#WykresDnia: Złoto płynie do banków centralnych

Banki centralne kupują złoto w najszybszym tempie od 1967 r., a analitycy wskazują Chiny i Rosję jako dużych nabywców, co wskazuje, że niektóre kraje chcą zdywersyfikować swoje rezerwy uciekając od dolara.

Dane zebrane przez Światową Radę Złota (World Gold Council – WGC), grupę finansowaną przez przemysł wykazały, że popyt na ten metal szlachetny przekroczył jakąkolwiek roczną wartość w ciągu ostatnich 55 lat. Szacunki z zeszłego miesiąca są również znacznie większe niż oficjalne dane banków centralnych, wywołując spekulacje w branży na temat tożsamości kupujących i ich motywacji.

Ucieczka banków centralnych w stronę złota „sugerowałaby, że tło geopolityczne jest pełne nieufności, wątpliwości i niepewności” po tym, jak Stany Zjednoczone i ich sojusznicy zamrozili rosyjskie rezerwy dolarowe, powiedział Adrian Ash, szef badań w BullionVault, rynku złota – pisze Financial Times.

Ostatni raz taki poziom zakupów był historycznym punktem zwrotnym dla globalnego systemu monetarnego. W 1967 r. europejskie banki centralne kupiły ogromne ilości złota od Stanów Zjednoczonych, co doprowadziło do gwałtownego wzrostu cen i upadku londyńskiej puli rezerw złota. To przyspieszyło ostateczny upadek systemu z Bretton Woods, który wiązał wartość dolara amerykańskiego z metalem szlachetnym.

W zeszłym miesiącu WGC oszacowała, że oficjalne światowe instytucje finansowe kupiły 673 tony. A w samym trzecim kwartale banki centralne kupiły prawie 400 ton złota, co było największym trzymiesięcznym wzrostem od czasu rozpoczęcia kwartalnych zapisów w 2000 roku.

Ostrożne szacunki WGC przewyższają zgłoszone zakupy do MFW i poszczególnych banków centralnych, które wynoszą 333 tony w ciągu dziewięciu miesięcy poprzedzających wrzesień.

Oficjalnie największy udział w skupie złota w trzecim kwartale miała Turcja (31 ton), co stanowiło około 29 proc. jej całkowitych rezerw. Uzbekistan podążył za nim z 26 tonami, podczas gdy w lipcu Katar dokonał największego miesięcznego przejęcia w historii od 1967 roku.

Rozbieżność między szacunkami WGC a oficjalnie zgłoszonymi danymi śledzonymi przez MFW można częściowo wytłumaczyć agencjami rządowymi oprócz banków centralnych w Rosji, Chinach i innych, które mogą kupować i przechowywać złoto bez zgłaszania ich jako rezerw.

Potwierdzając zakup złota – ale prawdopodobnie także próbując zasygnalizować jego ograniczoną rolę – Ludowy Bank Chin (PBoC) poinformował na początku tego miesiąca, że w listopadzie dokonał pierwszego wzrostu zasobów złota od 2019 r., z 32-tonowym zakupem o wartości około 1,8 mld USD. Jednak branża złota twierdzi, że chińskie zakupy są prawie na pewno wyższe. Mark Bristow, dyrektor generalny Barrick Gold, drugiego co do wielkości na świecie wydobycia złota, powiedział, że Chiny kupiły tony złota o wartości około 200 ton, opierając się na jego rozmowach z licznymi źródłami. Nicky Shiels, strateg ds. metali w MKS PAMP, firmie handlującej metalami szlachetnymi dodał, że ceny złota spadłyby w listopadzie o około 75 USD, gdyby LBCh kupił tylko 32 tony. Ceny złota osiągnęły w listopadzie 1787 USD za uncję i od tego czasu wzrosły powyżej 1800 USD.

W przypadku Rosji sankcje stworzyły poważne problemy dla jej przemysłu wydobywczego złota – największego na świecie po Chinach – w sprzedaży za granicę. Kraj produkuje około 300 ton rocznie, ale według MKS PAMP na rynku krajowym jest to tylko 50 ton. W tym samym czasie zachodnie rządy zamroziły 300 miliardów dolarów rosyjskich rezerw walutowych poprzez sankcje, co według Shielsa skłoniło narody spoza Zachodu do pytania: „Czy powinniśmy mieć ekspozycję na tak wiele dolarów, skoro rządy USA i zachodnie mogą skonfiskować to w kiedykolwiek?

Bank Centralny Rosji przestał podawać miesięczne dane dotyczące swoich rezerw wkrótce po rozpoczęciu wojny. Urzędnicy CBR odrzucili sugestię, że kupuje złoto.

– Nasze rezerwy złota i walut są wystarczające. Nie mamy określonego zadania, jakim jest gromadzenie rezerw złota i walut – powiedziała w połowie grudnia gubernator CBR Elvira Nabiullina. Jednak urzędnicy CBR od dawna przykładają strategiczną wagę do zwiększania rezerw złota; w 2006 r. bank twierdził, że pożądane byłoby, aby złoto stanowiło 20-25 proc. jego zasobów – w lutym 2022 r., kiedy CBR po raz ostatni opublikował swoje dane statystyczne, złoto stanowiło 20,9 proc. Według Juliusa Baera, szwajcarskiego banku prywatnego, zmniejszył swoje zasoby amerykańskich papierów skarbowych do zaledwie 2 mld USD z ponad 150 mld USD w 2012 r., jednocześnie zwiększając rezerwy złota o ponad 1350 ton, warte prawie 80 mld USD w obecnych cenach.

Carsten Menke, szef badań nowej generacji w firmie Julius Baer, uważa, że zakupy z Rosji i Chin wskazują na rosnącą niechęć krajów do polegania na dolarach. – Przesłanie, jakie te banki centralne wysyłają, lokując większą część swoich rezerw w złocie, jest takie, że nie chcą polegać na dolarze amerykańskim jako głównym aktywie rezerwowym – powiedział.

Niektórzy przedstawiciele branży spekulują, że rządy Bliskiego Wschodu wykorzystują dochody z eksportu paliw kopalnych do kupowania złota, najprawdopodobniej za pośrednictwem państwowych funduszy majątkowych.

Najbliższe miesiące będą sprawdzianem, czy rekordowe skupowanie przez banki centralne było oportunistycznym zrywem, gdy ceny złota spadły, czy też bardziej strukturalną zmianą.