Przyszłość raportowania niefinansowego

Emitenci pytają

Publikacja: 18.09.2022 12:54

Julia Pycka, adwokat w kancelarii  B2RLaw Jankowski, Stroiński, Zięba i Partnerzy

Julia Pycka, adwokat w kancelarii B2RLaw Jankowski, Stroiński, Zięba i Partnerzy

Foto: MATERIAŁY PRASOWE

dr Luiza Wyrębkowska, radca prawny w kancelarii  B2RLaw Jankowski, Stroiński, Zięba i Partnerzy

dr Luiza Wyrębkowska, radca prawny w kancelarii B2RLaw Jankowski, Stroiński, Zięba i Partnerzy

MATERIAŁY PRASOWE

Aleksandra Polak, adwokat, partner w kancelarii  B2RLaw Jankowski, Stroiński, Zięba i Partnerzy

Aleksandra Polak, adwokat, partner w kancelarii B2RLaw Jankowski, Stroiński, Zięba i Partnerzy

MATERIAŁY PRASOWE

Co się zmieni w raportowaniu ESG spółek za rok 2022?

W okresie rewolucyjnych zmian dotyczących raportowania niefinansowego warto być świadomym wzrostu znaczenia obowiązków związanych z ESG, które z założenia będą systematyzować obowiązki raportowe.

Źródłem tej zmiany jest między innymi wprowadzenie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852, w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, potocznie zwanego taksonomią.

Zakres podmiotowy taksonomii obejmuje przede wszystkim uczestników rynku finansowego, którzy udostępniają produkty finansowe (w rozumieniu taksonomii), a także przedsiębiorstw, które podlegają obowiązkowi publikacji oświadczenia na temat informacji niefinansowych lub skonsolidowanego oświadczenia na temat informacji niefinansowych. Raportowanie ESG w pierwszej kolejności dotknie niewątpliwie dużych jednostek. Zakres ten będzie się powiększał stopniowo, jednak podkreślenia wymaga, że brak zobowiązania do raportowania ESG bezpośrednio nie oznacza jeszcze, że taki obowiązek nie powstaje na rynku pośrednio.

Kim są uczestnicy rynku finansowego? To przede wszystkim zakłady ubezpieczeń udostępniające ubezpieczeniowe produkty inwestycyjne, firmy inwestycyjne i instytucje kredytowe zarządzające portfelem, zarządzający alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, twórcy produktów emerytalnych. Natomiast pod pojęciem produktu finansowego mieszczą się głownie produkty emerytalne, ubezpieczeniowe produkty inwestycyjne, alternatywne fundusze inwestycyjne.

W zakresie przedmiotowym, zarówno taksonomia, jak i raport ESG to pojęcia stale rosnące na znaczeniu i nabierające kształtów prawnych. Obszar raportu ESG i jego zakres stopniowo się rozszerza.

Jakie zmiany wprowadzi dyrektywa CSRD?

CSRD, czyli Corporate Sustainability Reporting Directive ma zastąpić dotychczasową dyrektywę w sprawie sprawozdawczości niefinansowej (NFRD). Zgodnie z CSRD wszystkie duże przedsiębiorstwa (giełdowe i prywatne) będą raportować w zakresie zrównoważonego rozwoju. Raportować będą także małe i średnie przedsiębiorstwa notowane na rynku regulowanym.

CSRD podniesie jakość i wiarygodność ujawnianych informacji niefinansowych i będzie wspierać wdrażanie strategii zrównoważonego finansowana. Raportowanie niefinansowe staje się równie istotne jak sprawozdawczość finansowa.

Podczas gdy NFRD przedstawiało niewiążące wytyczne w sprawie raportowania niefinansowego, CSRD przedstawia wiążące standardy raportowania.

Najważniejsze zmiany obejmują:

• ujednolicenie standardu raportowania ESG;

• umieszczanie informacji ESG w ramach sprawozdania z działalności;

• obowiązkową weryfikację przez biegłego rewidenta raportów niefinansowych;

• precyzyjne określenie strategii ESG, w tym negatywnego i pozytywnego wpływu na środowisko.

CSRD w pełnym zakresie wiąże się z ESG. Dyrektywa nie będzie dotyczyła jedynie wpływu na środowisko, ale dotknie zagadnienia społecznej odpowiedzialności i ładu korporacyjnego.

Kiedy zmiany te będą obowiązywać w odniesieniu do różnych grup spółek?

W stosunku do aktualnych obowiązków CSRD znacznie rozszerzy katalog podmiotów, które będą zobowiązane do raportowania ESG.

W myśl CSRD, jednostki zaufania publicznego, zatrudniające ponad 500 pracowników, których suma bilansowa przekracza 20 mln euro albo ich roczne przychody przekraczają 40 mln euro, zobowiązane będą do przygotowania raportu zrównoważonego rozwoju już za rok 2024. Co więcej, zarówno spółki publiczne, jak i prywatne, zatrudniające powyżej 250 pracowników (posiadające roczne przychody i sumę bilansową jak wskazane powyżej), zobowiązane będą do przygotowania raportu za rok 2025.

CSRD zakłada nadto raportowanie ESG przez podmioty zatrudniające powyżej 10 pracowników, ale tylko odnośnie do podmiotów notowanych na rynku regulowanym. Obowiązek w tym przypadku ma się pojawić od 2026 roku, choć przez okres dwóch lat będzie on złagodzony poprzez przewidzianą możliwość niewydania raportu, w przypadku wyjaśnienia motywów takiej decyzji.

Za rok 2027 sporządzać raport ESG będą także wybrane spółki z siedzibą poza UE (posiadające jednostkę zależną lub oddział w UE), w przypadku gdy ich roczne przychody na terenie UE przekroczą 150 mln euro.

Podkreślenia wymaga, że wiele z podmiotów niezobowiązanych bezpośrednio do przygotowania raportu ESG staje się pośrednio podmiotami zobowiązanymi, z uwagi na obecność w łańcuchu dostaw podmiotów zobowiązanych.

Czym są ESRS-y?

ESRS to innymi słowy jednolite ramy raportowania niefinansowego, przewidziane w projekcie dyrektywy CSRD (European Sustainability Reporting Standards).

Stworzeniem ESRS zajmuje się Komisja Europejska, a będą one wydawane w formie aktów delegowanych, które zostaną przygotowane docelowo we wszystkich językach krajów członkowskich UE.

Pierwsze zestawy standardów można podzielić na kilka kategorii:

(i) standardy przekrojowe (zasady ogólne, strategia, zarządzanie);

(ii) standardy środowiskowe (zmiany klimatyczne, kwestie zanieczyszczeń, zasoby wodne, różnorodność biologiczna, gospodarka cyrkulacyjna);

(iii) standardy społeczne (pracownicy w łańcuchu wartości, społeczności, konsumenci i użytkownicy końcowi); oraz

(iv) standardy dot. ładu korporacyjnego (zarządzanie ryzykiem, kontrola wewnętrzna, ład korporacyjny, praktyki biznesowe).

ESRS towarzyszyć będą tzw. Basis for Conclusions, które będą wyjaśniać, jak stosować i wdrażać każdy ze standardów. ESRS-y niewątpliwie nadchodzą i nabierają kształtu. Pamiętać należy jednak, że może on ulec jeszcze wielu zmianom, biorąc pod uwagę dalszy harmonogram prac.

Jak włączyć zrównoważony rozwój w strategię firmy?

Pandemia Covid-19 była momentem przełomowym z perspektywy wdrażania w firmach zrównoważonego rozwoju. Nie spełniły się złowróżbne przepowiednie o końcu zainteresowania sprawami środowiskowymi w społeczeństwie wobec stanu pandemii. Zaczęto zauważać, że np. praca zdalna wpłynęła pozytywnie na ograniczenie emisji dwutlenku węgla. Największe światowe korporacje dostrzegły zmieniające się nastawienie społeczne i odpowiednio wdrażają ESG w swoją strategię rozwoju.

W sektorze bankowym, jak twierdzi T. Gottestein, członek Rady Dyrektorów Credit Suisse w raporcie niefinansowym za 2021 r: „Nasza nowa strategia Grupy stawia zrównoważony rozwój w centrum naszej propozycji wartości, co wynika z naszego głębokiego przekonania, że takie podejście jest kluczowe dla długoterminowego wzrostu dla naszych klientów i dla nas samych”. Bank zobowiązał się do przeznaczenia 300 mld CHF na finansowanie dla zrównoważonego rozwoju do 2030 roku.

Tego typu zobowiązania stanowią praktyczne przełożenie na decyzje biznesowe pięciu filarów zrównoważonego rozwoju, na które wskazuje Credit Suisse – dostarczanie zrównoważonych rozwiązań, umożliwianie klientom zmian, angażowanie liderów myślowych, kierowanie własną przemianą oraz dostosowanie kultury i zaangażowania organizacji.

Największe przedsiębiorstwa na świecie, a coraz częściej również w Polsce, deklarują w sprawozdaniach niefinansowych, że tematyka ESG podejmowana jest na każdym posiedzeniu zarządu – tak np. w wiodącym szwajcarskim banku UBS; w strukturach firmy pojawiają się wyższe stanowiska menedżerskie takie jak dyrektor ds. ESG w Żabka Polska.

Przygotowując strategię ESG, należy dokonać reorientacji w myśleniu o horyzoncie czasowym oraz ryzykach. Nie można już tak łatwo dyskontować ryzyk średnio- oraz długookresowych – to właśnie w takiej perspektywie największe spośród ryzyk ESG, takie jak zmiany klimatu, stają się materialne dla wyników spółki. Konieczne jest zmapowanie interesariuszy spółki – ważne z perspektywy działań społecznych oraz ładu korporacyjnego. Jeżeli firma generuje mniej wartości, niż zabiera – należy spodziewać się reakcji z ich strony. Mogą być to organy regulacyjne interweniujące w przypadku zachowań niekonkurencyjnych spółki bądź lokalne społeczności przeciwne jej ekspansji. Kluczowe jest zatem zaakceptowanie faktu, iż ryzyka ESG są materialne dla wyników finansowych spółki.

Niewątpliwie inwestowanie w zrównoważony rozwój powinno stanowić kluczowy element strategii wszystkich zarządzających. W związku z tym w pierwszej kolejności należałoby zwrócić uwagę na dostosowanie struktury organizacyjnej firmy w taki sposób, aby zapewnić, że standardy ESG są akceptowane i wdrażane we wszystkich oddziałach, biurach, całej grupie kapitałowej, a także we wszystkich rozwiązaniach proponowanych klientom oraz własnych działaniach firmy. Kluczową rolę we wdrażaniu strategii i wzmocnieniu zarządzania zrównoważonym rozwojem w organizacji odgrywać powinny także cykliczne szkolenie pracowników. Tylko bowiem wytłumaczenie, czym jest ESG i jak istotny wpływ ma na funkcjonowanie firmy i jej pracowników, pozwoli na rzeczywiste wdrożenie strategii, a nie greenwashing.

Inwestycje
Dominika Nawrocka, edukatorka finansowa: Jak znaleźć finanse osobiste do inwestycji
Materiał Promocyjny
Jak przez ćwierć wieku zmieniał się rynek leasingu
Inwestycje
Marcin Materna, BM Banku Millennium: Hossa nie powiedziała jeszcze ostatniego słowa
Inwestycje
Złotą poduszkę buduje nie tylko NBP, ale też prywatny inwestor nad Wisłą
Inwestycje
Szefowie banków centralnych wierzą w stabilny blask żółtego kruszcu
Materiał Promocyjny
Nowości dla przedsiębiorców w aplikacji PeoPay
Inwestycje
Adam Szyszka, profesor SGH: Efekt św. Mikołaja – jak pomóc szczęściu?
Inwestycje
Wymogi ujawnieniowe ESRS S1