Rosnąca popularność

Karta płatnicza jest najpopularniejszą formą płatności bezgotówkowej w zakupach codziennych. Na świecie wydano już ponad 2 mld kart, które akceptowane są w niemal 23 milionach miejsc, w 300 krajach i terytoriach zależnych. W Polsce wydano do tej pory około 16 mln kart, akceptowanych w ponad 117 tysiącach placówek handlowo-usługowych.

Co kryje się za tak wielką popularnością kart płatniczych? Przede wszystkim wygoda i bezpieczeństwo posługiwania się nią. O ile pierwszy z tych czynników jest niezaprzeczalny, o tyle kwestia bezpieczeństwa pozostaje tematem wielu rozpraw i dyskusji.

Zapewnienie bezpieczeństwa obrotu kartowego, z punktu widzenia posiadacza karty, należy przede wszystkim do banku-wystawcy karty. Banki wyposażają oferowane przez siebie produkty w cechy znacząco wpływające na poczucie bezpieczeństwa klientów. Najczęściej pozostają one jednak niezauważone aż do nastania momentu krytycznego, najmniej spodziewanego, czyli np. utraty karty.

W takim przypadku należy niezwłocznie zwrócić się, najlepiej telefonicznie, do swojego banku. W grę wchodzi również inny bank, który jest wydawcą kart danej organizacji (np. Visa, MasterCard). Numery telefoniczne pozwalające zastrzec kartę w razie jej utraty powinny należeć do najważniejszych numerów przechowywanych przez posiadaczy kart.

Natychmiastowa reakcja zmniejsza ryzyko poniesienia strat z tytułu posłużenia się kartą przez złodzieja/znalazcę karty.

Bezpieczeństwo bierne

Zastrzeżenie karty

Zastrzeżenie karty to proces, który zwalnia nas z odpowiedzialności za transakcje dokonane po tym fakcie. Przejęcie odpowiedzialności przez bank za transakcje oszukańcze od momentu zastrzeżenia karty ma obecnie miejsce we wszystkich rodzimych bankach. Standardem powoli staje się przejmowanie przez banki odpowiedzialności za transakcje oszukańcze nawet do 72 godzin przed zastrzeżeniem karty. Okres ten powinien być jednym z głównych czynników wpływających na wybór banku i produktu przez niego oferowanego, nie zawsze bowiem o utracie karty dowiadujemy się natychmiast.

Dostarczenie

karty zastępczej

Utrata karty wiąże się z pozbawieniem nie tylko wygodnego sposobu regulowania płatności, ale często również dostępu do gotówki. Wydawcy kart z wyższej półki (czyli np. gold/platinum) w trosce o bezpieczeństwo swoich klientów, na ich żądanie dostarczają karty zastępcze w ciągu nawet 2 dni do dowolnego miejsca na świecie.

Ubezpieczenia transakcji

bezgotówkowych

i gotówkowych

Innym elementem bezpieczeństwa, związanym z posługiwaniem się kartą płatniczą, jest ubezpieczenie towarów zakupionych za pomocą karty.

Usługa zapewnia zwrot środków lub naprawę przedmiotów zakupionych za pomocą karty w przypadku ich nieumyślnego zniszczenia lub kradzieży.

W przypadku transakcji gotówkowych, wydawcy kart zapewniają swoim klientom ubezpieczenie gotówki od rabunku, tzn. ochronę środków pieniężnych wypłaconych z bankomatu przez ustalony czas od wypłaty.

Inne ubezpieczenia

W walce o klienta banki prześcigają się w dołączaniu do kart płatniczych ubezpieczeń, które nie są bezpośrednio związane z bezpieczeństwem transakcji, lecz są istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa samego posiadacza karty. Standardem stało się już oferowanie pakietu ubezpieczeniowego dla posiadacza karty natomiast, w przypadku kart ekskluzywnych, ochrona obejmuje również członków rodziny lub nawet współpodróżników. W razie nieprzewidzianych wydarzeń podczas wyjazdu, ubezpieczyciel pokrywa także koszty leczenia, pomoc medyczną i prawną.

Bezpieczeństwo czynne

Bezpieczeństwo jest dziedziną, na którą posługujący się plastykowym pieniądzem mają ogromny wpływ swoim codziennym zachowaniem, a działania prowadzone przez bank mogą zostać storpedowane przez samego klienta. Żadnego bowiem, nawet najbardziej zaawansowanego systemu monitoringu transakcji w banku, nie zastąpi ostrożność posiadacza karty.

Transakcje w punktach

handlowo-usługowychTransakcja w punkcie handlowo-usługowym polega na odczytaniu zawartości paska magnetycznego (lub mikroprocesora) przez terminal sklepowy. Po dokonaniu tej czynności terminal sklepowy zazwyczaj łączy się, za pomocą centrum rozliczeniowego (agenta rozliczeniowego), z którym sklep ma podpisaną umowę, z bankiem-wystawcą karty. Zazwyczaj, ponieważ w przypadku kart tzw. wypukłych (wypukły nadruk) autoryzacja poniżej określonej kwoty nie jest wymagana.

Jeżeli sprzedawca wyposażony jest w terminal posiadający przystawkę do wpisywania kodu PIN (tzw. pin pad), możemy zostać poproszeni o wprowadzenie kodu PIN. Jego użycie jest potwierdzeniem dokonania przez nas transakcji, co oznacza, że nie jest wymagane podpisanie kopii rachunku wydrukowanego przez terminal.

Karta zawsze w zasięgu wzroku

Posiadacz karty nigdy, w trakcie dokonywania transakcji, nie powinien tracić karty z zasięgu wzroku. Jest to bardzo ważny element zachowania bezpieczeństwa transakcji. Nieuczciwy sprzedawca pod nieobecność posiadacza karty jest w stanie, w ciągu sekundy, skopiować zawartość paska magnetycznego znajdującego się na karcie lub dokonać powtórnej transakcji (o czym możemy nie wiedzieć, podpisując jedynie jeden rachunek). Szczególnie narażeni na takie postępowanie są posiadacze kart ekskluzywnych. Ich wysokie limity są magnesem dla zorganizowanych grup przestępczych, współpracujących z nieuczciwymi sprzedawcami.

Ochrona kodu PIN

Poufny kod PIN jest naszym elektronicznym podpisem w świecie kart płatniczych. Jego ochrona i prawidłowe przechowywanie należy do najważniejszych obowiązków posiadacza karty. Kod nie powinien być ujawniony osobom trzecim.

Utrata samej karty to możliwość dokonania przez osobę nieupoważnioną jedynie transakcji bezgotówkowych, gdzie istnieje jeszcze szansa odrzucenia transakcji przez sprzedawcę, na podstawie niezgodności podpisów na rewersie karty z podpisem złożonym przez posługującego się kartą na kopii rachunku. Utrata karty wraz z kodem PIN (lub odgadnięcie kodu przez ewentualnego znalazcę karty/złodzieja) to przepustka do środków zgromadzonych na rachunku karty. W związku z tym niedopuszczalne jest zapisywanie PIN-u w łatwo dostępnych miejscach lub... na karcie.

Transakcje w Internecie

Bezpieczeństwo transakcji dokonywanych za pomocą karty płatniczej w Internecie, wbrew powszechnym obawom, jest dużo większe niż w sklepie "rzeczywistym".

Jak wygląda transakcja zawierana za pomocą karty płatniczej w polskim Internecie?

Po zapoznaniu się z ofertą sklepu internetowego dokonujemy wyboru towarów, które umieszczamy w wirtualnym "koszyku". Następnie decydujemy się na formę dostawy (poczta, kurier, odbiór osobisty), podajemy adres, na który mają zostać dostarczone zakupy, oraz decydujemy się na formę płatności. Jeżeli zdecydujemy się na płatność gotówką przy odbiorze, oznacza to koniec transakcji, jeżeli natomiast wybierzemy kartę płatniczą, sklep przekierowuje nas automatycznie na zabezpieczoną stronę obsługującego płatności agenta rozliczeniowego.

Na stronie tej należy podać typ karty płatniczej (np. Visa lub MasterCard), numer karty płatniczej, datę ważności jej ważności oraz specjalny kod cvc2/cvv2.

Klikając przycisk "Płacę", po kilkunastu sekundach dostajemy informację o wyniku autoryzacji. Natomiast każdy posiadacz karty zarejestrowanej w systemie 3D Secure, dokonuje transakcji z uwierzytelnieniem specjalnego hasła. Po kliknięciu przycisku "Płacę" posiadacz karty zarejestrowanej przekierowany jest na stronę wystawcy karty, gdzie weryfikowane jest owe hasło związane z kartą. Po tej weryfikacji otrzymujemy informację o wyniku autoryzacji.

Pozytywny wynik autoryzacji oznacza zawarcie transakcji ze sklepem.

Przykładem takiego elementu jest kod cvv2/cvc2.

Kod ten jest dodatkowym zabezpieczeniem transakcji dokonywanych bez fizycznej obecności karty. Kod cvv2 (dla kart systemu Visa) oraz cvc2 (MasterCard) to trzy ostatnie cyfry za numerem karty wydrukoZnajduje się on tylko na karcie i w systemie autoryzacyjnym banku wystawcy, co oznacza, że wyeliminowane jest w ten sposób ryzyko posługiwania się Państwa kartą podczas dokonywania zakupów w Internecie przez osoby nieuprawnione.

Wydruki z terminali POS

Zapłata kartą w sklepie nie powinna kończyć naszej dbałości o bezpieczeństwo karty. Często nie zwracając na to uwagi pozostawiamy wydruki ze sklepowych terminali POS wraz z rachunkami w koszyku sklepowym. Wydruki te są świetnym źródłem informacji dotyczących naszych kart, zawierają bardzo często pełne numery kart wraz z ich datą ważności.

Sklepy wirtualne

- tylko bezpieczne

Kradzieże numerów kart zdarzają się w przeważającej mierze u małych, słabo zabezpieczonych wirtualnych sprzedawców.

Sklepy obsługiwane przez polskie centra autoryzacyjno-rozliczeniowe są sklepami bezpiecznymi. Systemy autoryzacyjne są skonstruowane w ten sposób, że dane o kartach nie trafiają do sklepu. Dane te podawane są bezpośrednio w formularzu znajdującym się na serwerach centrów.

Szyfrowanie

W przypadku gdy sklepy zbierają numery kart, należy zaufać ich renomie i zabezpieczeniom. Sklepy formatu Amazon.com są kilkaset razy większe od wszystkich polskich sklepów internetowych razem wziętych, stąd mimo to, że przechowują numery kart, można domniemywać, że ich bazy numerów są zabezpieczone w wystarczającym stopniu.

W takim przypadku najważniejsze jest aby połączenie pomiędzy internautą a sklepem było szyfrowane protokołem szyfrującym SSL lub TLS. Bezpieczne połączenie można rozpoznać po pojawieniu się na dole przeglądarki zamkniętej kłódeczki. Aby zabezpieczenie było mocniejsze, należy stosować w miarę nową wersję przeglądarki.

Okradziono nas? Nie całkiem...

Utrata danych karty nie oznacza jednak automatycznej katastrofy finansów osobistych. Transakcje oszukańcze, których dokonano z użyciem naszej karty, można zareklamować w swoim banku.

Zadaniem banku jest wtedy sprawdzenie, czy transakcja faktycznie nie została zrealizowana przez posiadacza karty. Jako że w środowisku internetowym nie ma możliwości weryfikacji podpisu posiadacza karty, w procesie reklamacyjnym argument ten jest nie do podważenia.

Przyszłość

Nad bezpieczeństwem obrotu kartowego dbają na całym świecie zawodowo dziesiątki tysięcy osób. Nieustannie prowadzone są prace nad ulepszeniem karty jako formy płatności, dostosowaniem jej do zmieniających się wymagań dotyczących wygody i bezpieczeństwa posługiwania się tym instrumentem.

Mikroprocesor

Głównym trendem wobec nasilających się działań świata przestępczego w dziedzinie kart płatniczych jest zmiana nośnika, na którym zawarte są informacje o karcie. Powoli pasek magnetyczny będzie zastępowany przez mikroprocesor, który przez jakiś czas będzie stanowił przeszkodę dla przestępców kopiujących karty. Przy okazji również karta płatnicza, dzięki zwiększonej pojemności nośnika, będzie mogła pełnić funkcję np. karty medycznej, dowodu osobistego.

Karty w świecie wirtualnym

Karta zyska również na bezpieczeństwie w Internecie. Coraz popularniejsze są na rodzimym rynku karty wirtualne, będące odpowiednikami zwykłych kart płatniczych, służącymi do zakupów zdalnych w Internecie, przez telefon lub e-mail.

W II kwartale 2003 r. na całym świecie zaczął obowiązywać system 3 D Secure wprowadzony przez organizacje kart płatniczych w celu zwiększenia wiarygodności transakcji internetowych. Być może systemem zainteresują się banki polskie...

Ryzyko będzie istniało zawsze. Jako posiadacze kart powinniśmy jednak zdawać sobie sprawę, że bezpieczeństwo naszych pieniędzy zależy w największej mierze od nas samych, i to my jesteśmy w stanie najlepiej o nie zadbać.