Polskie meble na niespokojnych wodach

Fabryki Mebli Forte poradziły sobie z covidowym kryzysem lepiej niż konkurencja dzięki okrzepłej biznesowo organizacji i własnym źródłom materiałów – twierdzi Maciej Formanowicz, założyciel i prezes firmy.

 

Ukraina to znaczący rynek dla Forte?

Maciej Formanowicz, założyciel i prezes Fabryk Mebli Forte: W naszym przypadku nie aż tak istotny, wysyłamy meble przede wszystkim na Zachód. Ale przecież każdy najmniejszy rynek ma znaczenie, jeśli nie dla nas, to dla innych rodzimych spółek z branży. Wszyscy meblarze w kraju zależą od eksportu. Co najmniej 85 proc. wyprodukowanych w Polsce mebli trafia za granicę. Zatrudnieni w naszych spółkach Ukraińcy zapowiadają, że gdy dojdzie do wojny, przerwą pracę i wrócą do siebie, by bronić ojczyzny. I muszę powiedzieć, że ich determinacja robi wrażenie.

Po wstępnych wynikach Forte – choćby ubiegłorocznych przychodach na poziomie 1,35 mld zł – widać, że firma poradziła sobie z największymi problemami, czyli zmaganiami z pandemią i wywołanym przez nią kryzysem.

Jesteśmy przecież dojrzałą, okrzepłą biznesowo organizacją. W utrzymaniu pozycji pomogły nam także własne źródła surowców i materiałów. Przewagę na wciąż niestabilnym rynku zapewnia nam m.in. nasza fabryka płyt meblowych. Pamiętam, że gdy decydowaliśmy o tej inwestycji, wielu konkurentów w branży patrzyło z niedowierzaniem. Pandemia pokazała, jak się mylili.

Inwazja koronawirusa uświadomiła przedsiębiorcom wiele oczywistych prawd...

Już po kilkunastu miesiącach pandemii przekonaliśmy się, że przemysł meblowy, w którym wielu pokłada takie nadzieje, jest raczej kolosem na glinianych nogach. Ponad 40 mld zł uzyskiwane rocznie z eksportu robi wrażenie, ale tylko niewielka grupa, a właściwie zaledwie kilka najambitniejszych rodzimych firm, do których zaliczam Forte, była dotąd w stanie stworzyć i utrzymać własny rynek.

Branżowe stowarzyszenie, Ogólnopolska Izba Gospodarcza Producentów Mebli, informuje, powołując się na badania, że sprzedaż w 2021 r. była rekordowa – sięgnęła prawie 50 mld zł, a polskim firmom udało się utrzymać drugą pozycję po Chinach wśród największych globalnych eksporterów różnego rodzaju mebli.

Zalecałbym wstrzemięźliwość w głoszeniu ocen, które są chyba trochę na wyrost. I doradzałbym przedsiębiorcom wzmożoną czujność. Wciąż jesteśmy na wzburzonym przez pandemię oceanie, niepewni tego, co nas czeka za horyzontem.

Covidowy kryzys obnażył wszystkie słabości polskich meblarzy: rozdrobnienie sektora, które bardzo utrudnia skuteczne podnoszenie cen wyrobów na Zachodzie, uzależnienie od zagranicznych pośredników w handlu, dyktat cenowy koncernów, które zmonopolizowały w kraju dostawy materiałów do produkcji, od pianki, tkanin, szkła, papieru na opakowania po płyty meblowe i drewno. Brak skutecznego wsparcia w gospodarczej polityce państwa, które powinno wzmacniać konkurencyjność rodzimej branży na globalnych rynkach. Proszę mnie poprawić, jeśli jest inaczej, ale po niedawnych roszadach w rządowej ekipie nie ma, np. w resorcie rozwoju, decyzyjnego urzędnika odpowiedniej rangi, który miałby wiedzę, doświadczenie i wziąłby w swoje ręce sprawy wzmacniania meblowego proeksportowego biznesu.

Co należałoby zrobić, aby perspektywy branży były lepsze?

Stymulowanie integracji rozdrobnionych rodzimych spółek to jedyny sposób, aby być w negocjacjach wiarygodnym i dostatecznie silnym partnerem dla skonsolidowanych zachodnich korporacji handlowych i grup zakupowych. W Szwajcarii, Niemczech, Austrii czy we Francji – na naszych najważniejszych rynkach – polscy przedsiębiorcy mają do czynienia wyłącznie z handlowymi potentatami bezwzględnie skupionymi na realizacji własnych interesów. To oczywiste, że nasze rozproszone i w większości niewielkie firmy mają w takiej rzeczywistości małe szanse na równoprawne traktowanie na rynku.

Wygrywać z zagraniczną konkurencją w naszej podstawowej kategorii – ekonomicznych mebli do montażu – jest zresztą coraz trudniej. Po nerwowym, przerywanym lockdownami 2020 roku w kolejnym 2021 koszty produkcji dosłownie wystrzeliły. Przyznam, że w moim zawodowym życiu to było pierwsze takie doświadczenie, że lawinowo drożało naraz wszystko, czego potrzebuje branża – energia, drewno, płyty, tkaniny, nawet tektura i papier opakowaniowy. Do tego upadały zasady i reguły etyczne, górę wzięły egoizm i chciwość rynkowych monopolistów. Nawet Lasy Państwowe, które zarządzają naszym leśnym majątkiem, zniosły w przetargach górne limity cen drewna na aukcjach. Do tego wbrew wszelkim zasadom gospodarności otworzono prawną furtkę do spalania w elektrociepłowniach drewna, bardzo często dobrej jakości, choć zdecydowanie sensowniejsze jest dalsze przetwarzanie surowca na kolejne wyroby. Ilość drewna przeznaczonego do spalania, jeżeli dobrze pamiętam, wzrosła w ostatnim okresie ponad 100 razy.

Jak sobie z drożyzną materiałów radziliście w Forte?

Przyspieszyliśmy wdrażanie, opracowywanej od dawna, strategii zrównoważonego rozwoju Forte. Już teraz nie mamy w fabrykach żadnych odpadów drzewnych – wszystko przerabiamy w naszym zakładzie produkującym płyty. Zmierzamy w kierunku wykorzystywania do produkcji surowców odzyskanych z recyklingu mebli używanych. Sposobem na stopniowe zmniejszanie zużycia energii elektrycznej stała się automatyzacja produkcji. Zwiększenie efektywności linii technologicznych dało zresztą namacalny rezultat: załoga w naszych zakładach jest obecnie mniej liczna niż przed pandemią, ale produkujemy więcej. Zarząd z ogromną determinacją pilnuje też skracania łańcuchów logistycznych i dróg transportu produktów od producenta do odbiorców. Wielkie zmiany w tej sferze były możliwe dzięki najnowszym procedurom i technikom e-sprzedaży.

Jakie są doświadczenia Forte po prawie dwóch miesiącach wdrażania w firmie rozwiązań Polskiego Ładu?

To jeszcze za mało czasu, aby ocenić wszystkie konsekwencje rozwiązań podatkowych związanych z tym programem, ale niewątpliwie Polski Ład uderzył mocno w kadrę menedżerską średniego i wyższego szczebla. Utrata 1000–2000 zł z miesięcznej pensji musi rodzić frustrację i wpływać demotywująco na naszych kluczowych pracowników, których przygotowanie do obecnej roli, firmowych liderów, trwało lata, a przy tym – mówiąc wprost – było kosztowne. Muszę przyznać, że wyjątkowo mnie irytuje ta wymyślona za biurkiem koncepcja złupienia właśnie tej niezastąpionej grupy fachowców, od których zależy pomyślność i rozwój każdej firmy, a w konsekwencji całej naszej gospodarki.