Testy na utratę wartości majątku. Spółki tworzą i odwracają odpisy

Testy na utratę wartości majątku przyczyniają się nie tylko do pomniejszania aktywów, ale też zwiększania ich wyceny. Ostatnio taka sytuacja wystąpiła w Orlenie, Enerdze i Bogdance.

Ostatnie tygodnie w giełdowych spółkach obfitowały w działania polegające na przeprowadzaniu testów na utratę wartości majątku. Część spółek już podała ich wyniki. Wiadomo więc, że o ile we wcześniejszych latach w następstwie tych operacji tworzono niemal wyłącznie odpisy, które obniżały wyniki spółek, o tyle w tym roku dość często mamy do czynienia z działaniami, które je zwiększają.

Analitycy i same spółki zwracają uwagę, że co do zasady odpisy mają charakter czysto księgowy i nie powinny mieć wpływu na postrzeganie giełdowych firm. Nie zawsze tak się jednak dzieje. Czasami mocno zniekształcają ich wyniki i mogą się przyczyniać do obniżenia kwoty przeznaczanej na dywidendę.

Poszukiwania i wydobycie

Niedawno odwrócenia odpisu aktualizującego wartość akcji zależnej firmy Orlen Lietuva dokonał PKN Orlen. Jego wartość oszacowano na 0,8 mld zł. Odwrócenie odpisu związane było z lepszymi od planowanych wynikami litewskiej rafinerii i objęło jedynie jednostkowy rachunek zysków i strat. Co ciekawe, latem 2014 r., w związku ze złą sytuacją makroekonomiczną i realizowaną wówczas strategią, PKN Orlen dokonał odpisu obniżającego wartość majątku Orlen Lietuva o 4,2 mld zł. W ostatni czwartek koncern opublikował skonsolidowane wyniki za IV kwartał. W raporcie podano, że grupa przeszacowała wartość swoich aktywów poszukiwawczych w Polsce o 140 mln zł. Ponadto w 2017 r. wystąpiły odpisy zwiększające i zmniejszające wartość zapasów i należności.

Kilka dni temu PGNiG zawiadomiło rynek o planowanym przeprowadzeniu odpisów aktualizujących wynik operacyjny spółki i grupy za IV kwartał w kwocie 776 mln zł. Najwięcej, bo aż o 364 mln zł zostanie przeszacowany majątek związany z wytwarzaniem prądu w bloku energetycznym w Wierzchowicach. Z kolei na 246 mln zł spisano w koszty nakłady poniesione na wykonane badania sejsmiczne i odwierty. W PGNiG co do zasady majątek poszukiwawczo – wydobywczy podlega ciągłym zmianom wyceny. – Kluczowe znaczenie przy tworzeniu odpisów na majątek wydobywczy i nakłady na poszukiwania złóż mają czynniki makroekonomiczne, tj. prognozy cen produktów i kursów walut oraz charakterystyka poszczególnych aktywów, przewidywane wolumeny produkcji węglowodorów, wielkość poniesionych wydatków i prognozowanych kosztów wydobycia – informuje biuro prasowe PGNiG. Dla odmiany po III kwartałach 2017 r. w koncernie nastąpiło odwrócenie odpisów aktualizujących w segmencie poszukiwawczo-wydobywczym o 117 mln zł.

W tym samym obszarze zapewne jakichś istotnych przeszacowań będzie musiała też dokonać Grupa Lotos, która dużą część zysków wypracowuje z eksploatacji złóż w Norwegii, Polsce i na Litwie. Czy i jak to wpłynie na jej wyniki, okaże się przy okazji publikacji raportu rocznego, zaplanowanej na 7 marca.

Energetyka odnawialna

Co roku stosunkowo duże odpisy występują w energetyce. W połowie stycznia PGE podało, że wyniki testów wskazują na utratę bilansowej wartości wybranych rzeczowych aktywów trwałych w segmentach energetyki konwencjonalnej oraz energetyki odnawialnej w łącznej wysokości ok. 807 mln zł. Na tę kwotę złożyły się przeszacowania Elektrowni Szczecin oraz farm wiatrowych będące następstwem zmiany otoczenia prawnego w zakresie systemów wsparcia OZE. – Ostateczny wynik testów i wartość odpisu aktualizującego zostaną przedstawione w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym PGE za 2017 r., które zostanie opublikowane 6 marca – informuje Maciej Szczepaniuk, rzecznik prasowy PGE.

Dla odmiany gdańska Energa podjęła w tym roku decyzję o odwróceniu odpisów aktualizujących wartość aktywów w segmencie wytwarzania na kwotę 138 mln zł, z czego 87 mln zł przypada na aktywa wiatrowe, a 51 mln zł na Elektrownię Ostrołęka B. – Łączny szacowany wpływ odwrócenia odpisów na skonsolidowany wynik netto grupy za 2017 r. wynosi 114,9 mln zł. Poprawi wynik operacyjny grupy i jest bez wpływu na wynik EBITDA – podaje Jakub Dusza z biura prasowego Energi. Dodaje, że główne czynniki do tworzenia odpisów wiążą się z wystąpieniem zmian w otoczeniu rynkowym i regulacyjnym, m.in. spadkiem cen świadectw pochodzenia energii, utrzymującymi się niskimi cenami energii elektrycznej w kontraktach terminowych i zmianami legislacyjnymi.

W tym roku żadnych informacji o odpisach nie podały Enea i Tauron. – Jeżeli pojawiłaby się konieczność ujęcia istotnych odpisów z tytułu utraty wartości lub rezerw, zostaną one zakomunikowane w formie raportu bieżącego (przed publikacją raportu rocznego) – twierdzi Daniel Iwan, kierownik zespołu komunikacji zewnętrznej i PR w Tauronie. Przypomina, że koncern wyniki chce opublikować 13 marca. Po III kwartałach grupa utworzyła odpisy na kwotę 388,4 mln zł i odwróciła odpisy na 356,7 mln zł.

Zmienia się wycena kopalń

Dość często zmienia się wycena majątku posiadanego przez firmy wydobywcze. Bogdanka w grudniu informowała o wystąpieniu przesłanek do całkowitego rozwiązania odpisu utworzonego na koniec 2015 r. w związku z trwałą utratą wartości swoich aktywów w wysokości 624,8 mln zł brutto. Przewiduje się, że ta operacja będzie miała dodatni wpływ na wynik netto firmy w wysokości 400–430 mln zł. Ile to faktycznie będzie, okaże się 23 marca podczas publikacji raportu rocznego. – W tym momencie nie ma przesłanek, aby w raporcie za 2017 r. wystąpiły dodatkowe odpisy, oprócz tych, o których informowaliśmy – twierdzi Magda Kołodziejczyk, odpowiedzialna w spółce za kontakty z mediami.

Zmiana wycen ma też miejsce w grupie JSW. Odpisy aktualizujące rzeczowe aktywa trwałe na koniec września wynosiły 2,93 mld zł. W okresie 9 miesięcy rozwiązano odpis w kwocie 46,1 mln zł i wykorzystano 402,3 mln zł odpisu aktualizującego, głównie w związku z przekazaniem KWK Krupiński do Spółki Restrukturyzacji Kopalń i przekazywaniem składników majątku Rejonu Suszec na inne zakłady. – Odpisy ujęte w IV kwartale 2017 r. zostaną ujawnione w raporcie giełdowym. Aktualnie sprawozdanie finansowe JSW jest w trakcie przygotowywania i badania przez firmę audytorską – podaje Katarzyna Jabłońska-Bajer, rzecznik JSW.

W tym roku KGHM informował o wystąpieniu przesłanek świadczących o możliwości zmiany wartości odzyskiwalnej niektórych aktywów. – Po przeprowadzeniu testów spółka poinformuje rynek o wynikach tych testów raportem bieżącym – mówi Justyna Mosoń, rzecznik prasowy KGHM. Dziś wiadomo jedynie, że chodzi o kluczowe zagraniczne aktywa górnicze koncernu, dla części których nastąpiła istotna zmiana takich parametrów, jak: długość życia kopalni, wolumen produkcji metali, zakładane koszty operacyjne i konieczne inwestycje.

Po III kwartałach przeszacowania o wartości 31,5 mln zł miały miejsce w Grupie Azoty. Największe dotyczyły zmniejszenia wartości majątku instalacji przerobu tłuszczów w ZA Chorzów oraz majątku Elektrowni Puławy w związku ze zmianą sposobu realizacji przedsięwzięcia z bloku gazowo-parowego na węglowy. Na razie o ewentualnym wystąpieniu kolejnych odpisów nic nie wiadomo. Spółka poinformuje o nich najpóźniej w raporcie rocznym, którego publikację zaplanowano na 5 kwietnia.

[email protected]

Wojciech Jasiński, prezes PKN Orlen

Płocki koncern zwiększył wycenę udziałów w Orlen Lietuva o 0,8 mld zł z powodu coraz lepszych wyników osiąganych przez litewską rafinerię. Ponad trzy lata temu obniżył jej wycenę o 4,2 mld zł.

Piotr Woźniak, prezes PGNiG

W grupie dość często przeprowadzane są testy na utratę wartości majątku, które prowadzą do tworzenia lub odwracania odpisów. Zazwyczaj dotyczą aktywów poszukiwawczo-wydobywczych.

Henryk Baranowski, prezes PGE

Koncern po raz kolejny przeszacowuje aktywa związane z segmentem odnawialnych źródeł energii. To efekt zmiany otoczenia prawnego. Dodatkowo stwierdzono utratę wartości bilansowej Elektrowni Szczecin.

Krzysztof Szlaga, prezes Bogdanki

Dwa lata temu spółka dokonała przeszacowania swoich aktywów w wysokości 624,8 mln zł. Teraz widzi przesłanki do całkowitego odwrócenia tego odpisu. W rezultacie jej wyniki mogą się mocno poprawić.

Opinie

Krzysztof Pado, analityk, DM BDM

W ostatnich latach dość często były dokonywane istotne odpisy aktualizujące aktywa poszukiwawczo-wydobywcze w segmencie ropy i gazu. Niedawno informował o nich m.in. PGNiG. Ze względu na wysoki kurs ropy w tegorocznych wynikach nie powinny one już odgrywać istotnej roli. Z drugiej strony nie można zapominać, że odpisy to operacja czysto księgowa niemająca żadnego wpływu na stan gotówki w firmach. W efekcie nie powinna wpływać na ocenę kondycji poszczególnych spółek. Nie powinna też mieć wpływu na poziom ewentualnej dywidendy. Poza spółkami prowadzącymi działalność poszukiwawczo-wydobywczą przeszacowań spodziewam się w firmach, które we wcześniejszych latach amortyzowały znaki towarowe. Ze względu na zmianę przepisów takie spółki jak Introl czy Torpol będą musiały zapewne dokonać z tego tytułu odpisów. Rok 2017 był trudnym okresem dla firm budowlanych. To oznacza, że również w nich może dojść do dość dużych przeszacowań.

Paweł Puchalski, analityk, DM BZ WBK

Tworzenie i odwracanie odpisów aktualizujących majątek firm nie ma większego wpływu na postrzeganie spółek przez inwestorów. Jest tak m.in. dlatego, że dotyczą one zdarzeń przeszłych, które nie zmieniają stanu gotówkowego, a jedynie mogą wpływać na raportowane wyniki. Dziś jest niezmiernie trudno przewidzieć, jakie odpisy zrobią m.in. spółki energetyczne. Po publikacji przez PGE informacji o przeszacowaniu aktywów energetyki konwencjonalnej i odnawialnej w następstwie zmian w otoczeniu prawnym sądziłem, że podobne operacje wystąpią w Tauronie, Enei czy ZE PAK. Było tak do czasu podania komunikatu o odwróceniu odpisu w Enerdze. Gdańska grupa dokonała przypisu na tej samej podstawie, na której PGE odpisał swoje aktywa. W efekcie dziś trudno cokolwiek prognozować. Uważam, że spółki będą bardziej skłonne dokonywać odpisów w wynikach za 2017 r., bo to był dla nich stosunkowo dobry rok i obniżą sobie bazę do porównań dla trudniejszego 2018 roku.