Praca w niedzielę znów tematem kampanii

Temat rozpalający Polaków od wielu lat znów znalazł się w centrum uwagi. Koalicja Obywatelska chce rozprawić się z zakazem handlu w niedzielę i go zlikwidować po wygranej. PiS ani go nie broni, ani nie chce zaostrzać.

Ustawa o ograniczeniu handlu w niedzielę obowiązuje od 2018 r., choć była wprowadzana stopniowo i dwa lata później objęła już wszystkie placówki. Jedynie w kilka niedziel w roku wszystkie sklepy mogą pracować normalnie.

Temat wciąż wzbudza wielkie kontrowersje i polaryzuje konsumentów – co trzeci jest jego zdecydowanym zwolennikiem, przeciwnego zdania jest co drugi. Nic więc dziwnego, że kwestia znów wróciła w kampanii wyborczej. Koalicja Obywatelska proponuje zniesienie zakazu handlu w niedzielę, a w zamian zagwarantowanie pracownikom dwóch wolnych niedziel w miesiącu.

Zmiany zwyczajów

Ustawa jest krytykowana nie tylko za ograniczanie swobody działalności gospodarczej. Związek zawodowy NSZZ Solidarność, szykując projekt, nie ukrywał, że jego celem jest uderzenie w duże sieci handlowe, a małe sklepy miały dzięki pracy w niedzielę odrobić choć nieco strat w obrotach w pozostałe dni, co wynikało z konkurencji z wielkimi sieciami. W efekcie w ustawie pojawiło się wiele wyłączeń, w tym to dla placówek pocztowych, z którego w szczytowym momencie korzystały tysiące firm – od małych sklepów po hipermarkety.

– Chcemy, by prawo było jednakowe dla wszystkich, równe traktowanie podmiotów to podstawowa zasada w biznesie – mówi Renata Juszkiewicz, prezes Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji.

Nowych badań na temat oceny zakazu przez Polaków nie ma, jednak temat nadal jest gorący i kontrowersyjny.

– PiS ma problem, nie chce bronić tej ustawy, do której Polacy wcale się nie przyzwyczaili. Nie chce też, by swoim poparciem nie zachęcić do działania zwolenników zaostrzania przepisów, których nie brakuje wśród związkowców – mówi branżowy ekspert.

Ustawa uderza najmocniej nie tylko w duże sieci handlowe z artykułami spożywczymi, ale zwłaszcza w operatorów centrów handlowych. W takich obiektach w niedzielę mogą pracować punkty gastronomiczne i kina czy inne lokale usługowe. – Nie wszyscy korzystają nawet z tej opcji, co pokazuje, że frekwencja nie jest zadowalająca – mówi szef jednej z sieci fast food.

Internet podbija handel

Solidarność wcześniej postulowała choćby objęcie zakazem także handlu internetowego, co miałoby prowadzić do ograniczeń w pracy w centrach logistycznych i operacyjnych.

Zakaz handlu w niedzielę zmienił zwyczaje zakupowe, duże sieci handlowe dodatkowymi promocjami i wydłużonymi godzinami pracy w piątek czy sobotę zachęciły konsumentów do kupowania na zapas i w efekcie nie ma mowy o odrabianiu strat przez niezależne, niewielkie sklepy. Tym bardziej że im niedzielnych klientów prędzej odbiorą sieciowe sklepy franczyzowe, jak Żabka, w których poza zrobieniem zakupów można nabyć ciepłe przekąski czy kawę oraz nadać lub odebrać przesyłkę z e-sklepu.

Ogółem właśnie kanał online najmocniej odczuł zmianę zachowań wywołaną zakazem handlu w niedzielę. O ile w przypadku sieci spożywczych entuzjazm do kupowania online spadał wraz z wygaszaniem się pandemii, o tyle w przypadku innych kategorii – jak sprzęt elektroniczny, kosmetyki czy zwłaszcza odzież i obuwie – duża część sprzedaży automatycznie przesunęła się do segmentu online. O ile sprzedaż internetowa ogółem stanowi ok. 10 proc. handlu detalicznego, o tyle w wybranych sektorach znacznie przekracza już poziom 30 proc. I rośnie wraz ze zwiększaniem udziału zakupów internetowych w wydatkach konsumenckich, co jest efektem także wprowadzania zarówno nowych metod płatności, jak i sposobów dostarczania zamówień do klienta.