Zajmujący 10. miejsce w rankingu Medpace też ma przychody ponad 1 miliard dolarów. Niestety, podmioty z sektora badań klinicznych polskiego pochodzenia są dalekie od uplasowania się w pierwszej dwudziestce w skali globalnej, biorąc pod uwagę przychody. Choć wydaje się, że w perspektywie kilku–kilkunastu lat mają potencjał, by to osiągnąć.
Jak mogą to przyspieszyć? Globalny rynek badań klinicznych przechodzi proces konsolidacji, także ze wsparciem funduszy private equity, czego dobrym przykładem są m.in. ostatnie transakcje fuzji i przejęć. W 2023 roku australijska firma CRO Novotech przejęła EastHorn Clinical Services, polską firmę CRO (wartość nieujawniona). W 2022 roku firma Velocity Clinical Research z siedzibą w USA nabyła placówki kliniczne w Niemczech i Wielkiej Brytanii – co zapoczątkowało ekspansję w Europie, stwierdzając, że rozwój obecności w Europie ma kluczowe znaczenie dla każdej firmy zajmującej się badaniami klinicznymi. W 2021 roku wśród najlepszych graczy pojawiły się megatransakcje. I tak PPD zostało przejęte przez firmę Thermo Fisher za 17,4 mld USD, Icon został przejęty przez PRA Health Sciences za 12 miliardów USD, a fundusz private equity EQT przejął Parexel za 8,5 mld USD. W tym kontekście warto wspomnieć, że mniejsze polskie firmy zajmujące się badaniami klinicznymi są atrakcyjnym celem potencjalnych przejęć zarówno dla inwestorów strategicznych, jak i finansowych. Widać zainteresowanie międzynarodowych graczy inwestowaniem w takie podmioty, w tym częściowymi wykupami.
Obecnie w gronie największych firm z sektora CRO z polskimi korzeniami można znaleźć Selvitę, KCR i Pratię. Selvita jest największą z trójki z przychodami ok. 400 mln zł w 2022 roku, dynamicznie rosnąc czterokrotnie w ciągu ostatnich trzech lat. Specjalizuje się jednak w węższym zakresie, zajmując się wyłącznie badaniami przedklinicznymi, dlatego potencjał skalowania może być ograniczony. Na początku 2022 roku Selvita notowana była z wielokrotnością EBITDA na poziomie ok. 40-krotności, w porównaniu z medianą 25-krotności w grupie referencyjnej (Medpace, Icon, Syneos, Iqvia, Charles River). Na początku lutego 2023 roku wyceny spadły, jednak Selvita nadal notuje 25-krotność EBITDA w porównaniu z medianą 17-krotności spółek referencyjnych. KCR miał 280 mln zł przychodów w 2021 roku, po wzroście ze 140 mln zł w 2019 roku. Nie ma danych o kapitalizacji, ponieważ KCR jest spółką prywatną. Pratia/Clinscience miała przychody w wysokości ok. 180 mln zł w 2022 roku (budowana od podstaw od 2016 roku). Niedawno rozszerzyła obecność geograficzną na Stany Zjednoczone, nabywając 72,6 proc. udziałów w OncoBay, amerykańskiej CRO specjalizującej się w usługach immuno-onkologicznych.
Co zrobić, żeby polskie firmy z sektora badań klinicznych zbliżyły się do światowych liderów? Fundamenty już są – mają know-how, wyjątkowych fachowców i wartościowe doświadczenie. Wydaje się więc, że przede wszystkim muszą uzyskać dodatkowe finansowanie m.in. od swoich „korporacyjnych rodziców” lub inwestorów czy funduszy, aby dzięki temu mogły dokonywać większych i bardziej śmiałych przejęć, osiągając szerszy zasięg pod względem geograficznym i zakresu oferowanych usług.
