– ESG to już ważna kwestia, na którą coraz bardziej zwracają uwagę inwestorzy czy deweloperzy, analizując szczegółowo efektywność energetyczną, zielone rozwiązania, materiały użyte do budowy budynku czy aspekt społeczny nieruchomości – wylicza Purgal. – Standardem rynkowym staje się badanie ESG w procesie nabywania nieruchomości, gdzie coraz częściej jest to wymóg instytucji finansującej zakup. Spodziewamy się, że w 2023 r. i kolejnych latach nacisk na ESG będzie coraz większy i będzie jednym z istotnych czynników determinujących zakup danej nieruchomości – podkreśla.
Dominika Jędrak, dyrektorka działu doradztwa i badań rynku w Colliers mówi, że efektywność energetyczna, liczenie śladu węglowego, efektywna gospodarka wodna czy gospodarka odpadami znajdą się na radarze uczestników rynku nieruchomości. – Kontynuacja trendu związanego z ESG, a co za tym idzie, zwiększone zainteresowanie inicjatywami społecznymi i środowiskowymi, obejmie wiele segmentów rynku w 2023 roku. Ta potrzeba będzie wynikała z zielonych regulacji i ogólnounijnej dyrektywy CSRD. Już teraz zauważamy wiele przedsiębiorstw, które przechodzą z klasycznych modeli biznesowych na modele zrównoważone. W kolejnym roku to grono się powiększy, a tempo zmian będzie zależało od presji na proces certyfikacji. Deweloperzy i najemcy będą zmuszeni do poszukiwania nowych rozwiązań, które ograniczą ich negatywny wpływ na środowisko – mówi Jędrak.
– Ze względu na obecną sytuację gospodarczą, rok 2023 dla wielu firm będzie czasem optymalizacji i rewizji strategii biznesowych. Przedsiębiorcy będą szukali sposobów, aby utrzymać dynamikę rozwoju – uważa Daniel Bienias, szef CBRE w Polsce. – Dla niektórych z nich, jak np. z sektora mieszkaniowego i handlowego, może to oznaczać poszukiwanie inwestorów i nowego kapitału, a dla innych nawet restrukturyzację – dodaje.
Tomasz Buras uważa, że właściciele nieruchomości będą bardziej skłonni do inwestowania w efektywność energetyczną budynków m.in. przez instalację nowocześniejszych i wydajniejszych urządzeń oraz wdrażanie polityk związanych z ESG, zwłaszcza jeśli elementy te będą uwzględniane w zapisach umowy najmu (tzw. zielone umowy). Dla firm produkcyjnych, charakteryzujących się największym zapotrzebowaniem energetycznym, niezależność energetyczna budynku i własne odnawialne źródła energii stanowić będą jeden z kluczowych kryteriów doboru nieruchomości – podkreśla Buras.
Savills spodziewa się, że jednym z wiodących trendów w nadchodzącym 2023 roku może okazać się też poszukiwanie nowych sposobów na optymalne wykorzystanie istniejących budynków. Wobec starzejących się zasobów powierzchni komercyjnej w najlepszych lokalizacjach oraz postępującej ewolucji potrzeb użytkowników budynków, właściciele coraz częściej będą stali przed dylematem dostosowania swoich aktywów do nowej rzeczywistości lub zmiany ich funkcji („manage to ESG” lub „redevelop”). W wyniku coraz częściej przeprowadzanych analiz optymalnego wykorzystana nieruchomości (analizy HBU, tj. highest and best use), wzrosnąć może liczba planowanych projektów o funkcjach mieszanych (mixed–use), logistyki ostatniej mili oraz inwestycji mieszkaniowych w miejscu starszych obiektów biurowych i handlowych.
Nadchodzi rok kupującego
Warunki na rynku mieszkań w przyszłym roku będą dyktować klienci, zwłaszcza ci z gotówką. Lokale, które zalegają w ofercie, będą przeceniane. W siłę urośnie rynek najmu, na który przechodzą ci, których nie stać na zakup nieruchomości, bo nie mają szans na kredyt.