Bezpieczne inwestycje na czas spadków

Fundusze z ochroną kapitału przede wszystkim minimalizują ryzyko strat. Dlatego z reguły nie przynoszą wysokich profitów, bo jak wiadomo nie ma dużych zysków bez ryzyka.

Inwestorzy, którzy obawiają się spadków na giełdach, a jednocześnie chcą zarabiać podczas wzrostu cen akcji, powinni zwrócić uwagę na fundusze z ochroną kapitału. Łączą one cechy funduszy obligacji i akcji. Głównym ich celem jest dążenie do tego, aby wartość jednostki funduszu na koniec okresu rozliczeniowego (np. dwu- lub trzyletniego) nie była niższa niż jej wartość początkowa. Oznacza to, że inwestor, który do funduszu ochrony kapitału wpłacił określoną kwotę, po 2–3 latach (w zależności od przyjętego okresu rozliczeniowego) wypłaci co najmniej 100 proc. zainwestowanego kapitału. Oczywiście należy pamiętać, że po uwzględnieniu inflacji realna wartość tych środków będzie niższa niż początkowa wpłata.

Sposoby ochrony kapitału

Na rynku występują dwa główne typy funduszy z ochroną kapitału. Pierwsze z nich mają formę produktów strukturyzowanych i na koniec inwestycji gwarantują zazwyczaj zachowanie 100 proc. kapitału. Są to fundusze zamknięte, które w swojej strategii wykorzystują instrumenty pochodne. Polega ona w uproszczeniu na tym, że kapitał dzielony jest na dwie części i inwestowany np. w 85 proc. w dług, który na koniec trzyletniej inwestycji pozwoli osiągnąć ok. 15-proc. zysk. Natomiast reszta aktywów jest lokowana w instrumenty pochodne, które mogą wypracować dodatkowe profity. Ale jeśli nie wypracują – to inwestor zachowuje cały kapitał (z reguły) na koniec inwestycji. W tego typu produktach specjalizuje się KBC TFI. Można je kupić poprzez GPW.

Strategia CPPI

Drugim typem funduszy z ochroną kapitału są fundusze, które inwestują zgodnie ze strategią zabezpieczenia portfela (np. CPPI). W przeciwieństwie do funduszy mieszanych, takich jak fundusze zrównoważone czy stabilnego wzrostu, nie utrzymują one względnie stałych proporcji między częścią akcyjną a dłużną. Zarządzający aktywnie dostosowują udział akcji w portfelu do sytuacji na rynku, w taki sposób, aby w założonym okresie rozliczeniowym nie zanotować straty. To oznacza, że fundusze z ochroną kapitału w pewnych okresach w ogóle mogą nie mieć akcji w portfelu, po to, aby maksymalnie ograniczyć ryzyko. Spośród funduszy otwartych taką politykę prowadzą: Skarbiec Ochrony Kapitału, PKO Ochrony Kapitału 100, Pioneer Zmiennej Alokacji SFIO, Pioneer Zabezpieczony Rynku Polskiego SFIO. To przykłady funduszy, które starają się nie dopuścić do spadku wartości aktywów poniżej 100 proc., przy czym pierwszy z nich przyjmuje do rozliczeń okres dwuletni, a pozostałe okresy od trzech do czterech lat. Fundusze takie mogą mieć w portfelu nawet do 50 proc. akcji.

Strategię CPPI realizują również fundusze zamknięte BPH Bezpieczna Inwestycja FIZ. Chronią one swoje certyfikaty przed spadkiem wartości w trzyletnich okresach. W akcjach mogą ulokować do 40 proc. aktywów. Do końca października trwa subskrypcja certyfikatów funduszy zamkniętych BPH Bezpieczna Inwestycja 4 FIZ. Innym funduszem BPH TFI o strategii CPPI jest BPH Dochodowych Surowców FIZ. Fundusze BPH FIZ można kupić również na giełdzie. Co ciekawe, ich ceny na GPW są nieco niższe niż aktualne wyceny. Jednak mankamentem zakupu certyfikatów tych funduszy poprzez giełdę jest ich niska płynność.

Rynki zagraniczne

Dostępne są również fundusze zaliczane do grupy funduszy ochrony kapitału, które inwestują na zagranicznych rynkach. Okazji poza Polską szukają UniBezpieczna Alokacja czy ING Ochrony Kapitału 90. Z kolei do funduszy z ochroną kapitału inwestujących głównie na rynkach zagranicznych należą fundusze Pioneera: Pioneer Zmiennej Alokacji – Rynki Europy Wschodniej, Pioneer Zmiennej Alokacji – Rynki Wschodzące, Pioneer Zmiennej Alokacji – Rynku Amerykańskiego. Dwa pierwsze zakładają 90-proc. ochronę kapitału, a trzeci 100-proc. w okresach 3,5-letnich.

Są również fundusze, które nie stosują ściśle określonej strategii ochrony kapitału, ale charakteryzują się stosunkowo małym ryzykiem. Takimi funduszami, które aktywnie dostosowują udział akcji w portfelu (od zera do 30 proc.) do sytuacji na rynku, są: Aviva Investors Ochrony Kapitału czy Quercus Ochrony Kapitału. Według zarządzającego ten ostatni ma charakter funduszu dłużnego, który w wyjątkowych sytuacjach może do 20 proc. środków ulokować w akcjach.

[email protected]

Podstawowe formy funduszy inwestycyjnych

Fundusz inwestycyjny otwarty (FIO)

Inwestor może w dowolnym terminie kupić jednostki uczestnictwa tego funduszu. Natomiast jeśli chce wycofać pieniądze, składa zlecenie umorzenia jednostek (też w dowolnym terminie); jednostki są wyceniane każdego dnia roboczego. Według obowiązującego prawa jednostka uczestnictwa w otwartym funduszu inwestycyjnym nie jest papierem wartościowym, dlatego nie może być przedmiotem obrotu na giełdzie.

Specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty (SFIO)

Jednostki tego funduszu można kupić i umorzyć na takich samych zasadach jak jednostki funduszu otwartego. Ten fundusz ma jednak dwie specyficzne cechy: inwestuje na ogół w jednym segmencie rynku, np. w nieruchomości czy w spółki z branży finansowej, a poza tym sam ustala częstotliwość wyceny swoich jednostek.

Fundusz inwestycyjny zamknięty (FIZ)

Fundusz emituje certyfikaty inwestycyjne, które są w sprzedaży tylko w określonym czasie (przez kilka tygodni). Po zakończeniu subskrypcji (zapisów) na ogół można je kupić na giełdzie. Certyfikaty są wyceniane okresowo, np. co miesiąc, co kwartał; teoretycznie można je sprzedać na giełdzie (przeszkodą może być niska płynność lub cena). Towarzystwa organizują też wykup certyfikatów, np. co kwartał lub co miesiąc. Fundusz zamknięty często jest tworzony na kilka lat, po tym okresie jest likwidowany, a pieniądze są wypłacane inwestorom.

Przykłady funduszy z ochroną kapitału

BPH Bezpieczna Inwestycja 4 FIZ

Fundusz stosuje strategię CPPI, zgodnie z którą udział akcji i instrumentów dłużnych w portfelu jest tak dobierany, aby uniknąć spadku aktywów w wyznaczonych 3-letnich okresach poniżej 100 proc. ulokowanego kapitału z pierwszej wyceny tego okresu. Do 40 proc. aktywów jest inwestowane głównie w akcje spółek z WIG20. Pozostała część lokowana jest w instrumenty dłużne. Zapisy na certyfikaty tego funduszu trwają do końca października.

PL KBC Kapital 3

To fundusz zamknięty (produkt strukturyzowany) ze 100-proc. ochroną kapitału na koniec rocznej inwestycji (31 grudnia 2013 r.). Inwestuje w koszyk 30 spółek giełdowych z USA, Japonii i Szwajcarii. Zapisy na ten fundusz będą trwały do końca października.

Skarbiec Ochrony Kapitału

Fundusz stosuje strategię CPPI i zgodnie z nią unika spadku aktywów poniżej 100 proc. w 2-letnich okresach. Do 50 proc. aktywów fundusz może inwestować w akcje spółek notowanych na GPW. Pozostałą część lokuje w instrumenty dłużne i jednostki uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego.

Quercus Ochrony Kapitału

Fundusz z ochroną kapitału. Do 20 proc. aktywów jest inwestowane w polskie i zagraniczne akcje. Subfundusz dąży, aby wartość jednostki uczestnictwa na koniec danego roku kalendarzowego była nie niższa niż 100 proc. jej wartości z końca roku poprzedniego.

Opinia

Chronią kapitał, ale tylko w założonych okresach - Grzegorz Pułkotycki, z-ca dyrektora departamentu doradztwa inwestycyjnego, DM BZ WBK

Nadrzędnym celem funduszy ochrony kapitału jest dążenie do tego, aby wartość jednostki funduszu nie spadła poniżej założonego poziomu w określonych cyklach rozliczeniowych (od jednego roku do czterech lat w zależności od funduszu). Jednak należy pamiętać, że jest to jedynie deklaracja zapisana w statucie, a nie gwarancja. To oznacza, że może się tak zdarzyć, że stopa zwrotu z inwestycji w taki fundusz na koniec okresu rozliczeniowego może być ujemna. Polityka inwestycyjna zwykle zakłada, że fundusz będzie inwestował w bezpieczne obligacje, ale w ograniczonym zakresie również w instrumenty ryzykowne, takie jak akcje. Tego typu funduszy na pewno nie poleciłbym osobie, która ma dużą skłonność do podejmowania ryzyka i oczekuje wysokich zysków. Fundusze ochrony kapitału nie mogą inwestować ryzykownie, więc nie osiągną wysokich stóp zwrotu nawet w czasie dobrej koniunktury na giełdach. Dobrze obrazują to ich tegoroczne wyniki. WIG od początku roku wzrósł o 17 proc., podczas gdy otwarte fundusze ochrony kapitału zyskały mniej więcej tyle, ile wynosi rentowność obligacji Skarbu Państwa, czyli średnio 4–6 proc. Z kolei w okresie spadków na giełdach fundusze ochrony kapitału również mogą zanotować ujemne wyniki, ale są one zdecydowanie lepsze niż wyniki funduszy akcji. Przykładowo w 2011 roku, kiedy WIG spadł o ponad 20 proc., otwarte fundusze ochrony kapitału straciły tylko kilka procent (od 6 do 1,4 proc.). To pokazuje, że fundusze ochrony kapitału nie uchronią całkowicie przed spadkami, jednak w założonych cyklach rozliczeniowych nie powinny przynieść straty.