Morskie farmy wiatrowe. Nowe koncesje rozdane, chętni są

Państwowe koncerny zdominowały nowe koncesje na budowę morskich farm wiatrowych na Bałtyku. Zagraniczne spółki mimo obaw są chętne do nawiązywania współpracy. Teraz jednak uwaga wszystkich firm będzie się już koncentrować na budowie pierwszych projektów.

PKN Orlen oraz Polska Grupa Energetyczna zdominowały drugą rundę licencyjną dla morskich farm wiatrowych na morzu. Sposób punktacji określony jeszcze w 2021 r. dawał – zdaniem części prawników – przewagi konkurencyjne polskim firmom z udziałem Skarbu Państwa. Chodzi o tzw. wskaźnik transformacji energetycznej ujęty w rozporządzeniu przetargowym. Im gorzej spółka w nim wypadała, tym miała więcej szans na zyskanie nowych koncesji i zwiększenie w ten sposób potencjału zielonej energii. Jednak wbrew obawom, że zniechęci to zagraniczne firmy do uczestniczenia w dalszym rozwoju farm na polskim Bałtyku, pierwsze firmy wyrażają zainteresowanie współpracą przy nowych koncesjach z polskimi czempionami. W cieniu nowych koncesji firmy kontraktują już elementy do budowy morskich farm wiatrowych, których koncesje zostały wydane przed laty.

PGE z największą pulą

Ostatecznie rozdaniu dziesięciu lokalizacji na Morzu Bałtyckim po pięć przypadło największym polskim spółkom, a więc PKN Orlen i PGE. Żadna firma zagraniczna, mimo że startowali najwięksi gracze w Europie, nie uzyskała koncesji. Jedynie duński Ørsted, który wspólnie z PGE składał wniosek o najmniejszą lokalizację na obszarze na Ławicy Środkowej, uzyskał takie prawo. Ta koncesja jest ulokowana najbliżej projektu Baltica 2 (o mocy 1,5 GW), który jest jednym z najbardziej zaawansowanych projektów rozwoju offshore pierwszej fazy, a który wspólnie realizują właśnie PGE z duńskim partnerem. Nowa koncesja powiększy potencjał obu firm o ok. 210 MW nowej mocy. Potencjał PGE dzięki pięciu nowym koncesjom zwiększył się zaś do 7,3 GW. Na początku tego roku spółki należące do PGE, w tym jedna z udziałem Tauronu i jedna z udziałem Enei otrzymały takie koncesje.

Koncesje przyznane PGE zostały jednak zaskarżone przez firmy, które także rywalizowały o te same akweny. Firmy, które kwestionowały rozstrzygnięcia, to m.in. Orlen, RWE, Iberdrola Ocean Winds. PGE poinformowała, że nadal nie uzyskała ostatecznej decyzji o przyznaniu tych lokalizacji. – Liczymy, że Ministerstwo Infrastruktury wyda ostateczne rozstrzygnięcie i rozpatrzy odwołania w odniesieniu do decyzji lokalizacyjnych dla morskich farm wiatrowych na Bałtyku jeszcze w czerwcu. Chcielibyśmy jak najszybciej przystąpić do badań środowiskowych – mówi Arkadiusz Sekściński, prezes PGE Baltica, spółki PGE.

Orlen drugim wygranym

Rośnie potencjał PKN Orlen, który dzięki spółkom Neptun oraz Energa uzyskał pięć nowych koncesji na Ławicy Odrzańskiej w sąsiedztwie projektów już realizowanych (farma wiatrowa o mocy 1140 MW Baltic Power realizowana przez Orlen i kanadyjski Northland Power) i portu instalacyjnego, który wraz z Zarządem Portów Szczecin i Świnoujście będzie budować płocki gigant. Realizacja tych inwestycji ma zwiększyć potencjał spółki w offshore do około 5,8 GW.

Zagraniczne zainteresowane

Taki przebieg rozstrzygnięć nowych koncesji nie jest zaskoczeniem dla firm zagranicznych. Firmy te miały krytykować sposób przyznania nowych koncesji. Były spekulacje, że część z nich miała się wycofać z wyścigu. Teraz zagraniczne koncerny deklaracją współprace przy rozwoju nowych koncesji. – Przyjmujemy ze zrozumieniem wyniki drugiego etapu postępowań w sprawie przyznania pozwoleń lokalizacyjnych dla morskich farm wiatrowych. Chcemy teraz patrzeć w przyszłość. Analizujemy możliwości osiągnięcia synergii projektowych, a tym samym zwiększenia naszego udziału w dalszym rozwoju sektora offshore. Dlatego jesteśmy otwarci i gotowi do nawiązania współpracy i wejścia w partnerstwa w Polsce – mówi Grzegorz Chodkowski, wiceprezes Offshore Development Poland w RWE.

Przetargi pełną parą

W cieniu walki o nowe koncesje trwa realizacja pierwszych projektów wiatraków na morzu, które mają być gotowe za cztery–pięć lat. PGE Baltica nie później niż za rok planuje podjąć finalną decyzję inwestycyjną dla morskiej farmy wiatrowej Baltica 2. Farma miałaby zacząć produkować energię w 2027 r. W ślad za wyborem kolejnych dostawców i podpisaniem umów kolejno z dostawcami turbin wiatrowych i stacji transformatorowych wydatki PGE i duńskiego partnera – firmy Ørsted – na realizację projektu Baltica 2 zbliżają się do 50 proc. Spółka podkreśla, że po podpisaniu umów na dostawę turbin i morskich stacji transformatorowych planowane jest ogłoszenie umów na kable morskie, fundamenty czy statki. Wówczas nakłady inwestycyjne projektu przekroczą 50 proc.

Podobnie zaawansowane prace realizuje kolejny polski gracz na Bałtyku, a więc Polenergia, która rozwija projekty farm MFW II i MFW III z norweskim Equinorem. Firma podpisała już wcześniej – podobnie jak PGE – umowy na dostawy turbin od Siemens Gamesa Renewable. Polenergia i norweski partner zarezerwowali już teren portu w duńskim Roenne pod instalacje wiatraków. PGE, mając podobną umowę, takiej deklaracji nie złożyło, bo zakłada, że port instalacyjny w Gdańsku powstanie na czas, a więc do 2026 r. Takiego optymizmu nie podziela Polenergia, która wybrała inny port instalacyjny, już działający.

W kwietniu 2023 r. MFW Bałtyk II i MFW Bałtyk III zawarły z SIF Netherlands B.V. umowy o wybór preferowanego dostawcy i rezerwację mocy produkcyjnych na potrzeby produkcji fundamentów. Umowy miałyby zostać zawarte w terminie do 1 października 2023 r. To przybliżyłoby spółkę do podjęcia finalnej decyzji inwestycyjnej w przyszłym roku.

Ostatecznych umów na dostawy komponentów nie ma zawartych jeszcze PKN Orlen, ale spółka jest „zabezpieczona” porozumieniami z możliwymi dostawcami. Serce wiatraków, a więc turbiny, dostarczy – wszystko na to wskazuje – duński Vestas. Decyzja inwestycyjna ma zapaść, w odróżnieniu od innych, jeszcze w tym roku – zgodnie z harmonogramem.