Prezesi na GPW coraz rzadziej mogą liczyć na długoletnie rządy

Średnia kadencja szefa giełdowej skróciła się w 2022 r. o ponad rok, do 5,6 lat, na co wpłynęły zmiany sterowane przez politykę. Jak przewidują eksperci, w tym roku tempo rotacji na czele zarządów może jeszcze przyspieszyć.

Coraz bardziej wymagające i niepewne otoczenie makroekonomiczno-polityczne, a także sukcesja pokoleniowa przyspiesza zmiany kadrowe w firmach, w tym także tych notowanych na warszawskiej giełdzie. Jak wynika z naszych obliczeń, prawie co piąty z szefów spółki notowanej na GPW zmienił w minionym roku pracodawcę. Niekiedy z własnej woli, ale często z przymusu.

Fot. mat. prasowe

Foto: Od lata zarządem Allegro kieruje Roy Perticucci, doświadczony menedżer pracujący ostatnio w Amazonie.

To wyraźnie więcej niż rok wcześniej, gdy zmiany kadrowe objęły niespełna jedną siódmą z giełdowych prezesów. Ten wskaźnik podbiły nasilone w minionym roku rotacje w spółkach kontrolowanych przez Skarb Państwa, w tym w KGHM, PKO BP czy w Grupie Azoty.

Znane twarze

W rezultacie wyliczany przez nas barometr prezesów spółek Skarbu Państwa, który uwzględnia 41 największych firm kontrolowanych przez SP (nie tylko te notowane na GPW), pod koniec 2022 r. osiągnął najwyższy poziom od dwóch lat (37,5 pkt).

Janusz Płocica, który przez ostatnie kilka lat kierował Cormayem, w 2022 r. stanął na czele grupy VRG.

Foto: Piotr Gamdzyk

Uwagę mediów i inwestorów przyciągały zmiany z udziałem tych samych menedżerów, których przenoszono z firmy do firmy. W tej grupie był np. Marcin Chludziński, który w październiku został odwołany ze stanowiska prezesa KGHM, co – według nieoficjalnych informacji – było skutkiem narastającego od miesięcy konfliktu z frakcją marszałek Sejmu Elżbiety Witek. Na czele KGHM zastąpił go szef Poczty Polskiej Tomasz Zdzikot, ale Chludziński nie musiał długo szukać nowej posady.

Sprawdzeni liderzy

Już kilka tygodni później, w grudniu, Chludziński został prezesem innej spółki Skarbu Państwa, Gaz-Systemu. W kręgu spółek SP pozostał też Paweł Stańczyk, który w sierpniu zrezygnował z fotela prezesa Grupy Azoty ZAK, a w październiku objął stanowisko prezesa PERN.

To samo dotyczy Pawła Gruzy, który w sierpniu przesiadł się z fotela wiceprezesa KGHM na fotel szefa PKO BP, czy Zofii Paryły, która po przejęciu Lotosu przez PKN Orlen objęła stery Energi.

Paweł Stańczyk, który w sierpniu zrezygnował z fotela prezesa Grupy Azoty ZAK, w październiku objął stanowisko prezesa PERN.

Foto: Piotr Guzik

Do wymiany prezesów dochodziło też częściej w spółkach kontrolowanych przez prywatnych inwestorów. Wśród nich był giełdowy potentat e-commerce, grupa Allegro, gdzie stery firmy objął Roy Perticucci, doświadczony menedżer pracujący ostatnio w Amazonie, głównym rywalu Allegro. W gronie spółek, w których doszło w minionym roku do wymiany szefa, są m.in Mennica Polska czy VRG, prowadząca sieci sklepów Vistula, Wólczanka, Bytom i Deni Cler.

Tam wiosną zeszłego roku przejął stery Janusz Płocica, menedżer dobrze znany giełdowym inwestorom, który przez ostatnie kilka lat kierował Cormayem, producentem odczynników diagnostycznych i dystrybutorem aparatury medycznej.

Kapitan na sztorm

Łączną liczbę 77 ubiegłorocznych zmian prezesów na GPW (rok wcześniej było ich 65) podwyższały spółki, w których takich zmian było więcej. Wśród nich była m.in. Energa (przejściowo kierowana przez Daniela Obajtka, prezesa PKN Orlen), Vistal Gdynia czy ZPC Otmuchów.

Szefowie firm executive search, które specjalizują się w rekrutacji top menedżerów, oceniają, że rotacji na czele zarządów przybyło też w spółkach nienotowanych na giełdzie.

– Rok 2022 postawił wiele przedsiębiorstw w nowej, najczęściej trudniejszej sytuacji i wielu właścicieli zaczęło sobie zadawać pytanie, czy na „mostku kapitańskim” stoi lider przygotowany na taki sztorm, z jakim mamy do czynienia od momentu wybuchu wojny w Ukrainie. Szereg z nich postanowiło zmienić lub znacząco wzmocnić kompetencje zarządów – wyjaśnia Andrzej Maciejewski, partner w Spencer Stuart.

Według niego zjawisko to zaczyna przybierać na sile i dotyczy przede wszystkim firm, których model biznesowy wymaga bieżącego finansowania dłużnego, a strategia zakładała agresywny wzrost i inwestycje. W warunkach silnej presji i rosnącej nerwowości akcjonariuszy można oczekiwać, że w 2023 r. zmian na kluczowych stanowiskach będzie więcej niż w ubiegłych latach.

Wyborczy argument

Również Tomasz Magda, partner w Amrop Polska, przewiduje, że przyspieszenie zmian na stanowiskach prezesów, widoczne w 2022 roku, będzie również widoczne w bieżącym roku i w przyszłych latach. Ekspert tłumaczy to kumulacją kilku megatrendów, w tym cyfryzacją, procesami sukcesji, ekspansją geograficzną firm (co wiąże się ze zmianą oczekiwań dotyczących kompetencji i doświadczeń menedżerów) oraz jesiennymi wyborami.

Jak ocenia Zbigniew Płaza, partner zarządzający w polskim oddziale Boydenu, wraz z rosnącym prawdopodobieństwem zmiany ekipy rządzącej, można się spodziewać nasilenia rotacji w zarządach spółek z udziałem Skarbu Państwa. Piotr Wielgomas, prezes firmy rekrutacyjnej Bigram, przewiduje, że przybędzie też zmian związanych z sukcesją pokoleniową w firmach zakładanych na początku transformacji. Ich szefowie założyciele coraz częściej szukają skutecznych następców, którzy poprowadzą firmy w niepewnym otoczeniu.