Projekty wodorowe powoli dojrzewają

Spółki coraz poważniej angażują się w rozwój technologii wodorowych. W realizacji tego celu może im pomóc rządowa strategia.

Niedawno rząd przyjął Strategię Wodorową do 2030 r., z perspektywą do 2040 r. Giełdowe spółki, które z biznesem wodorowym wiążą duże nadzieje, nie są zaskoczone jej treścią, gdyż była wcześniej szeroko konsultowana w środowisku przemysłowym. – Grupa Azoty brała udział w opiniowaniu tego dokumentu. Wszystkie cele strategiczne w nim wskazane są ważne, jednak na chwilę obecną za szczególnie istotne uważamy kwestie dekarbonizacji przemysłu oraz finansowanie nowych instalacji – mówi Monika Darnobyt, rzecznik prasowy nawozowego koncernu.

Grupa Azoty jest największym wytwórcą wodoru w Polsce. Mimo że dziś wykorzystuje go na własne potrzeby, to przekonuje, że może też być istotnym jego dostawcą dla innych firm. W najbliższych latach grupa w pierwszej kolejności chce inwestować w niskoemisyjny wodór, a w drugiej w nowe instalacje do produkcji wodoru ze źródeł odnawialnych. – Aktualnie prowadzimy kilka projektów dotyczących tematyki wodorowej. Między innymi w zakładzie w Kędzierzynie-Koźlu budowane jest laboratorium do kontroli jakości wodoru – informuje Darnobyt. Zauważa, że jak dotąd w naszym kraju nie ma wielu laboratoriów, w których kompleksowo przeprowadzana byłaby analiza wszystkich parametrów paliwa wodorowego wymaganych dla branży motoryzacyjnej.

Nowe stacje paliw

Instalacje produkujące wodór na własne potrzeby i ambitne plany rozwoju w tym biznesie ma też grupa Orlen. Jednym z jej sztandarowych przedsięwzięć jest projekt Hydrogen Eagle, w którym założono produkcję nowego paliwa zarówno na cele transportowe, jak i do dekarbonizacji przemysłu. „Produkcja wodoru będzie pochodzić z nowych rozproszonych źródeł. Projekt swoim zakresem pokrywa również dystrybucję i magazynowanie wodoru" – twierdzi biuro prasowe Orlenu. Dodaje, że w ramach Hydrogen Eagle na terenie Polski koncern zamierza wybudować pięć nowych źródeł wodoru zarówno z elektrolizerów o mocy 110 MW, jak i z wykorzystaniem technologii produkcji wodoru niskoemisyjnego z odpadów komunalnych. Ponadto do 2030 r. ma powstać międzynarodowa sieć licząca ponad 100 stacji tankowania wodoru. Na razie Orlen posiada dwie, obie w Niemczech. Pierwsze stacje koncernu z wodorem w Czechach i Polsce mają powstać na przełomie I i II kwartału 2022 r. W tym roku rozpoczęcie produkcji wodoru o jakości paliwa transportowego i uruchomienie stacji na wodór w Warszawie i Gdańsku planował Lotos. Ostatnio pojawiły się jednak informacje, że nastąpi to dopiero w 2023 r. Na pytanie, dlaczego projekt tak mocno się opóźnia i jakie dalsze plany ma w tym zakresie Lotos, na razie nie otrzymaliśmy odpowiedzi.

Niedawno budowę pierwszego w Polsce hubu wodorowego zakończył za to Orlen. W IV kwartale tego i I kwartale przyszłego roku mają być prowadzone na tej instalacji testy produkcyjne. Orlen zakłada, że wydajność hubu w zakresie oczyszczonego wodoru (o jakości paliwa silnikowego) wyniesie 45 kg/h. „Sprzedaż oczyszczonego wodoru rozpocznie się po zakończeniu testów, czyli w I lub II kwartale 2022 r. Ze stacji wodorowej będą mogli korzystać mieszkańcy Krakowa i okolic już w 2022 roku, a od 2023 r. właściciele aut zasilanych wodorem będą mogli tankować w Katowicach" – zapewnia biuro prasowe Orlenu. Kolejne huby wodorowe powstaną we Włocławku i w Płocku. W przypadku pierwszego z nich podpisany został już kontrakt w formule „pod klucz". Obecnie prowadzone są prace projektowe oraz pozyskano dla niego pozwolenie środowiskowe. Z kolei w ramach projektu prowadzonego w Płocku opracowywana jest koncepcja techniczna. Po realizacji tych inwestycji łączne zdolności produkcyjne planowane są na poziomie 1 tys. kg/h wodoru wysokiej czystości.

Różne zastosowania

W biznesie wodoru aktywna jest Jastrzębska Spółka Węglowa. Grupa poszukuje m.in. możliwości realizacji projektu tzw. separacji wodoru z gazu koksowniczego i ulokowania go na rynku. – W przypadku realizacji projektu średnioskalowego, o skali produkcji rzędu 6 kg/h, oraz połączeniu zagospodarowania tego paliwa w transporcie publicznym aglomeracji górnośląskiej realna byłaby również budowa stacji tankowania wodoru na terenie jednej z naszych koksowni – twierdzi Katarzyna Jabłońska-Bajer, zastępca dyrektora biura komunikacji i PR w JSW. Dodaje, że niezależną ścieżką jest zaangażowanie się grupy w projekty wytwarzania wodoru z OZE.

W ub.r. PGNiG uruchomiło program „Wodór – Czyste paliwo dla przyszłości", który określa cele koncernu w nowym biznesie i metody ich realizacji. Do tej pory w jego ramach prowadzono głównie analizy, przygotowywano plany oraz pozyskiwano konieczne zgody i pozwolenia. I tak w ramach projektu InGrid – Power to Gas koncern chce w Odolanowie wybudować do końca 2022 r. instalację fotowoltaiczną, która będzie wytwarzała prąd do produkcji zielonego wodoru. Prowadzone będą też badania nad możliwością magazynowania tego paliwa. Obecnie spółka jest na etapie studium wykonalności, prac planistycznych oraz pozyskiwania pozwoleń zmierzających do uruchomienia demonstracyjnej instalacji do magazynowania wodoru w kawernach solnych na terenie KPMG Mogilno. Ponadto zakłada możliwość wykorzystania wodoru w mieszance z gazem ziemnym (i/lub biometanem) do zasilania jednostek kogeneracyjnych. „Nowo powstające bloki gazowo-parowe będą projektowane tak, aby umożliwić ich szybkie dostosowanie do zasilania mieszanką wodoru z innymi gazami. Założenie to spełnia m.in. blok gazowo-parowy w EC Żerań, którego budowa zostanie wkrótce zakończona" – informuje biuro public relations PGNiG.

Dwa projekty z dofinansowaniem unijnym, w których wykorzystane zostaną technologie związane z wodorem, realizuje Biomass Energy Project. Pierwszy dotyczy banków energii, gdzie w ramach hybrydowego układu przechowywania energii spółka będzie posiadała również instalację składającą się z elektrolizera, magazynów wodoru i ogniw paliwowych. Zdolności produkcyjne tej instalacji planowane są na poziomie ok. 50 kg/h. W ramach drugiego projektu trwają prace zmierzające do zbudowania łodzi motorowej z napędem hybrydowym spalinowo-elektrycznym (wodorowym). Oba projekty BEP zamierza zakończyć za dwa lata. Na razie są na etapie przygotowania do rozpoczęcia realizacji.

Energetyka stawia na OZE

Rozwój technologii wodorowych mają też w planach niektóre koncerny energetyczne. Tauron realizuje projekt badawczo-rozwojowy (w skali pilotażowej) o nazwie Tennessee. – Jego celem jest opracowanie ulepszonych technologii wytwarzania wodoru i wychwytu dwutlenku węgla ze spalin elektrowni węglowej dedykowanych dla instalacji magazynowania energii power-to-gas. W perspektywie roku 2030 przygotowujemy projekty o mocy rzędu kilkudziesięciu MW w elektrolizerach – twierdzi Łukasz Ciuba, kierownik zespołu prasowego Tauronu. Jednocześnie zaznacza, że ostateczna wielkość mocy zależy w dużej mierze od możliwości i warunków pozyskania dofinansowania na realizację projektu, a także od przyszłych mechanizmów legislacyjnych promujących wdrożenia zielonych technologii.

Projekty wodorowe realizuje też grupa Enea. Enea Operator wraz ze szkołami wyższymi ze Szczecina pracuje nad projektem H2eBuffer, którego celem jest zbudowanie systemu magazynującego energię i stabilizującego sieć energetyczną w oparciu o OZE i wodór. Z kolei Enea Ciepło pracuje nad projektami umożliwiającymi wykorzystanie wodoru w ciepłownictwie. – Propozycja Enei Ciepło zgłoszona w konkursie NCBR zakłada stworzenie koncepcji zasilania silnika gazowego zielonym wodorem wyprodukowanym w elektrolizerze dzięki energii elektrycznej w całości pochodzącej z OZE. Powstała w ten sposób energia ma być wykorzystywana w ciepłownictwie – mówi Piotr Ludwiczak, kierownik biura public relations Enei.

Pierwszą w Polsce wytwórnię wodoru pracującą w oparciu o elektrolizery ma jednak szanse wybudować ZE PAK na terenie Elektrowni Konin. Spółka latem otrzymała decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla tego przedsięwzięcia. Co więcej, zamówiła elektrolizer, którego dostawa jest przewidywana na przełomie tego i przyszłego roku. Jego moc ma wynieść 2,5 MW, co pozwoliłoby na maksymalną produkcję wodoru w ilości 1 tys. kg na dobę. Energia elektryczna wykorzystywana przez elektrolizer będzie pochodziła w całości z OZE.