Jeśli do tego dodamy rozwiązania proponowane przez fintechy, które szturmem wdarły się na polski rynek bankowy, to możemy odnieść wrażenie, że sektor finansowy istnieje tylko w wersji cyfrowej. Jednak to człowiek podejmuje decyzje o korzystaniu z oferowanych rozwiązań, a znaczna dynamika transformacji cyfrowej w bankowości wcale nie oznacza osłabienia roli gotówki. Pomimo że przez lata wielu ekspertów prognozowało schyłek tradycyjnej formy pieniądza, ten wciąż trzyma się mocno i nic nie wskazuje na to, że w najbliższych latach wyginie.
Gotówka pod lupą NBP
Według raportu opublikowanego przez NBP od 2013 r. wartość gotówki w obiegu sukcesywnie rośnie – średnio 14,1 proc. rok do roku. Na koniec grudnia 2017 r. wynosiła niemal 200 mld zł, czyli o ponad 11 mld zł więcej niż rok wcześniej.
Można wysunąć wniosek, że podejście Polaków do gotówki jest podobne jak w pozostałych krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Ciekawostką jest fakt, że nasi zachodni sąsiedzi wciąż są bardzo przywiązani do płatności gotówkowych. W 2016 r. stanowiły one 80 proc. przy transakcjach w punkcie sprzedaży. Niemcy są niechętni obrotowi bezgotówkowemu z uwagi na kwestie zaufania, prywatności oraz roli państwa w całym procesie. Dla porównania – w drugim największym kraju w Unii Europejskiej, czyli Francji, gotówka stanowi formę płatności w 45 proc. transakcji w sklepach. Natomiast w Skandynawii rzeczywiście można mówić o odwrocie od pieniądza materialnego, ale nie jego śmierci – tam jedynie około 10 proc. płatności stanowi gotówka. Tu trzeba dodać, że bank centralny już podejmuje działania na rzecz zwiększenia obrotu gotówki w gospodarce ze względu na spore koszty związane z niematerialnym obrotem pieniądza. Wracając na nasz grunt – w 2017 r. klienci wybierali w Polsce gotówkę jako środek płatniczy w 54 proc. transakcji. Natomiast jej udział wartościowy stanowił niecałe 41 proc., co potwierdza, że preferujemy niskokwotowe płatności gotówkowe.
Różnice kulturowe mają znaczenie?
Także na poziom obrotu gotówkowego ma wpływ wiele uwarunkowań nie tylko związanych z rozwojem systemu finansowego, ale także różnice kulturowe. Według szacunków w Polsce wciąż ok. 17 proc. społeczeństwa nie posiada konta bankowego, a z ubankowionych tylko 34 proc. korzysta z bankowości mobilnej – wynika z „Digital Report 2018. We are social. Patrząc globalnie, gotówka wciąż stanowi 85 proc., jeżeli chodzi o formy płatności.
W Polsce gotówka króluje niepodzielnie przy transakcjach poniżej 10 zł – stanowi aż 80 proc. Ale także ma silną pozycję w płatnościach rzędu 20–40 zł. Wciąż aż 1/3 Polaków używa gotówki, o ile tylko ma ją akurat w portfelu. Dlaczego korzystamy z gotówki?
