S jak rodzina

Rok 2022 z punktu widzenia zagadnień ESG stał pod znakiem czynników społecznych. Na ten obszar, jako priorytet, wskazali nie tylko inwestorzy giełdowi, ale także pracownicy i akcjonariusze.

W przypadku pracowników na pierwszym miejscu wskazuje się obserwowany w ostatnim okresie wpływ pandemii Covid-19, a następnie dużą dynamikę zmian na rynku pracy, określanych mianem „wielkiego odejścia”.

Czynniki społeczne należy również postrzegać z perspektywy praktyk prorodzinnych spółek stawiających na uwzględnianie ESG w swoim modelu biznesowym. Jest to szczególnie istotne w przypadku naszego rynku oraz aktualnej sytuacji demograficznej. Z ostatnich danych GUS wynika, że w Polsce wskaźnik dzietności wynosi 1,32. Pierwsze dziecko kobieta rodzi w wieku 28 lat. To oznacza, że w 2050 roku ponad 52 proc. społeczeństwa będzie w wieku poprodukcyjnym. Jednocześnie według badań CBOS większość Polaków uważa wartości rodzinne za najważniejsze, a aż 93 proc. chce mieć dzieci. Dlatego tak ważne jest zapewnienie odpowiednich warunków, szczególnie na rynku pracy, pozwalających na wzrost dzietności co najmniej do poziomu pozwalającego na utrzymanie zastępowalności pokoleń. Wsparcie w tym zakresie może być realizowane przez takie działania jak stabilność i pewność zatrudnienia czy elastyczność godzin pracy.

Wnioski te stanowiły inspirację do badania przeprowadzonego przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie oraz Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej wśród spółek giełdowych. Celem badania było stwierdzenie, jakie praktyki występują w spółkach w zakresie elastyczności i pewności pracy oraz katalogu benefitów mających charakter prorodzinny stosowanych przez spółki giełdowe.

Zgodnie z odpowiedziami ankietowanych spółek 90 proc. z nich stosuje rozwiązania wspierające elastyczny czas pracy. Do tego dochodzi ochrona rodziców małych dzieci przed pracą w godzinach ponadwymiarowych i przed wyjazdami poza miejsce zamieszkania. Rzadko występuje możliwość pracy na część etatu. Blisko 20 proc. respondentów w ogóle nie zatrudnia pracowników w takiej formie, a u 45 proc. spółek na część etatu pracuje nie więcej niż 3 proc. osób.

Jednak rozwiązania wspierające zwiększenie poczucia stabilności pracy nie są już tak popularne jak elastyczność czasu pracy. Jedynie niecałe 60 proc. spółek deklaruje,

że stara się ograniczyć stosowanie i czas trwania umów czasowych do okresu uzasadnionego z punktu widzenia prowadzonej działalności biznesowej. Zatrudnienie na czas nieokreślony

dla wszystkich pracowników oferuje mniej niż 20 proc. spółek, u ponad połowy ankietowanych na czas określony pracuje co najmniej 25 proc. zatrudnionych.

Warto zaznaczyć, że ankietowane spółki wyraźnie dostrzegają korzyści w przypadku prowadzenia praktyk o charakterze prorodzinnym – elastyczności godzin pracy. Dla 79 proc. spółek to przede wszystkim zwiększenie lojalności pracowników i zmniejszenie rotacji. Natomiast 69 proc. spółek dostrzega zwiększenie zaangażowania w pracę zatrudnionych. Na kolejnych miejscach znalazły się zmniejszenie absencji oraz poprawa atmosfery pracy. W obu przypadkach z tą tezą zgodziło się 66 proc. emitentów.

Znaczna większość ankietowanych spółek jest również przekonana, że stosowanie rozwiązań prorodzinnych wpływa korzystnie na ich wizerunek jako pracodawcy. Na takie oddziaływanie stosowania rozwiązań zapewniających elastyczność i równowagę z życiem rodzinnym zgodziło się 63 proc. ankietowanych podmiotów. Co ciekawe, jeszcze więcej, bo 67 proc. spółek, zgodziło się, że pozytywnie na wizerunek wpływa stosowanie rozwiązań sprzyjających poczuciu stabilności zatrudnienia.

Warto dodać, że kwestie praktyk prorodzinnych są elementem wymaganym również w raportowaniu pozafinansowym. W przypadku standardu GRI wymagane są takie informacje jak: świadczenia zapewniane pracownikom pełnoetatowym czy wskaźnik powrotu do pracy po urlopie macierzyńskim. Takie informacje mogą stanowić dobre źródło informacji w procesie identyfikacji spółek, które można uznawać za spółki prorodzinne.