Nowe możliwości i nowe wyzwania

Bezprzewodowy dostęp do Internetu oparty o sieci WLAN staje się w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej coraz bardziej popularny. Każdy tydzień przynosi kolejne informacje o powstających nowych rozwiązaniach, nowych punktach dostępu (hot spots) czy operatorach wchodzących na rynek.

Obecnie w Europie jest ponad 1000 tego typu punktów dostępu (w tym instalacje na większości z 25 największych lotnisk). Wśród operatorów w Europie Zachodniej, którzy już rozpoczęli świadczenie usług lub prowadzą testy rynkowe, znajdują m.in.: BT (40 punktów dostępu), Swisscom (20 punktów), Telia Mobile (450 punktów) T-Mobil prowadzi testy rynkowe w Niemczech i Wielkiej Brytanii, a Orange ogłosił plan instalacji 400 punktów do końca 2003 r. Również w Polsce rośnie zainteresowanie WLAN. Operatorzy komórkowi zapowiedzieli uruchomienie od kilku do kilkunastu punktów dostępu, tak więc do końca 2003 r. powinniśmy mieć możliwość korzystania z bezprzewodowego szybkiego dostępu do Internetu.

WLAN został zaprojektowany jako bezprzewodowe przedłużenie sieci lokalnych w korporacjach. Z czasem jednak okazało się, że WLAN może zostać wykorzystany w publicznych sieciach telekomunikacyjnych jako technologia oparta o stosunkowo niedrogą infrastrukturę, a przy tym oferująca szerokopasmowy dostęp. Standard 802.11b lub (WiFi) jest obecnie najszerzej stosowanym standardem w sieciach WLAN. Technologia ta oferuje przepustowości do 11Mbps w niewymagającym licencji paśmie 2,4 GHz.

WLAN czynniki sukcesu

O popularności WLAN decydują trzy czynniki: pasmo niewymagające licencji, stosunkowo niski koszt instalacji oraz wysoka przepustowość.

Brak konieczności poniesienia wydatków na licencję dla pasma 2,4 GHz ma kluczowe znaczenie dla wzrostu rynku WiFi. Po doświadczeniach w procesie przyznawania licencji na telefonię trzeciej generacji, gdzie operatorzy komórkowi wydali w samej Europie Zachodniej ponad 100 miliardów euro na licencje, technologia umożliwiająca świadczenie usług bez opłat licencyjnych jest bardzo atrakcyjna. Dodatkowo, brak licencji oznacza niski koszt wejścia na rynek, co poza istniejącymi operatorami przyciąga nowych specjalistycznych graczy, a przez to poszerza ofertę rynkową.

W porównaniu z sieciami komórkowymi koszt instalacji WLAN jest stosunkowo niewielki. Goldman Sachs szacuje, że wykonanie instalacji publicznego WLAN dla kawiarni internetowych kosztuje od 1000 do 3000 dolarów, podczas gdy instalacja dla dużych obiektów, takich jak lotnisko, wynosi około 500 tysięcy dolarów.

Przepustowość dostępna w standardzie 802.11b wynosi do 11Mbps, a opracowane standardy 802.11a i 802.11g czy rozwijany HiperLAN2 pozwalają na transmisję do 50 Mbps. Te przepustowości znacznie przewyższają przepustowości dostępne w technologiach 2,5 czy 3G. Badania prowadzone w Europie Zachodniej wskazują, że przeciętny użytkownik korzystający obecnie z WLAN w hotelach biznesowych przesyłał (up i down link) 34 Mb w ciągu jednej doby, co wskazuje na wysoki popyt na dostęp szerokopasmowy.

Te czynniki powodują, iż rynek WLAN będzie rósł bardzo szybko. Brytyjska firma analityczna Analysys przewiduje, że w 2006 roku, w Europie będzie około 20 mln użytkowników, generujących łączny przychód o wartości 3 mld euro.

Usługa dla podróżujących biznesmenów

Bardzo istotnym elementem dla powodzenia tej technologii jest fakt, że w pierwszych kilku latach oferta będzie skierowana do bardzo lukratywnego segment rynku, jakim są podróżujący użytkownicy biznesowi. Potrzebują oni szybkiego i pewnego dostępu do sieci korporacyjnych i Internetu, aby efektywnie pracować, niezależnie od miejsca, w którym się znajdują. Dlatego też w początkowej fazie rozwoju punkty dostępu będą zlokalizowane w takich miejscach jak lotniska, centra kongresowe czy hotele biznesowe. Dodatkowo, w początkowej fazie rozwoju podstawowym narzędziem dostępu będą laptopy, których poziom nasycenia w tym segmencie rynku jest bardzo wysoki, a zgodnie z przewidywaniami grupy analitycznej Gartner, do 2007 r. ponad 90% wszystkich laptopów i PDA będzie posiadało funkcjonalność dostępu do WLAN.Można się więc zastanawiać, czy w sytuacji, w której przewiduje się szybki wzrost technologii WLAN, a technologia 3G przechodzi przez kolejne kłopoty (po serii opóźnień w terminie wdrożenia, doświadczenia japońskie i brytyjskie, gdzie działające sieci 3G są dalekie od sukcesu), WLAN stanowi zagrożenie dla 3G? Wiele argumentów przemawia za tym, że te dwie technologie będą współistnieć. Szerokopasmowy dostęp oferowany przez technologie WLAN dostępny będzie tylko na bardzo ograniczonym obszarze, na przykład w budynku lotniska lub w hotelu, podczas gdy 3G obejmie początkowo miasta i główne szlaki komunikacyjne. Poza tymi obszarami transmisja bezprzewodowa oparta będzie o GPRS. Innym argumentem przemawiającym za współistnieniem tych dwóch technologii są różnice w wykorzystywanych urządzeniach dostępowych. Dostęp do WLAN będzie oferowany głównie w oparciu o laptop, podczas gdy 3G będzie dostępne zarówno poprzez laptop, jak i telefon komórkowy i PDA. Poziom nasycenia laptopów w europie wynosi obecnie około 4-5%, podczas gdy telefonów komórkowych 70%, a w niektórych krajach powyżej 90%. Dodatkowo WLAN jest technologią zorientowaną na transmisję danych, podczas gdy 3G umożliwia transmisję zarówno danych, jak i głosu.

Rozwój nowej technologii przy równoczesnych niskich kosztach wejścia na rynek prowadzi do powstawania nowych operatorów. Tak jak w przypadku wielu nowych rynków nowi gracze oferują nowe modele biznesowe np. hurtowe usługi WLAN czy obsługa roamingu pomiędzy operatorami.

Istotną rolę w powstającym łańcuchu wartości będą odgrywać właściciele punktów dostępu. Ich zadaniem będzie między innymi promocja punktów dostępu oraz zapewnienie warunków do pracy w czasie korzystania z dostępu.

Bez wątpienia spośród graczy wchodzących na rynek WLAN największe szanse osiągnięcia sukcesu mają istniejący operatorzy telekomunikacyjni, którzy posiadają odpowiednie zasoby i doświadczenie w takich obszarach jak billing, roaming czy obsługa klienta. Kluczowe znaczenie ma również dostęp do istniejącej bazy klientów korporacyjnych, którzy są najistotniejszym segmentem dla tej technologii.

Bariery dla WLAN

Pomimo bardzo optymistycznych prognoz dotyczących rozwoju technologii WLAN istnieje wiele wyzwań dla operatorów, które muszą zostać rozwiązane, aby zapewnić szybki wzrost rynku WLAN

Wśród wyzwań biznesowych bardzo istotne jest zawieranie umów roamingowych. Ponieważ dostępność sieci będzie ograniczona do wybranych punktów dostępu, a dostępność pasma ogranicza liczbę operatorów w danym punkcie (np. lotnisku), oferowanie dostępu we wszystkich atrakcyjnych lokalizacjach będzie możliwe tylko w wyniku umów roamingowych.

Innym zagadnieniem, które wymaga rozwiązania, jest opracowanie platformy autentykacji, która może zostać zintegrowana z istniejącymi systemami billingowymi operatorów. Autentykacja oparta o hasło, która z obecnie dominującym rozwiązaniem jest trudna do zintegrowania z istniejącymi systemami billingowymi oraz posiada znaczące ograniczenia w zakresie bezpieczeństwa.

Kolejnym obszarem wymagającym rozwiązania jest zapewnienie bezpieczeństwa transmisji dla użytkowników. Początkowo ten obszar wzbudzał najwięcej zastrzeżeń co do stosowania WLAN w segmencie korporacyjnym. Obecnie najczęściej stosowanym rozwiązaniem jest VPN, a równolegle operatorzy pracują nad rozwiązaniami dla klientów nie posiadających VPN-u. Kluczową rolę mogą odegrać protokoły GSM - dla klientów, których autentykacja oparta byłaby o kartę SIM.

Biorąc pod uwagę szybkość rozwoju WLAN w ostatnich kilkunastu miesiącach należy oczekiwać, że ograniczenia te zostaną szybko rozwiązane, a korzystanie z dostępu opartego o WLAN stanie się istotnym narzędziem pracy. Tempo rozwoju rynku będzie jednak w znacznym stopniu uzależnione od przyjętej przez operatorów polityki marketingowej oraz umiejętności przekonania użytkowników korporacyjnych o korzyściach płynących ze stosowania WLAN.