Nadchodzą duże zmiany

Komisja Europejska pracuje nad zmianami w zakresie raportowania. Dojdą kwestie środowiskowe, poszanowania praw człowieka oraz przeciwdziałania korupcji.

Zmieniający się świat, narastająca komplikacja współzależności gospodarczych powoduje, że oczywiste się staje, iż liczby, suche wskaźniki, dane ilościowe nie są w stanie zaprezentować potencjału spółek, a tym bardziej objaśnić szans i zagrożeń związanych z ich funkcjonowaniem. To prowadzi także do zmian w postrzeganiu przez inwestorów perspektyw stojących przed spółkami, w które inwestują. Aby inwestorzy mogli racjonalnie ocenić perspektywy rozwoju spółek i podjąć swoje decyzje inwestycyjne, potrzebne są już nie tylko wynik finansowy, stopa zwrotu czy wskaźniki płynności.

Dojdzie nowe sprawozdanie

Efektem powyższych zmian jest opracowana przez Komisję Europejską propozycja dyrektywy Parlamentu Europejskiego, nowelizującej dyrektywy dotyczące rachunkowości. Kluczowe modyfikacje będą dotyczyły dodania konieczności sporządzania sprawozdania niefinansowego dotyczącego przynajmniej kwestii środowiskowych, społecznych i pracowniczych, poszanowania praw człowieka oraz przeciwdziałania korupcji i łapownictwu. Co ważne, spółka będzie zobowiązana zamieszczać opis polityki stosowanej odnośnie tych kwestii, skutki tej polityki, a także ryzyko związane z tymi kwestiami oraz sposób zarządzania tym ryzykiem przez spółkę.

Będzie to istotna zmiana względem obecnie obowiązujących w Polsce wymogów. Na dzień dzisiejszy kwestia raportowania danych pozafinansowych regulowana jest przez art. 49 ustawy o rachunkowości, który wskazuje jedynie, że sprawozdanie z działalności jednostki powinno obejmować – o ile jest to istotne dla oceny sytuacji jednostki – wskaźniki finansowe i niefinansowe, łącznie z informacjami dotyczącymi zagadnień środowiska naturalnego i zatrudnienia. W praktyce, zapis ten jest trudno egzekwowalny i wiele firm nie publikuje żadnych informacji nt. kwestii niefinansowych. Po planowanych zmianach wszystkie podmioty zatrudniające powyżej 500 pracowników oraz wykazujące sumę bilansową powyżej 20 mln euro lub obroty ponad 40 mln euro będą zobowiązane do większej transparentności w zakresie zagadnień niefinansowych wskazanych w dyrektywie lub, jeżeli nie stosują żadnej polityki odnośnie przynajmniej jednej z wymienionych kwestii, do podania wyjaśnienia uzasadniającego taką decyzję.

Równolegle do propozycji dyrektywy została opublikowana propozycja międzynarodowych ram raportowania zintegrowanego autorstwa Międzynarodowej Rady Raportowania Zintegrowanego, w której prace zaangażowanych jest ponad 80 firm z 23 krajów oraz ponad 50 inwestorów instytucjonalnych. Raport zintegrowany ma być z założenia zwięzłym podsumowaniem, przedstawiającym, jak strategia, zarządzanie, wyniki oraz perspektywy organizacji, zarówno w obszarach finansowych, jak i niefinansowych, w kontekście środowiska zewnętrznego, prowadzą do tworzenia wartości w krótkim, średnim i długim horyzoncie czasowym. Już dziś wiele firm publikuje tzw. raport marketingowy, mający być jasnym przedstawieniem działalności spółki inwestorom. Ramy raportowania zintegrowanego mają uczynić taki raport narzędziem użytecznym dla nich przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych.

Krajowe podwórko

Pokazuje to, że proponowane zmiany legislacyjne nie są oderwanym od rzeczywistości wymysłem biurokratów z Brukseli, ale stanowią odpowiedź na zwiększoną potrzebę transparentności ze strony firm i inwestorów. Dane, które po implementacji dyrektywy będą publikowane w sprawozdaniu z działalności, będą mogły posłużyć również do sporządzenia raportu zintegrowanego, odpowiadającego na wiele kluczowych dla postrzegania przez inwestorów spółki i jej możliwości rozwojowych pytań: czym zajmuje się organizacja i w jakich warunkach funkcjonuje, jak struktura zarządzania firmą wspiera jej zdolność do tworzenia wartości w krótkim, średnim i długim terminie, jakie są charakterystyczne szanse i ryzyko spółki i jak emitent sobie z nimi radzi, w którą stronę zmierza firma i w jaki sposób ma zamiar tam się dostać, jaki jest model biznesowy organizacji i w jakim zakresie jest odporny, w jakim zakresie spółka osiągnęła swoje strategiczne cele i jakie są wyniki, jeżeli chodzi o oddziaływania na kapitały, jakie wyzwania i niepewności może napotkać przy realizacji strategii oraz jakie są tego potencjalne implikacje dla modelu biznesowego i przyszłych wyników.

Raport zintegrowany ma dawać wgląd w strategię organizacji oraz sposób oddziaływania przez nią na kapitały, a także wyraźnie wskazywać zależności pomiędzy wynikami w obszarach pozafinansowych oraz finansowych. Kluczowe będzie także zaprezentowanie jakości relacji spółki z jej kluczowymi interesariuszami oraz to, w jaki sposób i w jakim stopniu emitent rozumie, bierze pod uwagę i reaguje na ich uzasadnione potrzeby, zainteresowania i oczekiwania. Efektem powinien stać się raport dostarczający zwięzłych informacji, które będą niezbędne, aby inwestorzy mogli ocenić zdolność organizacji do tworzenia wartości w przyszłości.

Patrząc na zakres dodatkowych obszarów raportowania w proponowanej dyrektywie Parlamentu Europejskiego, a także projekcie międzynarodowych ram raportowania zintegrowanego, powstaje pytanie, na ile spółki w Polsce są gotowe do tych zmian. Tutaj warto spojrzeć na wyniki badań przeprowadzonych przez Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych wspólnie z CRIDO Business Consulting i GES w ramach projektu „Analiza ESG spółek w Polsce". W roku 2012 przeanalizowano według metodologii GES Risk Rating 832 spółki notowane na GPW. Przygotowano dla każdej z nich odrębne indywidualne profile wraz z oceną jakości raportowania pozafinansowego. Projekt ma charakter edukacyjny i zapewnia pełną anonimowość dla każdej z analizowanych spółek. Efektem jest wstępny obraz przygotowania polskich spółek do nowej struktury raportowania danych pozafinansowych. Rezultaty tego projektu jednoznacznie wskazują, że polskie spółki muszą intensywnie przygotowywać się do zbliżających się zmian w sposobie raportowania. Z przeprowadzonej analizy wynika, że aż 77 proc. emitentów obecnie w ogóle nie informuje rynku na temat odpowiedzialności społecznej. Ponad 72 proc. nie publikuje żadnych informacji w obszarze zarządzania środowiskiem. Te wskaźniki pokazują, jak wiele pracy jest wciąż przed nami.

Regulacje unijne wymuszą zmiany w sposobie raportowania – obszary pozafinansowe staną się istotnym elementem raportowania. Już dziś warto sprawdzić, na ile spółka jest przygotowana do raportowania danych w tych obszarach. Nie tylko ze względu na obowiązki płynące z nowych, zmienionych regulacji, ale także (lub nawet przede wszystkim) dlatego, że inwestorzy zmieniają sposób postrzegania spółek. Dane pozafinansowe stają się dla nich coraz istotniejsze, odpowiadają za coraz większą część wartości firmy i te spółki, które będą lepiej te dane raportować, będą miały łatwiejszy dostęp do kapitału.

¶ Rusza II edycja projektu edukacyjnego Analiza ESG spółek w Polsce. W ramach projektu badany jest poziom raportowania pozafinansowego na polskim rynku kapitałowym.

¶ Od 15 czerwca każda spółka będzie mogła bezpłatnie zapoznać się z wynikami tegorocznego badania.

¶ 23 października odbędzie się  konferencja podsumowująca wyniki analizy.

¶ Więcej informacji na stronie internetowej www.seg.org.pl

Opinie

Rośnie zaangażowanie inwestorów

Wcześniejsze strategie ESG, czyli strategie uwzględniające dane środowiskowe, społeczne oraz ładu korporacyjnego (ESG: E – environment; S – social; G – governance) skupiały się na ładzie korporacyjnym oraz informacjach, w które spółki nie inwestować, ze względu na ich kontrowersyjną działalność czy też łamanie norm międzynarodowych. Obecnie, najnowsze strategie ESG skupiają się na konkretnych działaniach, jakie może podjąć odpowiedzialny inwestor, aby podnieść wartość spółek, w które zainwestował. Coraz częściej inwestorzy, zamiast wycofać się z inwestycji lub wykluczyć firmę z portfela inwestycyjnego, decydują się na tzw. proces engagement (czyli zaangażowanie). W przeciwieństwie do innych strategii uwzględniających dane pozafinansowe, w procesie zaangażowania inwestor aktywnie angażuje się w rozwój spółki i wspiera ją w zakresie poprawy własnych procesów oraz strategii ESG. Firma GES (Global Engagement Services) od wielu lat w imieniu inwestorów spotyka się z przedstawicielami spółek i pomaga im w dostosowywaniu firm do międzynarodowych standardów etycznych.  Dzięki spotkaniom twarzą w twarz, spółki mają możliwość zapoznania się z oceną GES dotyczącą ich działań w zakresie przejrzystości, oceny i monitorowania wskaźników ESG oraz uzyskania przykładów dobrych praktyk w tej dziedzinie. Z kolei GES oraz inwestorzy mają możliwość zapoznania się z przygotowaniem firmy w kwestii raportowania oraz radzenia sobie ze wskaźnikami ESG.

Raportowanie zintegrowane

Raportowanie danych pozafinansowych często okazuje się dużym wyzwaniem dla firm, wie o tym każdy, kto chociaż raz stanął przed zadaniem zebrania w organizacji wskaźników z takich obszarów jak miejsce pracy, relacje zewnętrzne, środowisko naturalne czy zaangażowanie społeczne. Problem zaczyna się już na etapie definiowania wskaźników, wyboru najważniejszych danych, przez zdobycie informacji, aż po określenie modelu przedstawienia danych. Z pomocą przychodzą międzynarodowe standardy. Nowym modelem przedstawiania danych pozafinansowych w powiązaniu z danymi finansowymi są międzynarodowe ramy raportowania zintegrowanego, które mogą posłużyć do przygotowywania w użyteczny dla inwestorów sposób tzw. rocznych raportów marketingowych. Zasady i elementy raportowania zintegrowanego, wypracowane przez liczne firmy i inwestorów z całego świata, stanowią niezwykle cenną wskazówkę w zakresie tego, jak raportować, aby odpowiadać na oczekiwania interesariuszy, w szczególności inwestorów, rozwijając równocześnie wnętrze organizacji. Warto zostać pionierem tego międzynarodowego trendu w Polsce. Pomocą dla firm może być przewodnik w zakresie raportowania zintegrowanego przygotowany przez Crido Business Consulting dla Ministerstwa Gospodarki.