Polskie Sieci Elektroenergetyczne, Gaz-System, PERN, PKN Orlen i Polfa Tarchomin – to pięć spółek z udziałem Skarbu Państwa, w których politykę kadrową ma kontrolować nowa instytucja – rada do spraw bezpieczeństwa narodowego. Jej powołanie zakłada nowy poselski projekt, który w poniedziałek po południu złożyła grupa przedstawicieli PiS w Sejmie, a który z miejsca wywołał ogromne poruszenie. Nie tylko w opozycji, ale także wśród prawników, ekspertów od zarządzania czy rekrutacji top menedżerów.
– To bardzo niebezpiecznie rozwiązanie – ocenia projekt posłów PiS dr Błażej Podgórski, prodziekan Kolegium Finansów i Ekonomii z Akademii Leona Koźmińskiego. Jak wyjaśnia, jednym ze skutków realizacji projektu będzie między innymi zapewnienie ciepłych posad i przechowalni dla polityków, ale jest też drugi powód. Jeśli po wyborach 2023 r. dojdzie do zmiany rządu, może to utrudni nowej ekipie wykorzystanie spółek SP do ratowania gospodarki w kryzysowych sytuacjach (jak np. po wybuchu pandemii, gdy duże firmy SP zabrały się za produkcję maseczek ochronnych i płynów do odkażania). – O ile wykorzystywanie spółek SP do realizacji pewnych celów polityki społecznej i gospodarczej jest spotykane we wszystkich krajach na świecie, o tyle stworzenie rady, która przez kilka lat ma chronić władze tych firm przed zmianą, jest kolejnym elementem patologii, podobnym do patologii w systemie sądowniczym – twierdzi Podgórski.
Jak ocenia Krzysztof Kajda, radca prawny, zastępca dyrektora generalnego i szef pionu ekspertyzy Konfederacji Lewiatan, bardzo istotny jest zapis, że w dniu wejścia w życie ustawy zarządy i rady nadzorcze pięciu spółek strategicznych kończą swoje kadencje i automatycznie, z mocy prawa rozpoczynają nową, pięcioletnią wspólną kadencję.
Niewykluczone są w najbliższych miesiącach kolejne zmiany w ustawie (już po jej przyjęciu) i np. powiększenie grupy spółek kontrolowanych przez nową radę. Tym bardziej że grupa spółek strategicznych, których akcje należą do rządu, nie mogą być sprzedane, ma się teraz zwiększyć z 30 do 33 firm.
