Przetasowania w portfelach OFE. Kto zyskał, a kto stracił?

Niedawno zakończony rok nie był tak udany dla posiadaczy krajowych akcji jak poprzedni, co nie pozostało bez wpływu na portfele otwartych funduszy emerytalnych. Wyraźnie stopniał pakiet akcji ulokowany w spółkach z WIG20, jednocześnie wzrosło znaczenie w portfelu firm o średniej kapitalizacji.

Indeks WIG w niedawno zakończonym roku zyskał zaledwie 1,4 proc. wobec ponad 36 proc. rok wcześniej. Jeszcze gorzej wypadł skupiający największe spółki WIG20, kończąc cały rok 6,6 proc. na minusie. Nieco lepiej w minionym roku poradziły sobie otwarte fundusze emerytalne. Ich portfele, w których zdecydowaną większość stanowią akcje spółek notowanych na warszawskim parkiecie, wypracowały średnio 5 proc. zysku.

Spółki z WIG20 mniej znaczą w portfelu

Wartość akcji posiadanych przez OFE była na koniec 2024 roku niemal taka sama jak rok wcześniej i wyniosła blisko 189 mld zł. Stanowiły niemal 88,6 proc. portfela, co oznacza, że w ciągu minionego roku ich udział w aktywach funduszy zmniejszył się o ponad 2 pkt proc. Z tego wartość portfela krajowych spółek wynosiła prawie 166 mld zł, co stanowiło 77,5 proc. udziału w ich aktywach. Jeśli chodzi o poszczególne fundusze, największy pakiet akcji, o wartości ok. 51,7 mld zł, był w posiadaniu Nationale-Nederlanden OFE. Drugi największy pakiet posiadała Allianz Polska OFE (nieco ponad 48 mld zł), a trzeci – OFE PZU „Złota jesień”(25,5 mld zł). Jednocześnie zarządzający nie ograniczali się jedynie do krajowego rynku akcji, lokując środki w akcje firm notowanych na zagranicznych parkietach. W skali całego roku udział spółek notowanych poza GPW w portfelu akcji funduszy emerytalnych zmniejszył się z 12,6 proc. do 10,5 proc., ale wartość całego pakietu zagranicznych walorów była bardzo zbliżona, porównując rok do roku, i wyniosła nieco ponad 23 mld zł.

19,9 mln zł

był wart łącznie pakiet akcji PKO BP, stanowiący najbardziej wartościową pozycję w portfelu akcji OFE na koniec 2024 r.

Jeśli chodzi o krajowy rynek, to największą wartość w portfelu OFE miał pakiet akcji spółek z indeksu WIG20, ale w ciągu minionego roku jego wartość stopniała o ponad 5 mld zł i wyniosła na koniec roku 104,4 mld zł. Ich udział w portfela krajowych akcji posiadanych przez OFE stopniał do 62,9 proc. z 68,6 proc. rok wcześniej. Jednocześnie wzrosło znaczenie firm o średniej kapitalizacji wywodzących się z indeksu mWIG40. Ich papiery były warte łącznie 42,2 mld zł i odpowiadały za ok. 25,5 proc. portfela. Z kolei pakiet akcji ulokowanych w małych spółkach z indeksu sWIG80 był wart ok 6,5 mld zł, o ok. 1 mld zł mniej niż przed rokiem. W efekcie udział tego segmentu spadł na koniec 2024 roku do 6,5 proc.

Banki i Orlen najbardziej wartościowe

Łącznie w portfelach OFE znalazło się prawie 200 firm notowanych na krajowej giełdzie. Największą pozycję stanowiły akcje PKO BP. Łącznie fundusze posiadały walory banku warte na koniec ub.r. niecałe 20 mld zł, niemal tyle samo co przed rokiem. Warto jednak zauważyć, że w międzyczasie OFE zbyły znaczące pakiety akcji, realizując zyski, w wyniku czego ich zaangażowanie w akcjonariacie największego rodzimego banku zmniejszyło się o blisko 5 pkt proc., do ok. 26,7 proc. Wpisuje się to w tendencję ograniczania przez zarządzających zaangażowania w sektorze bankowym, który w 2023 roku i częściowo także w 2024 roku (I połowa) przyniósł spore zyski posiadaczom akcji. W ciągu roku zmniejszyli swoje udziały także w Pekao i Aliorze.

166 mld zł

warte były akcje spółek z warszawskiej giełdy zgromadzone w portfelach OFE na koniec 2024 r.

Na drugim miejscu podium najbardziej wartościowych spółek w portfelach OFE znalazł się Orlen z pakietem akcji wartym nieco ponad 11 mld zł. Płocki koncern obronił swoją pozycję sprzed roku, mimo że w międzyczasie wartość pakietu stopniała o ok. 4,5 mld zł, co w dużej mierze wynikało ze spadku kursu Orlenu (udział OFE w akcjonariacie prawie się nie zmienił).

Trzecią najistotniejszą pozycją w portfelach OFE były akcje Santander Bank Polska, do czego przyczyniły się także zakupy kolejnych pakietów akcji, w których wyniku udział OFE w akcjonariacie banku zwiększył się o 2,8 pkt proc., do prawie 21 proc. Cały pakiet w rękach funduszy wart był prawie 10 mld zł. Pakiety o wartości powyżej 5 mld zł posiadały jeszcze tylko w pięciu innych spółkach, z czego cztery to są firmy z indeksu WIG20: LPP (9,4 mld zł), Pekao (7 mld zł), KGHM (5,3 mld zł) i PZU (5,1 mld zł), które uzupełnia ING Bank Śląski (6,7 mld zł) z mWIG40.

Ulubieńcy zarządzających

Wśród krajowych spółek OFE najwięcej mają do powiedzenia w Develii, w której kontrolują prawie 77 proc. akcji i głosów na walnym zgromadzeniu. Ponad połowę udziałów posiadają też w akcjonariatach Ferro, Grupy Kęty, AB i Sanoka RC. Ponad jedną trzecią udziałów miały także w 17 kolejnych spółkach. W zdecydowanej większości są to firmy o średniej kapitalizacji wchodzące w skład mWIG40, które oferują niewiele gorszą płynność obrotu niż małe spółki i nierzadko znacznie lepsze perspektywy wzrostu niż akcje firmy z WIG20.

W zakończonym niedawno roku nie zabrakło znaczących przetasowań w portfelach akcji. W spółkach z indeksu najbardziej umocniły swoją pozycję w CD Projekcie, gdzie kontrolują łącznie już prawie 18 proc. akcji i głosów, a posiadany pakiet jest już wart prawie 3,5 mld zł. Dzięki kolejnym zakupom nowych akcji fundusze emerytalne mają nieco więcej do powiedzenia m.in. w BNP Paribas BP, Mirbudzie, Shoperze, Torpolu, LPP czy Allegro. Równocześnie zaangażowały się w nowych spółkach – największy, dający ok. 8,9-proc. udział, pakiet akcji nabyły w Żabce (firma zadebiutował w październiku 2024 r. na GPW).

W minionym roku nie brakowało firm, gdzie OFE całkowicie wyszły z akcjonariatu, pozbywając się wszystkich posiadanych walorów. Głównym powodem były wezwania ogłaszane przez ich dominujących akcjonariuszy lub zewnętrznych inwestorów. Tym można tłumaczyć spadek udziałów funduszy do zera w Comarchu. Ponadto znacząco zmniejszyły swoje udziały w takich spółkach, jak Oponeo.pl, Budimex, 11 bit studios, Grupa Azoty czy Tauron.