Na zakończenie cyklu skoncentrujemy się na wykrywaniu i zapobieganiu fałszowania sprawozdań finansowych.
Identyfikowanie przypadków manipulowania sprawozdaniami finansowymi nie jest łatwe, a wyzwanie stojące przed osobami pragnącymi wychwycić ten proceder wzrasta, gdy w fałszerstwa wciągniętych jest więcej osób będących na wysokich stanowiskach w firmie.
Standardowe procedury mające na celu wychwycenie ewentualnych nieprawidłowości księgowych obejmują między innymi działania prowadzone przez kontroling oraz komórki nadzoru właścicielskiego (w przypadku analizy danych finansowych spółek zależnych) - analiza kosztów, wskaźników, porównania do budżetów. Należy jednak pamiętać, że zadaniem kontrolerów finansowych nie jest identyfikacja nadużyć gospodarczych, więc jeśli sprawców jest więcej i działają w sprytny sposób, sama analiza wskaźników może być niewystarczająca. Ponadto, w niektórych przypadkach, osoby odpowiedzialne za fałszowanie sprawozdań finansowych nadzorują pracę kontrolerów finansowych, co umożliwia im stosunkowo łatwe tuszowanie śladów popełnianych nadużyć oraz blokowanie ewentualnych działań wyjaśniających.
Inną metodą na wykrycie przypadków manipulowania sprawozdaniami finansowymi jest audyt, który w większości sytuacji jest skutecznie działającym mechanizmem kontrolnym. I w tym przypadku istnieje jednak możliwość ograniczenia jego efektywności, szczególnie jeśli w proceder fałszowania sprawozdań finansowych zaangażowany jest większościowy akcjonariusz, kontrolujący władze spółki i mający swobodę wyboru firmy audytorskiej. Ponadto, w niektórych obszarach audytu, złożenie nieprawdziwych oświadczeń przez członków kierownictwa spółki, połączone z przedstawieniem sfałszowanych dokumentów może wprowadzić audytora w błąd i spowodować, że nie będzie on w stanie wykryć popełnionego oszustwa. W jednym ze znanych nam przypadków, dotyczących wyceny pakietu akcji spółki przeznaczonej do sprzedaży, kierownictwo firmy, która wykazywała te akcje w swoim bilansie, przedstawiło audytorowi umowę zawartą z inwestorem, na mocy której firma upłynniała papiery inwestorowi po cenie znacznie przekraczającej ich dotychczasową wycenę bilansową. Jednakże kierownictwo spółki "zapomniało" poinformować o istnieniu aneksu do umowy, który znacząco obniżał wartość sprzedawanego pakietu akcji. W rezultacie wycena bilansowa pakietu akcji była znacząco zawyżona.
Sposobów zapobiegania nadużyciom finansowym jest wiele. A najbardziej radykalne kroki w tym zakresie podjęły Stany Zjednoczone. Po serii skandali korporacyjnych z początku XXI wieku uchwalono ustawę Sarbanes-Oxleya, która między innymi wprowadziła bardzo duże rygory, jeśli chodzi o procedury kontrolne w obszarze sprawozdawczości finansowej.
