Giełdy krwawią, a ty masz akcje. Co robić? Sprzedawać, czekać, a może kupować?

Przez cła Donalda Trumpa na giełdach, w ostatnim czasie, polała się krew. Inwestorzy zastanawiają się co zrobić z akcjami. Eksperci podpowiadają, jak zachować się w czasie paniki rynkowej i na co zwrócić uwagę.

Od kilku dnia na rynkach rządzą skrajne emocje. Za nami już kilka sesji panicznej wyprzedaży, z bardzo dużymi spadkami indeksów, ale także i cen poszczególnych akcji. Dla inwestorów na warszawskiej giełdzie był to zimny prysznic. Pierwszy kwartał na naszym rynku był bowiem wyjątkowo udany. Kilka dni przeceny sprawiło jednak, że zyski mocno stopniały.

Co teraz robić z akcjami? Zapytaliśmy o to ekspertów?

Panika na giełdach, a ty masz akcje? Jak się zachować?

O tym, że żyjemy w czasach ekstremalnej zmienności nikogo nie trzeba przekonywać. Jednego dnia indeksy potrafiły być na dużych minusach, by później wyjść na plus i odwrotnie. To jest też duże wyzwanie dla inwestorów, którzy zastanawiają się co zrobić ze swoimi akcjami. - W czasie paniki rynkowej samemu warto utrzymać swoje emocje pod kontrolą - często nie są one najlepszym doradcą w inwestowaniu. Decyzje podejmowane pod wpływem emocji należy raczej łączyć z hazardem, a nie inwestowaniem. To jednak kasyna, które na chłodno mają policzone prawdopodobieństwo wygranej, w przeciwieństwie do większości klientów działających pod wpływem impulsów, częściej wygrywają. W inwestowaniu warto unikać zachowań typowych dla klientów kasyn – mówi Mateusz Namysł, menedżer ds. portfeli Santander Biuro Maklerskie. 

O tym, że należy trzymać emocje na wodzy łatwiej jest jednak mówić niż faktycznie zrobić, szczególnie kiedy z każdej strony atakują nas alarmujące informacje, a wartość naszych inwestycji topnieje w oczach. - Zakładam, że na pytanie, jaką strategię obrać w czasach rynkowej paniki, większość specjalistów odpowie „nie panikować”. Tylko gdzie jest racjonalne ograniczanie ryzyka dalszych strat, a gdzie się zaczyna się działanie pod wpływem paniki. Tu już pewnie odpowiedzi będą mniej jednoznaczne. Sprzedaż akcji w ostatni czwartek przy indeksie tracącym -5 proc., przez wielu mogła być określona jako panikowanie. W poniedziałek po południu było jasne, że byłaby to racjonalna i dobra decyzja – przynajmniej w krótkiej perspektywie – mówi Michał Szymański, prezes VIG/C-Quadrat TFI.

Inwestowanie na giełdzie w czasie paniki. Kupować akcje czy sprzedawać?

Szukanie odpowiedzi na pytanie, jak zachować się w czasie rynkowej paniki, w dużej mierze sprowadza się do oceny indywidualnych preferencji inwestora. - Nie ma jednej idealnej recepty jak zachowywać się podczas paniki. Różne osoby mają różne preferencje, potrzeby czy poziom akceptowalnego ryzyka. Ponadto, sama panika może mieć swoje wyjątkowe na tle innych wcześniejszych oblicza i przyczyny. W przypadku paniki na rynkach dobrze jest zadać sobie pytanie na temat tego, jaki może być wpływ danego czynnika wywołującego panikę na sytuację poszczególnych przedsiębiorstw czy branż. Istotnym elementem w ocenie takiego czynnika jest także trwałość jego oddziaływania. Kiedy już to ustalimy możemy ocenić, na ile atrakcyjne jest utrzymywanie pozycji w danym walorze lub poszerzenie swojego portfela o przecenione instrumenty finansowe. Ze względu na to, że panika zmienia relacje pomiędzy potencjalnymi korzyściami do ponoszonego ryzyka, dokonanie zmian w posiadanym portfelu inwestycyjnym może być optymalne – tłumaczy Namysł. Jak dodaje gdy brakuje nam doświadczenia, bądź czujemy się niekomfortowo w sytuacji paniki rynkowej dobrze skorzystać z wiedzy i doświadczenia ekspertów, którzy mają za sobą już różnego rodzaju wydarzenia rynkowe i potrafią podejść do wydarzeń w sposób analityczny. - Dzięki skorzystaniu z pomocy takich osób możemy ograniczyć prawdopodobieństwo podjęcia emocjonalnej decyzji inwestycyjnej – podkreśla Namysł.

Michał Szymański w podejściu do portfela akcji w trudnych czasach zwraca uwagę na dwie kwestie. - Pierwsza, to indywidualna sytuacja danego inwestora. Jeśli wartość posiadanych akcji w jego portfelu jest relatywnie duża i może ponieść straty na poziomie np. -30 proc. przez okres roku (rynek bessy), to taka sytuacja może być dla niego bardzo trudna. W tej sytuacji ograniczenie potencjalnej straty sprzedając na -5 proc. jest racjonalne. Szczególnie, gdy wydarzenia powodujące rynkową przecenę mogą mieć długofalowe konsekwencje gospodarcze – mówi Szymański. Drugi aspekt to kwestie fundamentalne. - Istotne jest to, czy zdarzenie, które wpływa na rynek ma charakter przejściowy lub techniczny, czy też mamy do czynienia ze zmianą fundamentalną. Do pierwszych można zaliczyć takie wydarzenia jak np. zbieg terminów wygaśnięcia kontraktów terminowych, czy zamach terrorystyczny, który powoduje ofiary i wzrost niepewności, ale nie wpływa na gospodarkę. Do drugich należą np. kryzys finansowy wskutek drastycznego przelewarowania sektora bankowego (jak w 2008 roku), a źródłem wzrostu w okresie poprzedzającym był właśnie wzrost zadłużenia czy pęknięcie bąbla spekulacyjnego z całkowicie nieracjonalnych poziomów wyceny (bańka dot.com) lub wreszcie wchodzenie gospodarki w recesję. Jeśli źródłem przeceny są czynniki przejściowe lub techniczne, to w większości przypadków lepszą strategią będzie przeczekanie i potencjalnie dokupywanie przecenionych walorów, jeśli sytuacja inwestora na to pozwala. W przypadku zmian fundamentalnych, doświadczenia historyczne wskazują, że dokupywanie akcji w pierwszych dniach, a nawet tygodniach spadków było najczęściej błędną strategią- chyba, że ktoś ma próbuje strategii tradingowej i liczy na przejściowe odbicie w górę - podkreśla Szymański.

Dodaje on, że biorąc pod uwagę, że indeksy jeszcze niedawno odnotowywały nowe szczyty notowań można postawić tezę, że przeczekanie z zasady ma sens, bo notowania potwierdziły, że w dłuższym terminie rynek przebił poprzednie szczyty. - Tylko należy pamiętać o czasie, tj. w praktyce o horyzoncie inwestycyjnym danego inwestora. Po pęknięciu bańki internetowej w 2000 roku rynek powrócił do poprzednich szczytów po 7,5 roku. Po kryzysie finansowym 2008 roku indeks S&P (USA) powrócił po prawie 6 latach. Najdłuższy okres powrotu na szczyt to 25 lat po kryzysie lat 30-tych, ale to było ekstremum. Nasz indeks WIG wrócił do szczytu sprzed kryzysu w 2008 roku po 14 latach, ale do szczytu z 2021 roku, po bessie w roku 2022, po 2 latach – zauważa Szymański.

Cła Trumpa uderzają w rynki. Będzie recesja?

Eksperci zgodnie podkreślają, że w obecnych warunkach trudno jest powiedzieć, z jakimi czynnikami zmian rynkowych mamy do czynienia, a to powoduje, że prognozowane w tych warunkach jest wyjątkowo trudne. - Może się zdarzyć, że nowe stawki celne zostaną obniżone czy zawieszone nawet w następnym tygodniu, czy miesiącu. W takim przypadku mielibyśmy do czynienia bardziej ze zdarzeniem przejściowym i obecne kilkunastoprocentowe spadki indeksów mogą skłaniać do dokupywania w tym scenariuszu. Jednak równie dobrze możemy mieć do czynienia z faktycznym dążeniem USA do radykalnej deglobalizacji poprzez wojnę celną. W takim przypadku mielibyśmy do czynienia z odwróceniem jednego z kluczowych procesów stymulujących wzrost gospodarczy i efektywność międzynarodowych firm w ostatnich kilkudziesięciu latach. To w połączeniu z dużo wyższym ryzykiem geopolitycznym niż miało to miejsce przez 30 lat do 2022 roku oraz silnym wzrostem wydatków militarnych, może oznaczać większe turbulencje i dłuższy czas, aby gospodarka i w konsekwencji rynek mogły się odpowiednio dostosować - podkreśla Szymański.