IPO oraz ESG stają się motorami wzrostu rynku audytorskiego

Na światowym rynku publicznych ofert pierwotnych trwa ożywienie. Wszystko wskazuje, że dotrze ono też do Polski. To zarówno szansa, jak i wyzwanie dla rodzimych firm audytorskich, zwłaszcza w kontekście wchodzących w życie regulacji w zakresie raportowania ESG.

Komentarz Partnera

W ciągu ostatnich dwóch lat praktycznie nie było debiutów na warszawskim parkiecie. Po dłuższej przerwie pojawił się Murapol, który wszedł na GPW w grudniu 2023 r.

W I kwartale 2024 r. na rynku głównym Giełdy Papierów Wartościowych zadebiutowały jedynie trzy spółki, które przeszły z rynku NewConnect. Wszystko wskazuje jednak na to, że zainteresowanie debiutami będzie rosnąć.

Sytuacja na rynku globalnym – gdzie po kilku latach posuchy liczba IPO systematycznie się zwiększa – tylko utwierdza w przekonaniu, że lepszy czas powinien nadejść również dla giełdy warszawskiej. O sporym prawdopodobieństwie spełnienia się pozytywnego scenariusza świadczy m.in. zauważalny powrót do Polski inwestorów zagranicznych. Odzwierciedleniem tego trendu jest choćby zachowanie złotego, który umacnia się od dłuższego czasu wobec głównych walut.

Trendy historyczne wskazują, że rosnące zainteresowanie polskim rynkiem ze strony zagranicznych i polskich funduszy wcześniej czy później pozytywnie wpłynie na rynek IPO. Relatywnie niskie wyceny spółek wciąż pozwalają na znalezienie okazji inwestycyjnych w różnych sektorach, szczególnie nowych technologii. Analitycy liczą na zwiększenie obrotów na warszawskiej giełdzie i ich powrót do poziomów sprzed pandemii Covid-19. W ślad za poprawą sytuacji na „dużym parkiecie”, ożywienie może przyjść także na NewConnect.

Trendy globalne

Jak wynika z raportu „EY Global IPO Trends Q1 2024”, firmy z regionu EMEIA (Europa, Bliski Wschód, Indie i Afryka) coraz chętniej decydują się na debiut giełdowy jako sposób pozyskania kapitału na rozwój. Dane obrazują wyraźny wzrost IPO zarówno pod względem liczby, jak i wartości. W pierwszym kwartale 2024 r. w regionie EMEIA miało miejsce 116 ofert publicznych o łącznej wartości 9,5 mld dol., co oznacza wzrost o 40 proc. rok do roku pod względem liczby debiutów oraz o 58 proc. rok do roku pod względem wartości transakcji. Entuzjazm wynikający z dyskontowania przez rynki oczekiwanych obniżek stóp procentowych przez banki centralne oraz perspektywa szybkiego zysku niewątpliwie tworzą przyjazny klimat dla giełdowych debiutów.

Wskazane liczby i prognozy to ważny sygnał dla firm poszukujących kapitału. Odzyskiwanie przez giełdę opinii atrakcyjnego miejsca lokowania oszczędności jest nadzieją dla rynku IPO. Jednocześnie w czasach dużej niepewności, spowodowanej trudnymi doświadczeniami ostatnich lat – na czele z pandemią i rosyjską agresją na Ukrainę – właściwa ocena ryzyka związanego z wejściem na giełdę jest jeszcze trudniejsza niż do tej pory. W takiej sytuacji rośnie rola i znaczenie profesjonalnych i zaufanych partnerów w postaci międzynarodowych firm audytorskich. Posiadają one globalne doświadczenie, wszechstronną wiedzę oraz niezbędne narzędzia i zespoły o szerokich kompetencjach pozwalających na badanie dużych grup kapitałowych.

Nowe wymogi ESG

W kontekście rozwoju rynku kapitałowego istotne jest również podkreślenie rosnącej roli audytorów w zakresie weryfikacji prawidłowego raportowania ESG i wdrażania regulacji unijnych, mających na celu mobilizować biznes do zapobiegania negatywnym zmianom klimatycznym. Spodziewane przyjęcie procedowanej obecnie przez Parlament Europejski unijnej dyrektywy w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSDDD – Corporate Sustainability Due Diligence Directive) przyniesie istotne zmiany, jeśli chodzi o wymogi raportowania o aspektach środowiskowych, społecznych i zarządczych. Regulacja, na której ostateczny kształt wciąż czekamy, nałoży na firmy obowiązek sporządzania raportów zintegrowanych, uwzględniających zarówno informacje finansowe, jak i pozafinansowe. Zwiększy to znaczenie pracy audytorów przy zapewnieniu wiarygodności tych danych. Choć regulacja może zacząć obowiązywać dopiero za kilka lat, spółki już dziś powinny zacząć przygotowywać się do nowych standardów raportowania.

CSDDD to kolejna regulacja skłaniająca biznes do większej aktywności na polu ESG. Przyjęta już dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD – Corporate Sustainability Reporting Directive) wprowadziła np. nowe wymogi dotyczące raportowania spółek o kwestiach z obszarów E, S oraz G. Dokument ma na celu zwiększenie przejrzystości i wiarygodności informacji dotyczących aspektów środowiskowych, społecznych oraz zarządzania korporacyjnego przekazywanych przez przedsiębiorstwa. Ma to umożliwić lepszą ocenę ich wpływu na społeczeństwo i środowisko, a tym samym ułatwić podejmowanie bardziej świadomych decyzji inwestycyjnych.

Dyrektywa CSRD obowiązuje od stycznia 2023 r. i powinna zostać zaimplementowana do polskiego porządku prawnego, w tym do ustawy o rachunkowości i ustawy o biegłych rewidentach, do 6 lipca 2024 r. Oznacza to spore zmiany. W Polsce około trzech tysięcy spółek będzie miało obowiązek raportowania zgodnie z dyrektywą CSRD. Proces raportowania może być poważnym wyzwaniem dla firm, w tym, największym z pewnością dla organizacji, które dotychczas nie przygotowywały sprawozdań niefinansowych. W przeciwieństwie do CSDDD dyrektywa CSRD to wyzwanie, na które trzeba odpowiedzieć tu i teraz. Co ważne, CSRD poza samym znacznie rozszerzonym obowiązkiem raportowania zgodnie z nowymi standardami ESRS, wprowadziła również obowiązek atestacji raportu na temat zrównoważonego rozwoju przez audytorów.

Wato pamiętać, że regulacje unijne będą wymagać od przedsiębiorstw przyjęcia i wdrożenia planu transformacji klimatycznej. Firmy, które umiejętnie dostosują się do wprowadzanych regulacji, będą w stanie elastyczniej reagować na procesy decyzyjne zachodzące w sektorze publicznym i z pewnością ułatwią sobie dostęp do finansowania na bardziej korzystnych warunkach aniżeli podmioty o gorszych wskaźnikach ESG. Jest wysoce prawdopodobne, że dobrej jakości raport zgodny z CSRD atestowany przez biegłego rewidenta zredukuje konieczność wypełniania przez spółki niezliczonych ankiet dla partnerów biznesowych w łańcuchu dostaw. Najbliższe lata pokażą, czy dla przejrzyście raportujących spółek o dobrych strategiach i wynikach ESG nie pojawi się szersza lista potencjalnych korzyści, takich jak dotacje czy zwolnienia podatkowe dostępne w procesie realizowania strategii ESG.

Szansa dla gospodarki

Nowe wymogi regulacyjne związane z ESG będą niewątpliwie sporym wyzwaniem dla emitentów. Ich efekty powinny być jednak korzystne dla wszystkich. Samo wejście na giełdę jest zawsze nobilitacją dla spółki. Rośnie jej prestiż, a tym samym choćby zaufanie kontrahentów. Możliwość pozyskania kapitału w ramach IPO jest istotna, ponieważ wciąż mamy do czynienia z relatywnie wysokimi stopami procentowymi. W takiej sytuacji finansowanie rozwoju za pomocą kredytu bankowego czy emisji obligacji jest rozwiązaniem drogim, szczególnie dla młodszych firm.

Warto jednak podkreślić, że również kapitał inwestorów giełdowych nie jest za darmo. Oczekują oni od spółek zarówno stabilnych wyników finansowych, jak i przejrzystości i wiarygodności. Zwiększanie zaufania do firm i gospodarki oraz wspomaganie efektywnej alokacji kapitału – to zadanie dla profesjonalnych firm audytorskich, które dzięki temu także mają swój udział w dążeniu do zrównoważonego rozwoju biznesu.

Jerzy Buzek, partner w dziale audytu EY Polska