Historyczne reformy rynku pracy we Francji

Nie ma wątpliwości, że w ostatnich miesiącach mamy do czynienia z wyjątkowo złą sytuacją na rynku pracy w całej Unii Europejskiej. Tym bardziej zatem warto się przyjrzeć, w jaki sposób i jakie reformy rynku pracy wprowadzają niektóre rządy w UE. Najbardziej aktualny jest przykład Francji.

Stopa bezrobocia we Francji będzie w trendzie wzrostowym. Nie do uniknięcia jest dwucyfrowe bezrobocie. Według danych ankietowych zatrudnienie w sektorze prywatnym we Francji będzie w I połowie roku nadal spadało, a stopa bezrobocia w latach 2013–2014 będzie nadal rosła. Rząd francuski nie ma zatem wyjścia i musi szybko podejmować działania reformujące rynek pracy.

Rynek pracy we Francji, jak na standardy unijne, charakteryzuje się wysokim stopniem ochrony pracowników – należy do wyjątkowo sztywnych pod względem rodzajów stosowanych umów o pracę. Około 84 proc. pracujących we Francji jest zatrudnionych w oparciu o stałą umową o pracę. Pozostałe to umowy krótkoterminowe, stosowane najczęściej wobec młodych pracowników wchodzących na rynek pracy lub osób słabo wykwalifikowanych. Ponadto, wysokie zasiłki dla osób bezrobotnych wyraźnie zniechęcają do poszukiwania pracy.

W drugim tygodniu bieżącego roku doszło?do?historycznego porozumienia francuskich partnerów społecznych odnośnie do reformy rynku pracy. W przeciwieństwie do krajów skandynawskich, dla Francji jest to sytuacja wyjątkowa. Osiągnięcie porozumienia uznawane jest więc za polityczny sukces prezydenta Francois HOLLAND'a. Przypomnijmy, że rok temu nie udało się go wynegocjować prezydentowi Sarkozy'emu. Porozumienie z rządem podpisali przedstawiciele trzech organizacji pracodawców (MEDEF, UPA, CGPME) oraz trzech związków zawodowych (CFDT, CGC, CFTC). Sytuacja jest o tyle ciekawa, że z końcowych ustaleń mogą być zadowoleni zarówno pracodawcy, jak i związki zawodowe.

Dla pracodawców satysfakcjonujące powinno być rozwiązanie umożliwiające dostosowywanie indywidualnych kontraktów w zależności od sytuacji gospodarczej. Dotyczy to przede wszystkim możliwości redukcji godzin pracy lub obniżania zarobków. Uelastycznione zostały regulacje dotyczące procedur indywidualnych i grupowych zwolnień. Pracodawcy będą również mogli bardziej swobodnie reorganizować pracę, zmieniać funkcje lub miejsce pracy zatrudnionych. Wprowadzone zostaną także nowe regulacje dotyczące limitów odpraw, skrócony zostanie okres sporów o bezzasadne zwolnienie z pięciu lat do jednego roku.

Francuskim związkom zawodowym udało się wynegocjować dla pracowników m.in. lepsze pakiety ochrony zdrowia. Uzupełniający pakiet zdrowotny w 50 procentach będzie finansowany przez pracodawców. Poprawią się również warunki osób powracających do pracy z bezrobocia. Do tej pory osoby te miały ograniczone możliwości korzystania z przywilejów, które wypracowały przed okresem bezrobocia. Związki otrzymały również zgodę na wyższe opodatkowanie krótkoterminowych umów o pracę, co ma zniechęcić pracodawców do ich zawierania. Koszty dla pracodawców dla umów na czas do jednego miesiąca wzrosną do 7 proc. z aktualnych 4 proc. oraz do 5,5 proc. w przypadku umów do trzech miesięcy. Rozwiązanie to nie dotyczy sezonowych umów o pracę.

Zachętami zostanie objęte zatrudnianie młodych pracowników. W przypadku osób do lat 26, ich zatrudnienie na czas nieograniczony spowoduje zwolnienie pracodawcy z kosztów na trzy miesiące. Wynegocjowane porozumienie nakłada również na pracodawców obowiązek informowania pracowników o strategii oraz sytuacji finansowej firmy. Pracownicy będą mieli również??swoich reprezentantów w przedsiębiorstwach, które zatrudniają więcej niż 5 tysięcy osób w przypadku przedsiębiorstw krajowych oraz powyżej 10 tys. osób w przypadku francuskich przedsiębiorstw działających poza Francją.

Ogółem, wywalczone przez związki zawodowe korzyści będą kosztowały przedsiębiorstwa około 2 mld euro (około 0,1 proc. PKB). Nie jest to w sumie duży rachunek, jaki przedsiębiorcy zapłacą za przywileje dla siebie. Ponadto warto zwrócić uwagę, że w przypadku wsparcia rynku pracy taką kwotą przez rząd, efekty byłyby prawdopodobnie niezauważalne.

Po uzyskaniu porozumienia z partnerami społecznymi, wszystkie zmiany legislacyjne mają w lutym zostać przyjęte przez francuski parlament. Prawdopodobnie nie jest to koniec zmian na rynku pracy we Francji. Rząd przewiduje jeszcze w tym roku przeprowadzenie zmian w systemie zasiłków dla bezrobotnych.

Niestety nadal brak jest widocznych działań, które od dłuższego czasu są rekomendowane przez wielu ekonomistów. Należą do nich obniżenie opodatkowania pracy, obniżenie płacy minimalnej, wydłużenie wieku przechodzenia na emeryturę oraz szersza oferta szkoleń dla osób bezrobotnych lub poszukujących pracy. Pomimo wszystko ostatnie decyzje francuskiego rządu stanowią dobry materiał analityczny dla polskiego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej oraz członków Rady Gospodarczej przy Premierze. Polecam ich szczegółową analizę.