Aktywność czy pasywność – co zdominuje rynki?

Ponad 80 proc, amerykańskich produktów aktywnie zarządzanych uzyskało wyniki gorsze od benchmarków i funduszy pasywnych.

Od wielu lat na rynkach trwa debata między zwolennikami zarządzania i tradingu aktywnego i pasywnego. Debata na temat wyższości czy przewagi pasywnego inwestowania nad aktywnym przybrała na intensywności po wielkim, globalnym kryzysie finansowym, ze względu na otoczenie niskich stóp zwrotu i w efekcie – poszukiwaniu niskokosztowych rozwiązań.

W ostatnich latach na rynkach globalnych obserwowano wielki zwrot w stronę pasywnych produktów inwestycyjnych, takich jak fundusze ETF, a także, dzięki rozwojowi „sztucznej inteligencji", w stronę tradingu zautomatyzowanego, w tym w pełni wykorzystującego algorytmy. ETF-y zyskały niezwykle istotny udział w strukturze aktywów inwestycyjnych na świecie, a wzrost popularności algotradingu przełożył się na jego rosnący udział w strukturze obrotów na rynkach. Szacuje się, że na rynkach rozwiniętych około 70 proc. aktywności zależy od algorytmów, w tym takich, które realizują strategie funduszy ETF i, poprzez kupowanie i sprzedawanie odpowiednich komponentów indeksów, pomagają w procesie kreacji produktu.

Badania SPIVA U.S. Scorecard, porównujące osiągane stopy zwrotu z pasywnego i aktywnego zarządzania wobec benchmarków, kilka lat z rzędu wskazywały na zasadniczo lepsze zachowanie funduszy pasywnych. W szczególności było to widoczne w analizach dotyczących dłuższych horyzontów czasowych np. 5 i 10 lat. W tym okresie ponad 80 proc. amerykańskich produktów aktywnie zarządzanych uzyskało wyniki gorsze od benchmarków i funduszy pasywnych dla większości kategorii indeksów z rodziny S&P, w szczególności skupiających się na amerykańskim rynku akcji.

Zeszłoroczna edycja tego badania pokazuje jednak dużą zmianę trendu. Zaobserwowano znaczny wzrost pobijania benchmarków przez aktywnie zarządzane fundusze inwestycyjne w USA, i to w kilku kategoriach dotyczących rynku akcji. I tak w 2017 r. już tylko 63 proc. funduszy dużych spółek zachowało się gorzej niż indeks S&P500, i 44 proc. funduszy średnich spółek z benchmarkiem S&P MidCap 400 oraz 47 proc. funduszy odnoszących się do S&P SmallCap 600. Wygląda na to, że aktywne produkty były wygranymi ubiegłego roku i wykorzystały swoją najważniejszą zaletę różniącą je od ETF-ów, czyli możliwość „pobicia" rynku.

Powyższe wyniki zostały potwierdzone także przez inne prestiżowe badanie Morningstar's Active/Pasive Barometer, które porównuje około 3600 aktywnie i pasywnie zarządzanych funduszy, odpowiadających za ponad 60 proc. rynku funduszy w Stanach Zjednoczonych.

Główne wnioski z tego badania potwierdzają, że 43 proc. „stock pickers" wygrało w zestawieniu wyników z funduszami pasywnymi, gdy jeszcze w 2016 r. było to tylko 26 proc. Rezultaty aktywnych funduszy w 2017 r. poprawiły się w 11 z 12 weryfikowanych przez agencję Morningstar kategorii, począwszy od funduszy dużych spółek amerykańskich poprzez średnie i małe, po fundusze rynków rozwijających się i rynków zagranicznych. Jedyna kategoria, w której wyniki rok do roku były gorsze, to fundusze obligacji, ale w przypadku tej kategorii funduszy zachowanie lepsze od funduszy pasywnych jest zawsze stosunkowo wysokie. Pytanie, czy kolejne lata będą należały do produktów opartych na strategiach szukania wartości, czy do funduszy indeksowych. A być może ta dychotomia jest w ogóle niepotrzebna. Wydaje się bowiem, że obie grupy produktów będą koegzystować i ewaluować niezależnie od siebie wraz ze zmianami zachodzącymi na rynkach. Na pewno widać jednak trend automatyzowania w obu typach produktach i to wraz z rozwojem wspomnianej „sztucznej inteligencji" będzie postępować. Rozwój technologiczny może przysłużyć się zarówno aktywnym, jak i pasywnym inwestorom.