Gotówka w spółce ważniejsza od raportowanych wyników

Przegląd rachunku przepływów pieniężnych pozwala wychwycić, czy raportowane przez firmę zyski są prawdziwe czy jedynie papierowe.

Przewaga informacji zawartych w rachunku przepływów środków pieniężnych, czyli cash flow, nad rachunkiem zysków i strat polega na tym, że prezentuje on faktyczne wpływy i wydatki spółki. Daje to inwestorowi cenną wiedzę o tym, jaka jest zdolność firmy do generowania gotówki.

Plus czy minus

W cash flow występują trzy rodzaje przepływów: z działalności operacyjnej, inwestycyjnej oraz finansowej. Sumę trzech wymienionych strumieni przepływu pieniądza można potraktować jako zysk netto w ujęciu gotówkowym.

Kluczową pozycją dla oceny kondycji finansowej spółki są przepływy z działalności operacyjnej, ponieważ dotyczą jej podstawowej działalności, na której z założenia powinna ona zarabiać. Dlatego w przypadku „zdrowego" biznesu spółki saldo przepływów gotówki z działalności operacyjnej powinno być dodatnie, co oznacza, że firma generuje nadwyżkę wpływów nad wydatkami. Pojawienie się ujemnych przepływów z działalności operacyjnej może świadczyć o przejściowych lub trwałych kłopotach finansowych spółki.

Z kolei przepływy z działalności inwestycyjnej to przepływy wynikające ze sprzedaży lub nabycia składników trwałych, np. maszyn czy budynków. W przypadku działalności inwestycyjnej ujemne saldo z reguły jest dobrym sygnałem, gdyż wynika ze zwiększenia majątku trwałego i często świadczy o tym, że spółka się rozwija. Ostatnim z przepływów są przepływy z działalności finansowej, które wynikają z obrotu kapitałem, np. emisji akcji (wpływ), zaciągnięcia kredytu (wpływ), spłaty kredytu (wypływ). Saldo przepływów z działalności finansowej może być zarówno dodatnie, jak i ujemne. Dodatnie najczęściej oznacza, że firma pozyskuje kapitał na finansowanie rozwoju.

Jak podkreślają analitycy, nie w każdym kwartale przepływy muszą być dodatnie, ponieważ działalność spółki może być wrażliwa na efekty sezonowe. Większe znaczenie ma trend, jaki kształtuje się na przestrzeni ostatnich kwartałów.

Gotówka nie kłamie

Analitycy przyznają, że rachunek przepływów pieniężnych ma tę przewagę, iż jest znacznie mniej podatny na manipulacje w porównaniu z wynikiem finansowym. W tym kontekście szczególne znaczenie w analizie przepływów gotówkowych w spółce ma poziom gotówki generowanej z działalności podstawowej.

– Dodatnie saldo przepływów operacyjnych wskazuje na zdolność spółki do generowania odpowiedniej gotówki na obsługę zadłużenia, zdolności do wypłaty dywidend lub na dokonywanie nowych inwestycji bez korzystania z zewnętrznych źródeł finansowania – wyjaśnia Mateusz Namysł, analityk DM Raiffeisen.

W przypadku podmiotów niefinansowych klasycznym przykładem świadczącym o zdrowych fundamentach firmy jest sytuacja, w której przepływy generowane z działalności operacyjnej przewyższają wypływy z tytułu działalności inwestycyjnej i finansowej. – Oprócz tego należy obserwować w bilansie takie pozycje jak należności, czyli już sprzedane produkty, za które przedsiębiorstwo powinno otrzymać zapłatę. Jeżeli pozycja ta mocno rośnie, a przepływy pieniężne są rozczarowujące, to powinno to wzbudzić w nas niepokój, jeżeli taka sytuacja utrzymuje się przez dłuższy czas – dodaje Namysł.

Zyski tylko na papierze

W praktyce okazuje się często, że raportowane zyski nie zawsze idą w parze z dodatnimi przepływami gotówkowymi. Taka sytuacja pozwala w porę ostrzec inwestora przed ewentualnymi kłopotami spółki. Przepływ pieniądza w firmie ma bowiem kluczowe znaczenie dla jej wypłacalności. – Jako dobry przykład mogą posłużyć spółki z branży budowlanej, jak PBG czy Polimex-Mostostal, które przez kilka kwartałów pokazywały wysokie zyski czy EBITDA, notując jednocześnie wysokie ujemne sald z przepływów z działalności operacyjnej. Kto to dostrzegł, miał szansę w porę uniknąć fali bankructw w branży budowlanej, która niedługo potem nastąpiła – wyjaśnia Mateusz Namysł.

Zmorą rachunku wyników są odpisy. W istotny sposób zniekształcające wyniki, powodując rozdźwięk pomiędzy raportowanymi danymi, co jest częstym zjawiskiem w spółkach energetycznych. – Dobrym przykładem będzie PGE, które niedawno poinformowało o odpisie wartość aktywów na 8,8 mld zł w raporcie za I półrocze br. Trzeba pamiętać, że rożnego rodzaju przeszacowania wartości aktywów mają duży wpływ na rachunek wyników finansowych, jednak pojawieniu się tych zdarzeń nie towarzyszy wypływ bądź napływ gotówki do spółki, o czym można się przekonać, analizując przepływy gotówkowe w spółce – wskazuje specjalista DM Raiffeisen.

[email protected]

WARIANT 1. Spółka generuje gotówkę ze wszystkich trzech rodzajów działalności  – operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej. Rzadko spotykany wariant, właściwy dla firm o wysokiej płynności finansowej, które mogą się np. przygotować do nowych inwestycji lub przejęć innych podmiotów.

WARIANT 2. Spółka środkami wypracowanymi z działalności operacyjnej finansuje całą działalność. Charakteryzuje przedsiębiorstwa o wysokiej rentowności, gdyż prowadzone inwestycje oraz spłata zobowiązań finansowych pokrywane są z zysku wypracowanego przez działalność operacyjną.

WARIANT 3. Występują dodatnie przepływy pieniężne z działalności operacyjnej i inwestycyjnej – taka sytuacja może świadczyć o restrukturyzacji spółki. Może to być wariant pozytywny. Jednocześnie w dłuższym okresie może wystąpić sytuacja, w której wpływy z bieżącej działalności nie wystarczą na spłatę zobowiązań finansowych.

WARIANT 4. Spółka uzyskuje gotówkę z działalności operacyjnej i działalności finansowej. Z tych środków finansuje działalność inwestycyjną. Spółka osiąga również w ten sposób duże nadwyżki gotówki. Jest to wariant charakteryzujący się prawidłowymi źródłami finansowania, umożliwiający spółce dynamiczny rozwój.

WARIANT 5. Dotyczy firm przechodzących tymczasowe kłopoty – spółka nie osiąga dodatnich przepływów z działalności operacyjnej i posiłkuje się sprzedażą części majątku. Jednocześnie posiada jeszcze zdolność do finansowania z zewnętrznych źródeł. W optymistycznym scenariuszu spółka przechodzi obecnie restrukturyzację.

WARIANT 6. Spółka nie uzyskuje dodatnich przepływów z działalności operacyjnej, jednak stara się prowadzić odpowiednią działalność w zakresie inwestycji, w tym celu pozyskując środki finansowe z zewnątrz. Sytuację tę można uznać za neutralną, jeśli utrzymuje się jedynie w krótkim terminie. Może bowiem charakteryzować spółkę w początkowej fazie rozwoju lub spółkę po głębokiej restrukturyzacji.

WARIANT 7. Oznacza bardzo trudną sytuację finansową spółki. Do ujemnych przepływów z działalności operacyjnej dołącza ujemne saldo przepływów finansowych. Aktualne potrzeby finansowane są poprzez sprzedaż majątku.

WARIANT 8. Dotyczy spółek, które wcześniej zgromadziły duże zasoby finansowe, z których obecnie realizują swoje wydatki inwestycyjne. Jeżeli sytuacja ta utrzyma się dłuższy czas, z pewnością doprowadzi do utraty płynności i bankructwa spółki.

na podstawie: „Praktyczna ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa", Marek Nowak