Udany rok na rynku obligacji dla indywidualnych inwestorów

Wartość emisji skierowanych do indywidualnych nabywców na podstawie prospektów emisyjnych była najwyższa od czterech lat, a wartość złożonych zapisów najwyższa od pięciu lat. A w praktyce wyniki są nawet lepsze.

Wartość emisji obligacji przeprowadzonych na podstawie prospektów emisyjnych i skierowanych do indywidualnych inwestorów wyniosła w 2022 r. prawie 865 mln zł, co statystycznie jest wynikiem porównywalnym z tym, który rynek wypracował ostatnio w 2018 r. (910 mln zł), czyli rokiem napiętnowanym przez wybuch afery GetBacku. Jednak w rzeczywistości statystykę 2018 r. stworzyły w dużej mierze trzy emisje PKN Orlen o wartości 200 mln zł każda. Gdyby nie te wyjątkowe – jak się okazuje, bo PKN Orlen w tym roku nie zrefinansował zapadających papierów – emisje, statystyka 2018 r. byłaby równie słaba jak z lat 2019–2021, kiedy wartość tego rodzaju emisji zamykała się w kwotach 338–450 mln zł rocznie.

Dlatego możemy mówić o roku bardzo udanym, a pod pewnymi względami najlepszym w historii.

Zdradliwa statystyka

Te słowa mogą wydawać się przesadą. Wszak w rekordowym 2017 r. wartość tego rodzaju emisji sięgnęła 1,85 mld zł, czyli była o prawie 1 mld zł wyższa, a popyt zgłoszony przez inwestorów przekroczył 3 mld zł (w 2022 r. było to 1,5 mld zł). Ale jeśli ze statystyk 2017 r. usuniemy emisje Getin Noble Banku, Alior Banku i PKN Orlen, okaże się, że to popyt z 2022 r. był nieco wyższy. Wyższa byłaby także różnorodność rynku (dziesięciu emitentów wobec jedenastu w 2017 r., ale wliczając banki i PKN), a także liczba samych ofert (24 vs. 31, lecz po wyłączeniach byłoby to 24 vs. 20).

Oczywiście nie chodzi o to, żeby usuwać z historii niewygodne dla statystyki fakty, ale o zwrócenie uwagi na ważną zmianę – wynik 2022 r. został wypracowany bez udziału sektora bankowego (emisji bankowych papierów wartościowych i banków zagranicznych nie bierzemy pod uwagę) i bez monumentalnych (dla skali naszego rynku) ofert, jakie w przeszłości przeprowadzał PKN Orlen. Mówiąc krótko – średnimi i małymi emisjami rynek wypracował wartość, która oczywiście nie rzuca na kolana, ale świadczy o ożywieniu rynku.

Lecz i ta teza niezupełnie oddaje rzeczywistość. Ożywienie widoczne było przede wszystkim w dwóch pierwszych miesiącach roku, pierwsze emisje, które nie powiodły się w stopniu, który mógłby satysfakcjonować emitentów, pojawiły się już w marcu. Wpływ na decyzje inwestorów mogła wywierać agresja Rosji na Ukrainę i narastająca niepewność.

Sytuacja wyglądała na opanowaną, kiedy w lipcu emitenci przeprowadzili trzy kolejne emisje, ale już po wakacjach zadyszka strony popytowej była wyraźna. Stąd zmniejszenie kwot w kolejnych emisjach. Ostatnią „dużą” ofertę przeprowadził w sierpniu Kruk na 60 mln zł, późniejsze oferty nie przekraczały 25 mln zł. Jednak mimo zmniejszenia wartości ofert zgłaszany popyt rzadko je pokrywał w całości.

A przecież 20 mln zł to niedużo jak na możliwości działających w konsorcjach niezależnych domów maklerskich, które np. w lutym pozyskały ponad 80 mln zł dla MCI.

Zmiana nastawienia

Wątpliwe, by za zmianą nastawienia inwestorów indywidualnych do obligacji korporacyjnych stała ocena ryzyka kredytowego emitentów. Udział w emisjach publicznych jest wprawdzie kwestią zaufania, ale raczej nie tyle do samych emitentów, ile do oferujących.

Również wzrost kosztów życia nie jest raczej dużym problemem dla inwestorów biorących udział w publicznych ofertach. Średnia wartość zapisu złożonego przez pojedynczego inwestora sięgnęła w 2022 r. 114 tys. zł – w obligacje inwestują osoby majętne o dużych zasobach wolnych środków. A więc najczęściej przedsiębiorcy i właściciele małych lub średnich biznesów, ewentualnie wysokiej klasy specjaliści.

Konkurencji można dopatrywać się ze strony lokat, których oprocentowanie przewyższa WIBOR. To nie jest zwyczajna sytuacja i konkurencja o wolne środki może narastać.