecznictwo jest już przesądzone, a sądy jednomyślnie wskazują, że w umowach sformułowanych przez banki występują zapisy abuzywne, skutkujące stwierdzeniem nieważności umowy kredytowej – zaznacza Wojciech Bochenek.

Dwa razy więcej wyroków

Potwierdzają to analizy wyroków zapadłych w 2023 r. Jeśli chodzi o odsetek spraw wygranych przez frankowiczów, to był on tak samo duży jak w 2022 r., za to podwoiła się liczba rozstrzygnięć sądowych.

I tak, w 2023 r. zapadło co najmniej 16 438 wyroków w sprawach frankowych wobec 9596 rok wcześniej. Ok. 3217 zakończyło się prawomocnym rozstrzygnięciem sprawy, a rok wcześniej było to 1581

Spośród wszystkich wyroków z 2023 r. aż 15 965 było na korzyść kredytobiorców, co stanowi 97 proc. W 424 sprawach wygrały banki, co stanowi 2,5 proc. wszystkich spraw, a w 49 przypadkach sądy II instancji uchyliły wyrok sądu I instancji i przekazały sprawę do ponownego rozpoznania. Dominującym rozstrzygnięciem w sprawach frankowych jest stwierdzenie nieważności umowy kredytowej, które stanowi 96 proc. wszystkich korzystnych wyroków.

Sądy II instancji w 99 proc. orzekają na korzyść kredytobiorców.

Jeśli chodzi o poszczególne banki, procent spraw wygranych przez frankowiczów jest mniej więcej taki sam. Najwięcej rozstrzygnięć (ponad 2 tys.) w 2023 r. zapadło wobec mBanku, PKO BP, Millennium, Santander BP oraz BPH. To banki, które swego czasu udzieliły najwięcej kredytów CHF.