Czarne chmury zbierają się nad światem. Perspektywy gospodarcze bardzo ponure

W kwietniowym raporcie MFW obniżył prognozy globalnej ekspansji w tym roku do 3,6 proc. z 4,4 proc., co szacował przed wojną w Ukrainie. Według zapowiedzi szefowej MFW w kolejnym raporcie prognozy dla świata znacznie się skurczą.

Prognozy tempa wzrostu PKB największych gospodarek świata zostały w ostatnim czasie zrewidowane w dół. Ekonomiści spodziewają się, że niektóre kraje wejdą w recesję, bowiem czynniki ryzyka piętrzą się.

materiały prasowe

USA pod presją

W ubiegłym roku największa gospodarka świata wzrosła o 5,7 proc. Wpływ na to miało postpandemiczne odbicie i efekt niskiej bazy. Jednak ekonomiści z banków z Wall Street już ostrzegają, że tempo wzrostu PKB USA hamuje.

Specjaliści z Goldman Sachs spodziewają się, że w drugim kwartale amerykańska gospodarka ledwo się rozwinęła. Wcześniej szacowali, że PKB USA wzrośnie o 1,9 proc., a obecnie spodziewają się wzrostu o 0,7 proc. rok do roku.

Korekta Goldmana jest następstwem ostatniego raportu dotyczącego wymiany handlowej. Deficyt handlowy USA spadł w maju do 85,5 mld USD, najniższego poziomu z 2022 r.

Ekonomiści Wells Fargo powiedzieli, iż się spodziewają, że bardziej agresywna polityka Rezerwy Federalnej przyspieszy nadejście „umiarkowanej” recesji, która rozpocznie się wkrótce i potrwa do połowy 2023 r.

Prognozy Wells Fargo zakładają spadek PKB o 0,2 proc. w 2022 r., w porównaniu z wcześniej szacowanym wzrostem o 1,5 proc.

Z kolei ekonomiści z JP Morgana obniżyli swoje szacunki dotyczące II kwartału do 1 proc., wobec wcześniej szacowanych 2,5 proc. Ich zdaniem w III kwartale PKB również wzrośnie o 1 proc., a wcześniej liczyli na 2 proc.

– Nasza prognoza zbliża się niebezpiecznie do recesji – stwierdził Michael Feroli, główny ekonomista JP Morgana. – Jednak nadal uważamy, że gospodarka będzie się rozwijać, po części dlatego, że naszym zdaniem pracodawcy mogą niechętnie zwalniać pracowników, nawet w okresie słabego popytu na produkty – dodał.

Mimo że perspektywy gospodarcze się pogarszają, to na razie wydatki konsumentów pozostają wysokie – przynajmniej tak wskazują raporty amerykańskich banków za II kwartał. W przypadku JPMorgana, największego amerykańskiego banku, wydatki klientów na kartach kredytowych i debetowych wzrosły o 15 proc. rok do roku.

– Gdybyśmy nie patrzyli na nic innego – tylko na liczby raportowane przez banki – nie pomyślelibyśmy, że za rogiem czeka recesja – powiedział Mark Conrad, menedżer portfela w Algebris Investments.

Słabe dane

Poznaliśmy już dane z Chin za miniony kwartał. PKB wzrósł o zaledwie 0,4 proc. w drugim kwartale, w porównaniu z podobnym okresem ubiegłego roku. To znacznie mniej niż wzrost o 4,8 proc. odnotowany w pierwszym kwartale i poniżej 1 proc. wzrostu szacowanego przez ekonomistów. W ujęciu kwartalnym PKB skurczył się o 2,6 proc.

Oznacza to, że był to najsłabszy kwartalny wynik od pierwszego kwartału 2020 r., kiedy w Wuhan wybuchła epidemia.

W pierwszej połowie tego roku gospodarka Państwa Środka wzrosła o 2,5 proc. Warto przypomnieć, że rząd wyznaczył cel wzrostu PKB w tym roku na poziomie około 5,5 proc. Pekin przyznał, że osiągnięcie tego celu będzie trudne.

– Są wyzwania związane z osiągnięciem zakładanego przez nas celu wzrostu gospodarczego na cały rok – powiedział Fu Linghui, rzecznik Narodowego Biura Statystycznego (NBS).

Chaoping Zhu, strateg w JP Morgan Asset Management, przyznał, że słabe dane za miniony kwartał odzwierciedlały znaczące wstrząsy wywołane wybuchem epidemii wariantu Omikron i nałożonymi przez władze restrykcjami w największych miastach w kraju. Na początku zeszłego miesiąca władze zaczęły jednak ponownie otwierać gospodarkę.

– Patrząc w przyszłość, spodziewamy się dalszego ożywienia gospodarczego w drugiej połowie tego roku, głównie wspieranego przez rządowe inwestycje infrastrukturalne – powiedział Zhu. Jednak jego zdaniem sektor nieruchomości może nadal stanowić zagrożenie dla wzrostu. Inwestycje w nieruchomości spadły w czerwcu o 9,4 proc. rok do roku. Sprzedaż nieruchomości według powierzchni spadła w zeszłym miesiącu o 18 proc., po spadku o 32 proc. w maju.

– Spadek sprzedaży oznacza, że deweloperzy stoją w obliczu kryzysu płynności – powiedział Larry Hu, główny ekonomista ds. Chin w Macquarie Group.

Zdaniem Hu najnowsze dane wskazują, że wzrost PKB musi przyspieszyć do ponad 7 proc. w drugiej połowie roku, aby zapewnić roczny wzrost na poziomie 5 proc. w skali roku.

– To niemożliwe bez znacznej eskalacji bodźców politycznych z obecnego poziomu – powiedział.

Gazowy problem

Recesję na horyzoncie widać także w Europie. Największa gospodarka na kontynencie – Niemcy – odczuje skutki spowolnienia w gospodarce USA, wysoką inflację, zakłócenia w łańcuchu dostaw oraz problemy energetyczne. Ekonomiści Deutsche Banku szacują, że gospodarka nad Renem skurczy się w drugiej połowie tego roku.

Ogromnym czynnikiem ryzyka jest przede wszystkim możliwość zakręcenia kurka z gazem przez Rosjan. Ostatnie ograniczenie dostaw energii w wyniku wojny w Ukrainie podniosło alarm w całej Europie, a zwłaszcza w Niemczech ze względu na ich silne uzależnienie od rosyjskiego gazu. Kluczowym problemem jest to, że Kreml może wykorzystać prace konserwacyjne rurociągu Nord Stream 1, które właśnie trwają, jako pretekst do całkowitego odcięcia dostaw.

– Rozsądne wydaje się założenie, że Rosja będzie nadal szukać sposobów na zakłócenie działalności gospodarczej w Europie w odwecie za zachodnie sankcje oraz wsparcie finansowe i militarne dla Ukrainy – przyznali ekonomiści Deutsche Banku. Dodali, że to niekoniecznie musi oznaczać całkowite odcięcie, ale wpływ na produkcję przemysłową i niepewność gospodarczą prawie na pewno popchnie niemiecką gospodarkę w recesję w drugiej połowie 2022 r.

Problemy gospodarcze Niemiec oznaczają problemy w całej strefie euro. Również Goldman Sachs obniżył swe szacunki oceniając, że w drugiej połowie tego roku strefa euro znajdzie się na krawędzi recesji.

Nie bez znaczenia dla perspektyw strefy euro będzie także rozpoczęcie cyklu zacieśniania monetarnego. EBC przygotowuje się do pierwszej podwyżki stóp, która ma zostać ogłoszona w tym tygodniu.

Według ekonomistów holenderskiego ING perspektywy gospodarcze ograniczą podwyżki stóp procentowych, a region euro ulegnie recesji niezależnie od tego, czy dostawy energii z Rosji ustaną.

Kilka podwyżek stóp procentowych ma za sobą także Bank Anglii, który jednak sam ostrzegł po ostatniej decyzji, że perspektywy gospodarcze na Wyspach znacząco się pogorszyły. Jednak PKB powrócił w maju na ścieżkę wzrostu po kwietniowym skurczu, zaskakując ekonomistów. W maju PKB wzrósł o 0,5 proc. miesiąc do miesiąca, po tym jak w kwietniu spadł o 0,2 proc.

– Dane sugerują, że recesja nie zaczęła się tak szybko, jak się tego obawialiśmy, ale w niewielkim stopniu rozwiewa to obawy związane z perspektywami – powiedział Kallum Pickering, ekonomista Berenberg Bank. – Cały obraz jest taki, że gospodarka może być tylko o 1 proc. większa w 2023 r. niż w 2019 r., czyli przed pandemią – powiedział Pugh.

Prognozy jasno sugerują, że największe gospodarki, a co za tym idzie cały świat, nie będą rozwijały się tak dynamicznie jak sądzono jeszcze kilka miesięcy temu. W swoim kwietniowym raporcie MFW już obniżył swoje prognozy globalnej ekspansji w tym roku do 3,6 proc. z 4,4 proc. przed wojną w Ukrainie. Ceyla Pazarbasioglu, szefowa ds. strategii MFW, powiedziała, że w kolejnym raporcie, który ukaże się jeszcze w tym miesiącu, MFW znacznie obniży swoją prognozę.

Warto odnotować, że banki centralne coraz częściej biorą pod uwagę możliwe spowolnienie gospodarcze, a to będzie wpływać na ich kolejne decyzje w sprawie zacieśniania monetarnego. Sam NBP na lipcowym posiedzeniu podwyższył stopę referencyjną o 0,5 pkt proc., do 6,5 proc. To najmniejsza podwyżka od lutego. Ekonomiści z PKO BP przyznali niedawno, że aktywność w polskiej gospodarce przez trzy kwartały z rzędu będzie malała. Ich zdaniem PKB Polski wzrośnie w tym roku o 4,9 proc., a w 2023 r. o zaledwie 1,3 proc.