Odcięcie premii zmniejsza różnice w płacach

Do 19 proc. skurczyła się w maju różnica między medianą wynagrodzeń a średnią płacą w Polsce.

6480,5 zł wyniosła w maju mediana wynagrodzeń w gospodarce narodowej, czyli środkowa wartość zarobków w Polsce (połowa pracowników zarabia poniżej, a połowa powyżej tej kwoty). Majowa mediana była też o 19 proc. niższa od tzw. krajowej średniej, czyli przeciętnego wynagrodzenia (8 tys. zł), co było najmniejszą różnicą w tym roku.

Największa, bo sięgająca 24 proc., różnica na niekorzyść mediany wystąpiła w lutym i w marcu, czyli w okresie wypłacania rocznych i kwartalnych premii czy bonusów. Efekt odcięcia dodatkowych wypłat (w tym wypłacanych w kwietniu premii za I kw.) był też widoczny w wysokości wynagrodzeń. Zarówno przeciętna płaca, jak i mediana były w maju niższe niż miesiąc wcześniej.

O ile na średnie wynagrodzenie większy wpływ mają wyższe płace, w tym zwłaszcza kominy płacowe w dużych firmach, o tyle w medianie lepiej widać sytuację w dominującym w gospodarce sektorze MŚP. Dobrze pokazuje to jej rozkład, który dowodzi, że 70 proc. pracowników ma zarobki poniżej krajowej średniej.

W tym 80 proc. kobiet, bo w ich przypadku mediana płac jest sporo niższa – w maju wynosiła 6,42 tys. zł, o 513 zł mniej niż w przypadku mężczyzn. Tradycyjnie już majowe dane pokazały, że największa nominalna luka płacowa ze względu na płeć występuje w finansach i ubezpieczeniach, gdzie mediana wynagrodzeń mężczyzn była prawie o 37 proc. wyższa niż kobiet. To w dużej mierze efekt struktury stanowisk w tym sektorze, gdzie zarządy są zdominowane przez mężczyzn. Odwrotna sytuacja jest w budownictwie – w tej branży kobiety częściej są zatrudnione na stanowiskach specjalistycznych i menedżerskich niż na budowach, co przekłada się na prawie 33 proc. wyższą medianę ich płac.

O ile w branżach – niezależnie od tego, czy bierzemy pod uwagę medianę, czy przeciętne wynagrodzenie – i tak na czele są ICT oraz działalność finansowa i ubezpieczeniowa, o tyle biorąc pod uwagę wiek pracowników, widać ciekawą różnicę. W przypadku mediany jej najwyższa wartość (6791,6 zł) wystąpiła w maju w grupie wiekowej 35–44 lata. W przypadku przeciętnego wynagrodzenia najlepiej wypada grupa 45–54-latków (8427,6 zł), do której zalicza się duża część menedżerów i wysoko opłacanych specjalistów. W tym pracowników największych firm (powyżej 1000 osób), w których zarówno średnia płaca, jak i mediana są najwyższe.

Publikowane od niedawna co miesiąc dane GUS o rozkładzie i medianie wynagrodzeń sugerują, że struktura płac jest w Polsce bardzo spłaszczona. Próg wejścia do 10 proc. najlepiej wynagradzanych osób wynosił w maju 12,5 tys. zł brutto, nieco ponaddwukrotnie więcej niż mediana i niespełna trzy razy więcej niż płaca minimalna. Można przypuszczać, że w tej 10-proc. grupie różnice w płacach są znaczące. GUS odmawia jednak informacji o zarobkach np. najlepiej opłacanych 5 proc. pracowników.