Grupa KGHM złożyła do prokuratury trzy zawiadomienia

KGHM podejrzewa możliwość popełnienia przestępstwa przy nabyciu covidowych maseczek, a KGHM Zanam przy rozporządzaniu jego mieniem i udzielonych upoważnieniach. Nieprawidłowości stwierdzono też w zakresie sponsoringu, marketingu i reklamy.

KGHM, tak jak wiele innych spółek z udziałem Skarbu Państwa, poddał szczegółowej analizie działania biznesowe, zarządcze, inwestycyjne, marketingowe i sponsoringowe, które były podejmowane w grupie na przestrzeni ostatnich kilku lat. Ich celem jest przede wszystkim identyfikacja wszelkich nieprawidłowości w zakresie wydatkowanych wówczas pieniędzy. Koncern informuje, że dotychczas zakończonych zostało 17 audytów i kontroli, siedem jest bliskich finalizacji, a kolejne pięć audytów znajduje się na różnych etapach zaawansowania.

KGHM kupował drogie materiały medyczne

Efektem dotychczasowych analiz prowadzonych w KGHM jest m.in. przekazanie do prokuratury materiału z audytu dotyczącego nabycia środków ochrony indywidualnej (m.in. covidowych maseczek) w Chinach. Koncern zauważa, że mimo posiadanych kontaktów handlowych i międzynarodowego doświadczenia do przeprowadzania zakupów, realizował je przede wszystkim od dwóch firm pośredniczących.

„Kluczowe wnioski wynikające z kontroli wskazują na ogromne wzrosty przychodów tych firm w 2020 r., co sugeruje, że firmy te nie zajmowały się wcześniej działalnością na taką skalę. Wykazano, że spółka, korzystając z tych pośredników, kupowała droższe materiały medyczne, w tym maseczki, niż te same środki ochrony nabywane wcześniej bezpośrednio od zagranicznych dostawców” – informuje KGHM w komunikacie prasowym.

Dodano, że zakupy te stanowiły około 80 proc. całkowitych wydatków na materiały medyczne w tamtym czasie, co prowadziło do wyższych kosztów. Stwierdzono też brak zaangażowania kluczowych pracowników KGHM, którzy specjalizowali się w kontaktach i zakupach na rynku chińskim oraz brak stosowania formalnych procedur w procesie zakupowym.

„Sprawę bada prokuratura, my wyciągamy wnioski, by do takich sytuacji nie dochodziło w przyszłości. Wyniki wszystkich audytów i kontroli traktujemy bardzo poważnie, analizujemy pod kątem prawnym i na tej podstawie będziemy podejmować decyzje dotyczące dalszych kroków” – twierdzi cytowany w komunikacie prasowym Piotr Krzyżewski, wiceprezes ds. finansowych KGHM.

W roku wyborczym wzrosły wydatki grupy KGHM

Dwa zawiadomienia do prokuratury skierowano z kolei w następstwie nieprawidłowości wykrytych w zależnej firmie KGHM Zanam. Te miały być m.in. udziałem byłych pracowników kadry zarządzającej, którzy podjęli działania prowadzące do niekorzystnego rozporządzenia mieniem spółki, poprzez wpływ na proces wyboru wykonawców w ramach prowadzonych projektów zakupowych. Druga sprawa dotyczy trzech innych pracowników KGHM Zanam, którzy poprzez swoje działania i zaniechania oraz wbrew spoczywającym na nich obowiązkach, a także w wyniku przekroczenia udzielonego im upoważnienia, wyrządzili firmie szkodę wielkiej wartości. O jakie konkretnie zdarzenia chodzi, KGHM nie informuje.

Audyty wykazały też skokowy wzrost wartości darowizn udzielonych przez Fundację KGHM w roku wyborczym. O ile w 2021 r. przyznano je na kwotę blisko 20 mln zł, a w 2022 r. wydatkowano 34 mln zł, o tyle w 2023 było to już 57,7 mln zł. Kontrolerzy zauważają, że wzrost wartości środków przekazywanych przez fundację budzi wątpliwości co do przejrzystości i celowości wydatkowania.

Cały czas trwa audyt wydatków KGHM na sponsoring, marketing i reklamę. Pierwsze wnioski wskazują jednak, że działania w tych obszarach były prowadzone bez nadzoru, a część pieniędzy przekazywano podmiotom, które nie spełniały warunków wynikających z przyjętych praktyk dotyczących sponsoringu. Również tu doszło do skokowego wzrostu wydatków. W 2022 r. budżet sponsoringu wynosił 51,6 mln zł, a w 2023 r. już ponad 54 mln zł, co oznaczało wzrost o ponad 50 proc. w stosunku do 2021 r. „Na uwagę zasługuje fakt, że tylko na media związane z rządzącą wówczas prawicą, w latach 2016–2023 wydano z budżetu sponsoringu i reklamy ponad 13,2 mln zł” – informuje KGHM.

Dodatkowo koncern na Polską Fundację Narodową od chwili jej powołania w 2016 r. przekazał łącznie 38,5 mln zł. Jego wątpliwości budzą cele, na jakie spożytkowano te pieniądze.

Audyty i kontrole w grupie KGHM nadal trwają

KGHM liczne zaniedbania i zaniechania zidentyfikował w zarządzaniu i inwestycjach w infrastrukturę kontrolowaną przez jeden z oddziałów spółki, a konkretnie przez Zakład Hydrotechniczny. Stwierdzone nieprawidłowości mogły skutkować koniecznością ograniczenia pracy koncernu. „Sytuacja, którą zastaliśmy w Zakładzie Hydrotechnicznym, wymagała od nas natychmiastowych działań. Gdy rozpoczynaliśmy pracę w zarządzie, zbiornik Żelazny Most był istotnie wypełniony, trzeba było szybko i skutecznie odbudować retencję na OUOW (Obiekt Unieszkodliwiania Odpadów Wydobywczych Żelazny Most - red.) i zadbać o możliwość ograniczania zrzutów latem” – tłumaczy Mirosław Laskowski, wiceprezes ds. produkcji KGHM.

Zastrzeżenia budzi zakup farm fotowoltaicznych. Wiązał się on z przekroczeniem maksymalnych limitów cenowych ustalonych przez zarząd dla tych transakcji, brakiem odpowiedniej weryfikacji kontrahentów i nadzoru nad tymi operacjami oraz usterkami technicznymi instalacji.

Kolejna sprawa dotyczy klubu piłkarskiego Zagłębie Lubin. Podczas jego kontroli wykazano problemy finansowe oraz brak dyscypliny budżetowej.

KGHM informuje, że przeprowadzane w grupie audyty i kontrole mają charakter przekrojowy i w wielu przypadkach potrzebne są pogłębione działania sprawdzające, które już trwają. Niezależnie od tego podjęto liczne działania naprawcze, wyprzedzające wyniki audytów, w tym w części dotyczącej sponsoringu. Co więcej, koncern w najbliższych latach chce skupić się na poprawie efektywności produkcji, optymalizacji procesów oraz obniżce kosztów. Tym samym części projektów dotyczących sponsoringu nie zamierza kontynuować.