Sukcesy i porażki w pandemii mogą być tylko chwilowe

Wśród polskich spółek giełdowych można wyłonić wyraźnych wygranych koronakryzysu – wynika z raportu Grant Thornton. Nie znaczy to, że znalazły się one na zawsze na fali wznoszącej.

Sprzęt i materiały medyczne, biotechnologia, recykling oraz gry – to sektory, które można zaliczyć do grona wygranych w dobie pandemii – ocenia Grant Thornton w swoim najnowszym badaniu „Wpływ pandemii na branże polskiej gospodarki", udostępnionym naszej redakcji.

Wyniki spółek działających w tych branżach w trudnym pandemicznym 2020 r. są imponujące, w niektórych przypadkach wprost kosmiczne. Przykładowo wynik EBITDA firm biotechnologicznych wzrósł rok do roku aż o 5,6 tys. proc., zaś firm z branży sprzęt i materiały medyczne – o ponad 1,4 tys. proc. (a ich kapitalizacja o ponad 700 proc.).

Wyceny wróciły

Grant Thornton w swojej analizie wziął pod uwagę dane 356 polskich spółek notowanych na rynku głównym GPW. Z analizy wyłączono spółki o kapitale zagranicznym, banki i spółki z branży szeroko pojętych finansów oraz podmioty, dla których nie było możliwości pozyskania historycznych danych finansowych.

Ogółem ta grupa spółek zanotowała w 2020 r. łącznie dwa razy niższe zyski niż rok wcześniej i nieco niższe niż w 2019 r. przychody (o 1,6 proc.). Ich łączna wycena po tąpnięciu w I kwartale, na koniec 2020 r. wróciła, a nawet przekroczyła wartość z końca 2020 r. (389 mld zł w IV kw. 2020 r. wobec 335 mld zł w IV kw. 2019 r.).

Mimo trudnego roku w sumie 80 proc. polskich spółek giełdowych osiągnęły zysk, a w wymienionych wyżej branżach wzrost wyniku rok do roku był ponadprzeciętny. Do grona wygranych zwykle zaliczyć można firmy związane z szeroko pojętym zdrowiem oraz te dostarczające usługi i rozrywkę online, ale wyjątkiem jest recykling (firmy zajmujące się m.in. gospodarką odpadami). W pierwszej fali pandemii ich sytuacja mocno się pogorszyła, konieczne były działania dostosowawcze (np. cięcia w płacach, przestoje, pozyskanie pomocy publicznej). Niemniej branża dosyć szybko odzyskała wigor, w czym pomógł m.in. wzrost opłat za przetwarzanie odpadów.

GG Parkiet

Obok wygranych można też wskazać największych przegranych pandemii. Według analizy Grant Thornton słabsze wyniki operacyjne odnotowały spółki przede wszystkim w sektorze odzieży i obuwia, reklamy i marketingu, rekreacji i wypoczynku oraz w branży wydawniczej.

Bezpośrednie uderzenie

Branże rekreacji i wypoczynku oraz odzieży i obuwia są jednymi z największych ofiar pandemii, m.in. ze względu na to, że nakazy zamykania lub administracyjne ograniczenie w działalności dotykały tych firm w sposób najbardziej bezpośredni. Gros firm w sektorze turystycznym zmuszonych zostało do otwarcia postępowań restrukturyzacyjnych.

Mniej bezpośrednio, ale też mocno, pandemia uderzyła w szeroko pojętą „reklamę i marketing". Tak jak w poprzednich kryzysach, firmy oszczędzały na wydatkach na reklamę, co dla spółek specjalizujących się w temacie oznaczało mniej zleceń i spadek przychodów. Światełkiem w tunelu był jedynie rozwój usług internetowych.

Pytanie, czy sukces niektórych spółek osiągnięty w pandemii pozwoli im uzyskać trwałą przewagę? I odwrotnie, czy porażki firm dotkniętych restrykcjami skazują je na kroczenie po równi pochyłej?

– Zwycięzcy naszych analiz z pewnością zyskali zwiększenie skali działalności, która powinna ułatwić im dalszy rozwój – komentuje dla nas Małgorzata Kaczmarczyk-Białecka, senior menedżer w zespole corporate finance, Grant Thornton. – Wymagać to będzie jednak zaangażowania kadry menedżerskiej oraz przygotowania strategii rozwoju, aby w pełni wykorzystać możliwości, które dała im pandemia – zaznacza.

Dobre perspektywy

Ekspertka podkreśla, że w przypadku przegranych trudno wnioskować o długoterminowych trendach spadkowych. – Sytuacja, z jaką spotkały się spółki z tych branż w roku 2020, była wyjątkowa. Społeczeństwo oczekuje odmrożenia gospodarki, w tym powrotu branży czasu wolnego, w związku z czym wraz z ustępowaniem pandemii przegrani powinni powrócić do trendów sprzed marca 2020 r. – ocenia.

– Zarówno zyski, jak i straty wywołane bezpośrednio pandemią są tylko czasowe – zgadza się Piotr Soroczyński, główny ekonomista Krajowej Izby Gospodarczej. – Nie sądzę, by te spółki, które wyszły na duży plus, miały zagwarantowaną świetlaną przyszłość, nawet biorąc pod uwagę, że w najbliższych latach większy nacisk będzie kładziony na szeroko rozumianą ochronę zdrowia – wyjaśnia.

Do długookresowych wygranych można zaliczyć za to firmy związane z rozwojem cyfrowych technologii, a także zieloną transformacją. – To trochę niedoceniany u nas obszar, ale „zielone" branże mają przed sobą bardzo dobre perspektywy – mówi Krzysztof Mrówczyński z Banku Pekao SA. – Tym bardziej zarówno Unia Europejska, jak i Polska uważają te obszary za fundament odbudowy gospodarki po pandemii i przeznaczają na to spore nakłady – dodaje.