Czemu wyniki WIG20 były w ostatnich latach takie słabe? (2)

Indeksy WIG20TR, mWIG40TR i sWIG80TR, które składają się na szerszy indeks WIG140, kategoryzują spółki notowane na GPW w Warszawie pod względem kapitalizacji na trzy segmenty: duże, średnie i małe.

Spółki spoza indeksu WIG140 możemy natomiast umownie traktować jako spółki mikro (chociaż wielkością są często podobne do spółek z sWIG80TR). Taka kategoryzacja wprowadza pewną hierarchiczność pomiędzy indeksami, co widać zresztą na przykładzie rozwoju spółek z GPW. W momencie, kiedy spółka zaczyna się rozwijać, trafia do indeksu sWIG80TR. Wraz z dalszym rozwojem w którymś momencie awansuje z tego indeksu do mWIG40TR, a jeśli ten rozwój jest kontynuowany przez dłuższy czas lub jest on dość spektakularny, to taka spółka może się nawet pojawić w indeksie największych polskich spółek. Obecnie w WIG20TR znajdują się trzy spółki, które przemierzyły drogę przez wszystkie te indeksy – CD Projekt, Kruk i LPP.

Wskazana hierarchiczność ma swoje odzwierciedlenie m.in. w liczbie zmian struktury indeksów w czasie. W okresie ostatnich nieco ponad ośmiu lat, od początku 2015 roku do końca kwietnia 2023 roku, najmniej takich zmian przeprowadzono w indeksie WIG20TR, bo tylko 30. Zdecydowanie najwięcej, bo ponad 220, odnotowano w indeksie sWIG80TR. W mWIG40TR tych zmian było około 80.

Taka statystyka jest dosyć naturalna – o ile z indeksów mWIG40TR i sWIG80TR można awansować wyżej, o tyle z WIG20TR już się nie da, bo jest to najwyższy rangą indeks z rodziny WIG. Co ciekawe, niemal połowa zmian w WIG20TR spowodowana była istotną zmianą pakietu akcji, podczas gdy w mWIG40TR i sWIG80TR tego rodzaju zmiany (z racji wielkości spółek w tych indeksach) niemal nie występowały. Kolejne trzy przypadki dotyczyły wezwania na akcje (Play Communications) lub połączeń z inną spółką (wchłonięcie Grupy Lotos i PGNiG przez PKN Orlen). Druga połowa dotyczyła spadku w hierarchii, przy czym zawsze spadku do mWIG40TR. Z kolei w mWIG40TR w 20 proc. przypadków zmiana była związana z awansem do WIG20TR, natomiast w 60 proc. (46 zmian) ze spadkiem do sWIG80TR. Pozostałe przypadki były najczęściej skutkiem wezwań, a rzadziej zawieszeniem (Getin Noble Bank, GetBack). W sWIG80TR nieco ponad 50 przypadków dotyczyło awansu do mWIG40TR, natomiast reszta była powiązana przede wszystkim ze spadkiem poza WIG140.

Wyniki indeksów dochodowych

Ponieważ historia poziomów dochodowych wariantów indeksów mWIG40 i sWIG80 sięga 31 grudnia 2009 roku, a indeksu WIG20TR 31 grudnia 2004 roku, dla odpowiedniej porównywalności pomiędzy tymi indeksami warto posłużyć się wykresem obejmującym przedział czasu od 31 grudnia 2009 roku do momentu pisania tego materiału, czyli kwietnia 2023 roku.

Patrząc na wykres stóp zwrotu indeksów WIG20TR, mWIG40TR i sWIG80TR za ostatnie 13 lat, można zauważyć, że przez długi czas – od początku 2010 roku aż do końca 2019 roku – to spółki wchodzące w skład indeksu mWIG40TR wypracowały najwyższą stopę zwrotu w grupie (+116,8 proc.). Wyniki indeksów WIG20TR i sWIG80TR były natomiast na zbliżonym do siebie poziomie (odpowiednio +31,4 proc. i +37,4 proc.). Od przełomu 2019 i 2020 roku widać jednak, że ta tendencja zmieniła się na korzyść spółek zgrupowanych w indeksie sWIG80TR. Przez ostatnie trzy lata spółki te wypracowały ponad 60-procentową stopę zwrotu przy +15,5 proc. stopy zwrotu spółek z mWIG40TR i -11,5 proc. stopy zwrotu spółek z WIG20TR. Tym samym w znacznym stopniu zniwelowały różnicę w 13-letnich stopach zwrotu względem indeksu mWIG40TR (+120,5 proc. vs. +150,4 proc. dla mWIG40TR) i zdystansowały jednocześnie WIG20TR (jedynie +16,4 proc.).

Wskazany okres był bardzo słaby w wykonaniu spółek z WIG20TR. W ciągu ostatnich 13 lat kalendarzowych w aż siedmiu przypadkach WIG20TR miał najgorszą stopę zwrotu spośród trzech głównych indeksów z rodziny WIG, a tylko cztery razy najlepszą. Patrząc szerzej, jeśli podzielić okres od 2010 do 2022 roku na okresy kilkuletnie, to lata 2010–2012 można nazwać okresem względnie dobrej koniunktury spółek z WIG20TR, lata 2013–2016 to okres dominacji spółek z mWIG40TR, lata 2017–2018 to powrót czasów świetności spółek z WIG20TR, a lata 2019–2022 to spektakularne wręcz odrodzenie spółek z sWIG80TR (kontynuowane również w tym roku) przy jednoczesnym marazmie spółek z WIG20TR.

Polska na tle krajów wschodzących

Warto w tym miejscu wspomnieć, że relatywna słabość spółek z WIG20TR nie jest jedynie wynikiem ogólnej słabości koszyka krajów z rynków wschodzących (do którego najczęściej zaliczana jest Polska) na tle tych z rynków rozwiniętych. Według danych MSCI indeks MSCI Poland – zbliżony w swym składzie do koszyka indeksu WIG20TR – przyniósł w USD w horyzoncie dziesięciu lat zakończonych 30 grudnia 2022 roku średniorocznie -5,24 proc., podczas gdy średnioroczna stopa zwrotu indeksu MSCI Emerging Markets była o niemal 7 punktów procentowych wyższa i wyniosła +1,44 proc. Taki wynik uplasował polską giełdę na szarym końcu zestawienia stóp zwrotu giełd rynków wschodzących. Średnioroczną stopę zwrotu na podobnym poziomie odnotowano jedynie w rządzonej twardą ręką Turcji (-4,86 proc.) i odczuwającym kryzys społeczny Chile (-5,44 proc.), a jedynymi wyraźnie gorszymi giełdami były giełdy w pogrążonej w kryzysie politycznym Kolumbii (-8,50 proc.) i wychodzącej powoli z kryzysu zadłużenia Grecji (-11,84 proc.). Co więcej, gdyby wziąć pod uwagę tylko ostatnie pięć lat kalendarzowych, to polska giełda ze średnioroczną stopą zwrotu na poziomie -10,53 proc. była nawet najgorszą giełdą spośród wszystkich prezentowanych przez MSCI giełd krajów rozwijających się (nie licząc giełdy rosyjskiej wykluczonej już z rodziny indeksów MSCI). Dla odmiany, indeksy mWIG40TR i sWIG80TR uplasowałyby się w takim zestawieniu stóp zwrotu w jego górnej połowie w dowolnym okresie analizy. Cdn.