KGHM minimalizuje oddziaływanie na środowisko

KGHM Polska Miedź w wyniku inwestycji proekologicznych ograniczył emisję pyłów i gazów do atmosfery. Spółka wybudowała oczyszczalnie wód i zmniejszyła odprowadzanie ścieków. Jej wysiłki w zakresie ochrony środowiska zostały nagrodzone m.in. skreśleniem z listy najbardziej uciążliwych przedsiębiorstw dla otoczenia.

Każdy przemysł wydobywczy jest uciążliwy dla środowiska. Sektor miedziowy jest przykładem szczególnym. Rudy miedzi zawierają tylko kilka procent tego metalu. Reszta musi więc być usunięta w kolejnych etapach procesu technologicznego. KGHM przykłada dużą wagę do zagadnień ekologicznych i stara się minimalizować wpływ na otoczenie.

Emisja do atmosfery

Huty miedzi emitują: dwutlenek siarki, tlenek węgla i pyły metalonośne. Dwutlenek siarki jest wykorzystywany do produkcji kwasu siarkowego. W KGHM sprawność fabryk kwasu siarkowego, pracujących na potrzeby wszystkich trzech hut należących do spółki, wynosi ponad 97% i jest jedną z najwyższych na świecie.

KGHM zmodernizował technologię pieca szybowego stosowaną przez huty miedzi ?Legnica? i ?Głogów I? i ograniczył emisję pyłu metali i tlenku węgla. Nowsza technologia pieca zawiesinowego wykorzystywana w hucie ?Głogów II? jest jeszcze bardziej przyjazna środowisku. Obecnie wszystkie gazy szybowe (zawierające około 10% CO) po odpyleniu spalane są w lokalnych elektrociepłowniach, a gazy spalinowe z elektrociepłowni są odsiarczane. W każdej z hut zainstalowane są bardzo skuteczne filtry workowe, odpylające do poziomu poniżej 10 mg/m. W HM ?Legnica? od 1994 r. pracuje bezodpadowa instalacja odsiarczania o sprawności 98%, przyjmująca gazy z elektrociepłowni (po odpyleniu) oraz gazy resztkowe z fabryki kwasu siarkowego. Gazy spalinowe z elektrociepłowni huty ?Głogów I? odsiarczane są metodą półsuchą.

Ograniczanie emisji do atmosfery przez oddziały KGHM widać wyraźnie od 1992 r. Spółka spełnia poziom norm Unii Europejskiej. Sumaryczna emisja pyłu z KGHM została obniżona z 31 135 t w 1980 r. do 916 t w 2000 r., dwutlenku siarki ze 154 000 t w 1980 r. do 6 202 t w 2000 r. Emisja metali ciężkich w tym okresie zmniejszyła się również więcej niż dziesięciokrotnie i w 2000 r. wyniosła 23,2 t miedzi i 13,8 t ołowiu. W 2001 r. emisja ołowiu była o połowę niższa.

Gospodarka wodno-ściekowa

Zakłady Górnicze ?Lubin', ?Polkowice-Sieroszowice? i ?Rudna? należące do KGHM odprowadzają łącznie około 75 tys. m3/d wód dołowych, z tego 65 tys. m3/d wód o zasoleniu 3-5 g/l i 10 tys. m3/d o zasoleniu do 100 g/l. Wszystkie wody dołowe i ścieki z placów szybowych wykorzystywane są w procesie flotacji, co zapewnia pełną hermetyzację w obrębie kopalń. Głównym węzłem systemu gospodarki wodno-szlamowej jest składowisko ?Żelazny most?. Zbiornik służy równocześnie do deponowania odpadów poflotacyjnych i retencjonowania wystarczającej dla wszystkich zakładów przeróbczych ilości wody przemysłowej.

Dla zachowania bilansu soli i wody KGHM odprowadza część wody z obiegu do Odry całym przekrojem dna rzeki w takiej ilości, aby nie naruszyć chłonności odbiornika. Chodzi o to, aby po wymieszaniu suma chlorków i siarczanów w wodzie Odry nie przekroczyła 500 mg/l. Wybudowana w latach 1999?2000 nowa oczyszczalnia wód, wykorzystująca proces koagulacji i flokulacji, pozwoliła na całkowite wyeliminowanie w zrzucanych wodach podwyższonych zawartości zawiesiny, które mogą się okresowo pojawiać przy niesprzyjających warunkach pogodowych.

Wszystkie trzy huty KGHM posiadają chemiczne oczyszczalnie ścieków. Kierowane są do nich ścieki ogólnoprzemysłowe, tj. głównie przelewy z obiegów chłodniczych, łącznie ze ściekami kwaśnymi (po ich neutralizacji i sklarowaniu), ściekami sanitarnymi po osadniku Imhoffa i retencjonowanymi wodami opadowymi. Technologia oczyszczania obejmuje proces koagulacji siarczanem żelazawym z korektą pH mlekiem wapiennym i wspomaganiem sedymentacji flokulantem.

Zagospodarowanie odpadów

Odpady flotacyjne stanowią główny strumień odpadów z przemysłu miedziowego. Rocznie przybywa ich około 25 mln t. Są gromadzone na składowisku ?Żelazny most?, w tym częściowo wykorzystane do budowy zapór zbiornika, a częściowo do uszczelniania jego dna. Mechaniczne właściwości tych odpadów, zwłaszcza drobnoziarnistość, uniemożliwiają ilościowe ich wykorzystanie do innych celów, wSkładowisko ma dla KGHM znaczenie strategiczne i jest w centrum uwagi służb technicznych i ekologicznych firmy. Bezpieczeństwo zapory wymaga oddalenia od niej lustra wody o co najmniej 200 m. Nagromadzone wzdłuż zapory odpady wysychają, tworząc plaże będące źródłem pylenia. Dla przeciwdziałania pyleniu plaż wprowadzono kurtynę wodną, a ich odcinki okresowo stabilizuje się emulsją asfaltową. Wokół składowiska istnieje strefa ochronna o powierzchni 1127 ha, którą zagospodarowano głównie przez zalesienie.

Żużel powstający w fazie wytopu miedzi w piecach szybowych wykorzystywany jest do produkcji kruszyw dla budownictwa drogowego. Ponadto żużel znajduje również zastosowanie przy rekultywacji terenów poeksploatacyjnych, np. po kopalniach piasku lub gliny. Żużel z pieca elektrycznego Huty Miedzi ?Głogów II? po zgranulowaniu jest używany jako dodatek do materiału podsadzkowego przy wypełnianiu podziemnych wyrobisk po eksploatacji górniczej w kopalniach miedzi. Dzięki twardości jest również stosowany do czyszczenia elementów metalowych metodą strumieniowościerną, zastępując piaski kwarcytowe.

Pyły i szlamy ołowionośne są przerabiane na ołów surowy w HM ?Głogów I?. Do 2000 r. ze względu na ograniczoną przepustowość pieców Dörschla, szlamy ołowionośne z układów odpylania gazów szybowych musiały być częściowo składowane. Po ich wymianie w latach 2000?2001 (inwestycja za 52 mln zł) na nowoczesne piece wahadłowo-obrotowe na bieżąco przerabiane są wszystkie materiały ołowionośne. Sukcesywnie wykorzystywane są też szlamy składowane w przeszłości. Spółka może więc produkować około 26 tys. t ołowiu surowego rocznie.

Odpad z odsiarczania spalin w HM ?Głogów? jest źródłem nowego strumienia odpadów stałych, stanowiących suchą mieszaninę siarczynu i siarczanu wapnia oraz nieprzereagowanego wapna. Rocznie powstaje 60?70 tys. t tego produktu, z czego połowę wykorzystuje się jako topnik w piecach szybowych, konwertorach i piecu zawiesinowym, a reszta jest składowana. Obecnie poszukuje się nowych metod zagospodarowania tego odpadu.

Stan zanieczyszczenia

otoczenia

W rejonach hut ?Legnica? i ?Głogów? pracują w sposób ciągły automatyczne systemy pomiarowe emisji. Potwierdzają znaczące ograniczenie emisji. Zawartość pyłu zawieszonego (ogółem) w sąsiedztwie hut i zbiornika odpadów poflotacyjnych jest na poziomie połowy normy dopuszczalnej (75 ?g/m3). Średnioroczne stężenia dwutlenku siarki w strefach oddziaływania hut są nie tylko znacznie niższe od dopuszczalnej normy krajowej, wynoszącej 40 ?g/m, ale mieszczą się również w normie Unii Europejskiej (20 ?g/m), która ma obowiązywać od 2005 r. Poniżej wartości normatywnych utrzymują się również stężenia siarkowodoru, tlenku węgla, a także miedzi i ołowiu w pyle zawieszonym. Z uwagi na brak technicznych możliwości całkowitego wyeliminowania uciążliwości przemysłu miedziowego, wokół hut utworzono strefy ochronne. Są niemal w całości wykupione, wysiedlone i zagospodarowane przez zadrzewienie, zatrawienie oraz produkcję roślin na cele przemysłowe.Wysiłki KGHM w zakresie ochrony środowiska zostały nagrodzone. W 2000 r. huty miedzi zostały skreślone z ?listy 80? najbardziej uciążliwych zakładów w kraju. W 2001 r. KGHM został laureatem nagrody ministra środowiska ?Lider polskiej ekologii? za przedsięwzięcie ?Ochrona atmosfery jako element kompleksowego systemu polityki ekologicznej?. W 2002 r. KGHM został laureatem IV edycji konkursu ekologicznego w kategorii ?Firma przyjazna środowisku?, a także został skreślony z listy ?hot spot?, czyli zakładów, których ścieki mogą mieć wpływ na zanieczyszczenie Morza Bałtyckiego. W 2003 r. spółka otrzymała tytuł ?Firma przyjazna środowisku? i ?Ekolaury? Polskiej Izby Ekologii.