Charakterologiczne typy inwestorów

Ryzykant, analityk oraz wizjoner – to najpopularniejsze typy osobowości wśród inwestorów. Do kogo nam najbliżej?

Najprostszy podział inwestorów to rozróżnienie na zwolenników analizy technicznej oraz sympatyków analizy fundamentalnej. Jednak osoby zajmujące się giełdą coraz chętniej interesują się psychologicznymi aspektami inwestowania i szukają innych klasyfikacji giełdowych graczy. – Inwestorzy mogą się różnić od siebie pod względem wielu cech. Typ osobowości jest tylko jedną z nich – mówi dr Agata Adamska, kierownik studiów podyplomowych Akademia Profesjonalnego Inwestowania w warszawskiej Szkole Głównej Handlowej.

– Większość decyzji, nie tylko tych finansowych, jest wynikiem ścierania się dwóch sposobów myślenia: intuicyjnego oraz analitycznego, co jest typowe dla dualizmu ludzkiej natury, dzielącej się na uczucia i rozsądek. Umiejętność zrozumienia i przede wszystkim pogodzenia tych dwóch sprzeczności jest jednym z elementów osiągnięcia sukcesu – mówi Damian Zemlik, makler BM BNP Paribas.

Pogodzenie uczucia i rozsądku jest zjawiskiem bardzo rzadkim. A to powoduje, że większość inwestorów jest zdominowana przez jedną ze skrajności i opiera swoje inwestycje na przeczuciu co do wzrostu kursu danej spółki lub na analizie danych liczbowych.

Podziały inwestorów

– Posługując się kryterium dualizmu, możemy wyłonić dwa charakterologiczne typy inwestorów: inwestor ryzykant, który często podejmuje decyzje na podstawie przesłanek trudnych do racjonalnego wytłumaczenia, oraz inwestor analityk, u którego każda decyzja poprzedzona jest głęboką analizą problemu – uważa Damian Zemlik.

Następny podział inwestorów indywidualnych to rozróżnienie na inwestorów sensu stricto oraz spekulantów i hazardzistów. – Ten podział opiera się przede wszystkim na odmiennym podejściu do ryzyka i horyzontu czasowego inwestycji. Ale oczywiście można uwzględnić jeszcze inne cechy i tworzyć bardziej skomplikowane klasyfikacje, co czyni wielu autorów publikacji o inwestowaniu – mówi Agata Adamska.

Jeszcze inne rozróżnienie można znaleźć w książce „Sztuka wyboru akcji" (R. Koch). Według niej wyróżniamy trzy typy inwestorów indywidualnych: wizjonera, analityka oraz człowieka czynu. Wizjoner to typ lidera: pewny siebie, charyzmatyczny, oryginalny, zdolny i bezkompromisowy. Dodatkowo nie obawia się on marzyć oraz realizuje niestandardowe i rewolucyjne plany, które mają zapewnić mu zyski. Drugi typ to analityk, który woli obcować bardziej z liczbami i faktami niż z marzeniami i opiniami. Ponadto jest racjonalistą wierzącym, że „znaczenie ma tylko to, co da się wyliczyć liczbowo". Analityk używa liczb do kontroli i uporządkowania biznesowego świata. Trzeci typ – człowiek czynu – to pragmatyk, który nie daje się krępować ani analizami, ani marzeniami. Po prostu ciężką pracą stara się dojść do celu.

Buntownicy na rynku

Szczególnie ciekawie wygląda typ inwestora  wizjonera, który często stara się „przechytrzyć" rynek i zachowuje się odmiennie od większości jego uczestników. Jest to też częsty wyróżnik debiutantów, którzy swoim rewolucyjnym planem starają się pokonać rynek.

Większość inwestorów podąża za trendem, podczas gdy niektórzy zmierzają w przeciwną stronę. – „Kontrarianie" czynią tak z zasady, „inwestorzy z dalekosiężną wizją" z przekonania, „poszukiwacze okazji" z powodu dostrzeżenia czegoś, czego nie widzą inni, „pełni nadziei" z powodu przywiązania do wcześniejszej decyzji (ich nieudane inwestycje krótkoterminowe czasami przekształcają się w długoterminowe), „podatni na wpływy" z powodu wiary w pogłoskę pochodzącą np. z internetowego czatu. Te charakterystyczne dla poszczególnych typów inwestorów zachowania wynikają właśnie z ich cech osobowościowych, które w zależności od okoliczności mogą być źródłem sukcesu lub przyczynić się do niepowodzeń – mówi Agata Adamska.

Maszyny zabijają osobowość

Na polskim rynku kapitałowym – ze względu na jego krótką historię oraz dużą zmienność cenową walorów – cechy charakterologiczne inwestorów nie są łatwe do wychwycenia. Dodatkowo rola typu osobowości, chociaż z perspektywy pojedynczego inwestora wydaje się bardzo ważna, z punktu widzenia całego rynku kapitałowego maleje. – Wynika to z ekspansji handlu algorytmicznego, w tym HFT (High Frequency Trading, czyli tzw. handel wysokich częstotliwości – red.) – mówi Agata Adamska.

W tym miejscu pojawia się wiele pytań. – Czy przy dzisiejszej sytuacji na rynkach rozwiniętych, zdominowanych przez HFT oraz komputery wykonujące miliony najbardziej skomplikowanych operacji i analiz na sekundę, klasyczny analityczny inwestor ma szansę osiągnąć satysfakcjonującą stopę zwrotu? Czy kiedy wykona klasyczne analizy i podejmie decyzję o zakupie bądź sprzedaży danego waloru, będzie ona jeszcze racjonalnie i ekonomicznie uzasadniona? Czy może większe szanse na wygranie tej rywalizacji będzie miał inwestor ryzykant, który podejmując decyzję o zakupie spółki, będzie się kierował np. zbieżnością jej nazwy, z imieniem kogoś bliskiego? – zastanawia się Damian Zemlik.

Jednocześnie jednak rozwijają się nowe formy inwestowania, w których nadal dominującą rolę odgrywają decyzje ludzi, a nie sygnały generowane przez maszyny. – Przykładem mogą być inwestycje w nowe klasy aktywów takich jak dzieła sztuki, samochody, whiskey, monety, znaczki, starodruki, a nawet autografy czy włoskie orzechy. Tego typu aktywa określa się wspólnym mianem aktywów emocjonalnych, a inwestowanie w nie nazywamy inwestycjami w pasje – mówi Agata Adamska.

[email protected]

Czym powinien charakteryzować się „biznesmen idealny" na warszawskiej giełdzie?

Krzysztof Kosy, psycholog biznesu, wykładowca na Wydziale Psychologii UW

- Podejmowanie decyzji | Jak mawiał Napoleon: „Lepiej podjąć złą decyzję o czasie niż dobrą za późno". Odwaga decyzyjna, zwłaszcza w sytuacji braku pełnej informacji potrzebnej do podjęcia „pewnej" decyzji (a właściwie nigdy nie ma takiego komfortu), jest niezbędna dla osiągania sukcesów biznesowych i inwestorskich.

- Kalkulowanie ryzyka | Ryzyko jest nieodłącznym elementem decyzji biznesowych i inwestorskich. Ważne, by zdawać sobie sprawę, jak wysokie jest to ryzyko i dzięki temu móc rozsądnie podejmować decyzje biznesowe.

- Umiejętności analityczne | Codziennie jesteśmy bombardowani tysiącami informacji. Ważne, by odsiewać ziarna od plew i wyciągnąć na podstawie właściwych informacji właściwe wnioski.

- Otwartość na nowe informacje/słuchanie rad | Doświadczeni biznesmeni z bogatym portfolio sukcesów mogą mieć tendencję do przesadnej wiary w swoją intuicję. Elastyczność w myśleniu oparta na słuchaniu rad innych może okazać się w wielu przypadkach bezcenna.

- Wyciąganie wniosków z porażek | Porażka może być fundamentem przyszłego sukcesu, pod warunkiem że potrafimy zidentyfikować coś, co Anglosasi nazywają „lessons learned". Warto też wyciągać wnioski nie tylko z własnych porażek, ale i z potknięć innych.

- Umiejętność wykorzystywania nadarzających się okazji | Często zbytnie trzymanie się długoterminowej strategii utrudnia dostrzeżenie nowych, ciekawych możliwości. Dobry inwestor powinien być jak dobry napastnik piłkarski – strzelić gola z niemal każdej nadarzającej się okazji.

- Odporność na stres |  Badania psychologiczne pokazują, że stabilność emocjonalna jest istotnym predyktorem sukcesu zawodowego w wielu dziedzinach. Wsparta skutecznymi technikami radzenia sobie ze stresem jest niezbędna do podejmowania optymalnych decyzji w trudnych momentach i pod presją czasu.

- Dystans | Warunkiem sukcesu jest zaangażowanie w to, co się robi. Ale warto mieć też pewien dystans, który pomaga lepiej znosić porażki, ale i nie popadać w przesadny entuzjazm w efekcie sukcesów.

- Kondycja fizyczna | Sprzyja wynikom nie tylko sportowym.

- Szczęście | Tego nigdy nie za wiele w każdej aktywności biznesowej i nie tylko.