SABMiller - z Czarnego Lądu, przez Polskę, do Chin

Główny udziałowiec Kompanii Piwowarskiej - SABMiller - to wartościowy partner o mocnej pozycji w skali międzynarodowej. Ponadstuletnia tradycja oraz systematyczny rozwój sprawiły, że wywodząca się z RPA firma jest jednym z największych dostawców piwa na świecie. Kontroluje drugą pod względem wielkości produkcji grupę w Polsce - Kompanię Piwowarską.

Firma SABMiller powstała w wyniku przejęcia amerykańskiej Miller Brewing Company przez South African Breweries. Jest drugim pod względem wielkości koncernem piwowarskim na świecie. Rocznie wytwarza około 120 mln hektolitrów piwa. Jego działalność obejmuje też butelkowanie i dystrybucję napojów bezalkoholowych, m.in. takich czołowych producentów, jak Coca-Cola i Schweppes. Ponadto do SABMiller należy sieć hoteli oraz kasyn gry w Afryce.

Spółka, której siedziba znajduje się w Londynie, jest obecna w ponad 40 krajach. Najmocniejszą pozycję ma w Europie, Ameryce Północnej i Środkowej, Afryce oraz Chinach. Bezpośrednio zatrudnia przeszło 42 tys. osób. Do tego dochodzi personel powiązanych z nią firm, który w samych Chinach przekracza 28 tys. pracowników. Akcje SABMiller są notowane na giełdach w Londynie i Johannesburgu. W końcu grudnia 2003 r. wartość rynkowa spółki sięgała 5,61 mld funtów.

Ponadstuletnia tradycja

Firma South African Breweries została założona w 1885 r. w Afryce Południowej. Jej kapitał akcyjny wynosił 350 tys. funtów. Dysponowała też kwotą 300 tys. funtów dzięki emisji obligacji. W pierwszym roku istnienia świeżo wzniesiony browar zaczął produkować piwo marki Castle Lager. W rok później powiększono kapitał do 500 tys. funtów i otwarto pierwszą piwiarnię.

W latach 1897-1898 akcje SAB trafiły na giełdy w Johannesburgu oraz Londynie. Pomimo czteroletniej wojny z Burami, która zdezorganizowała gospodarkę, aktywa firmy przekroczyły w 1901 r. 1 mln funtów, a zysk osiągnął 100 tys. funtów. W 1902 r. podwojono kapitał do 2 mln funtów, co było rekordem wśród południowoafrykańskich przedsiębiorstw nie trudniących się górnictwem.

Począwszy od pierwszej dekady XX w. SAB rozwijał miejscową bazę surowcową, angażując się w uprawę jęczmienia i chmielu. Podczas I wojny światowej rozpoczął produkcję butelek.

Po II wojnie światowej firma postawiła na rozbudowę browarów, małych hoteli i piwiarni, przeznaczając na ten cel 4,5 mln funtów. W 1951 r. rozpoczęto koło Johannesburga budowę największego browaru w Afryce, a w 1956 r. przejęto konkurencyjne spółki piwowarskie.

W latach 60. SAB wzbogacił swą ofertę, kupując licencje na wytwarzanie piwa marki Guinness, a także gatunków udostępnionych przez holenderską firmę Amstel Brouwerij i amerykańską Carling Brewing.

Z końcem lat 70. południowoafrykański gigant kontrolował miejscowy rynek piwa aż w 99%, rozszerzając jednocześnie działalność na inne kraje Czarnego Lądu. Ekspansję rozpoczął już w 1910 r. od Rodezji Południowej, by stopniowo objąć nią Botswanę, Angolę, Tanzanię, Zambię oraz Mozambik.

Ekspansja na skalę światową

Uzyskanie czołowej pozycji na kontynencie afrykańskim było wstępem do ekspansji w innych częściach świata. SAB rozpoczął ją od Europy Środkowej i Wschodniej, kupując w 1993 r. największy browar węgierski - Dreher. W latach 1995-1996 dokonał pierwszych inwestycji w Polsce, przejmując większościowy udział w poznańskim browarze Lech i kupując Browary Tyskie.

Wszedł również na rynek rumuński, gdzie stał się właścicielem firm piwowarskich Vultural, Ursus i Pitber, a następnie większościowym udziałowcem Bere Timisoreana. Na Słowacji kupił Pivovar Saris, w Rosji browar Kaługa, a w Czechach Pilsner Urquell i Radegast.

W 2000 r. SAB przejął indyjski browar Narang Breweries. Ponadto umacniał stopniowo swą pozycję w Chinach, gdzie poprzez udziały w ponad 30 browarach stał się największym zagranicznym producentem piwa. W pierwszych latach obecnej dekady SAB skierował uwagę na półkulę zachodnią, by po inwestycjach w Hondurasie i Salwadorze kupić w 2002 r. drugą pod względem wielkości produkcji firmę piwowarską w USA - Miller Brewing. W ślad za tą transakcją - o wartości 5,6 mld USD - południowoafrykańska spółka zmieniła nazwę na SABMiller. Wysunęła się też na drugie miejsce w skali światowej.Najnowsze przedsięwzięcie to pierwsza znacząca inwestycja na rynku zachodnioeuropejskim. SABMiller kupił w zeszłym roku większościowy udział we włoskiej firmie Birra Peroni.

W ponadstuletniej historii SAB nie ograniczał się do produkcji piwa. Już w 1925 r. firma zaczęła wytwarzać niegazowane napoje bezalkoholowe marki Schweppes. W 1974 r. zajęła się butelkowaniem pepsi-coli, by w trzy lata później zastąpić ją coca-colą. W końcu lat 70. SAB zaangażował się produkcję soków owocowych. Wcześniej podjął też działalność w branży winiarskiej.

Coraz większe środki będące w dyspozycji firmy skłoniły jej właścicieli do inwestycji w innych działach południowoafrykańskiej gospodarki. Objęły one przedsięwzięcia w przemyśle spożywczym, tekstylnym, szklarskim i zapałczanym, a także w handlu detalicznym, hotelarstwie oraz na rynku nieruchomości. Zabiegi, by zróżnicować działalność, rozpoczęto w połowie lat 60. Po trzydziestu latach firma postanowiła jednak powrócić do korzeni, ponownie skupiając uwagę na produkcji piwa. Jednocześnie zainteresowano się inwestycjami w szybko zyskujące popularność w RPA kasyna gry.

Europa Wschodnia

głównym źródłem zysków

W ostatnim roku obrachunkowym, zakończonym 31 marca 2003 r., SABMiller zarobił netto 296 mln USD, tj. o 1% więcej niż rok wcześniej. Wyraźniejszą poprawę wyników uniemożliwiły zaciągnięte przez firmę zobowiązania, które pozwoliły sfinansować zakup Miller Brewing. Spłaty odsetek osiągnęły w tym czasie 163 mln USD.

Bardzo pomyślna okazała się pierwsza połowa bieżącego roku obrachunkowego. W okresie od kwietnia do września 2003 r. SABMiller powiększył zysk netto aż o 93%, do 309 mln USD. Do tak wyraźnej poprawy przyczyniły się korzystne dla firmy zmiany kursów walut oraz duży popyt w Europie Środkowej i Wschodniej.

Słabym punktem była amerykańska część spółki, która traciła udział w miejscowym rynku na rzecz głównego konkurenta - firmy Anheuser-Busch. Pragnąc poprawić efektywność, zdecydowano się na redukcję kosztów poprzez ograniczenie zatrudnienia. Postanowiono też dostosować ofertę do zmieniających się upodobań Amerykanów, którzy coraz chętniej kupują dietetyczne gatunki piwa o mniejszej zawartości skrobi i cukru. Ograniczono dzięki temu spadek popytu, ale mimo to w ciągu jedenastu miesięcy bieżącego roku obrachunkowego sprzedaż na rynku USA zmalała o 2,7%.

Znacznie lepiej wiodło się SABMillerowi w Europie, gdzie sprzedano w tym czasie o 8% więcej piwa. 3-proc. wzrost osiągnięto na rynkach azjatyckim i afrykańskim, a 4-proc. na środkowoamerykańskim. Łącznie sprzedaż piwa wzrosła w tym czasie o 3%. Pierwsze trzy kwartały obecnego roku obrachunkowego okazały się korzystne w dziedzinie napojów bezalkoholowych. Ich sprzedaż zwiększono bowiem o 8%.

W drugim półroczu kierownictwo spółki nie spodziewa się tak wyraźnej poprawy wyników finansowych, jak w okresie od kwietnia do września. Zmniejszyły się bowiem korzyści wynikające ze zmian kursów na rynku walutowym. Ponadto SABMiller ponosi koszty reorganizacji amerykańskiej części firmy oraz scalania z firmą włoskiej spółki Birra Peroni.

Zdaniem dyrektora generalnego Ernesta Grahama Mackaya, atutem spółki jest w dalszym ciągu zaangażowanie w Europie Środkowej i Wschodniej, gdzie popyt na piwo wykazuje stałą tendencję zwyżkową. Dlatego z tym właśnie regionem SABMiller wiąże największe nadzieje. Za bardzo atrakcyjny rynek uważa także Chiny, gdzie może liczyć na długoletni wzrost popytu.

W bieżącym roku SABMiller utraci pozycję drugiego pod względem wielkości producenta piwa na świecie na rzecz belgijskiego rywala - Interbrew. Nastąpi to po przejęciu przez Belgów kontroli nad brazylijską firmą Cia. de Bebidas das Americas w wyniku transakcji o wartości 11,2 mld USD.

Polska to znaczący rynek

Kompania Piwowarska (KP) powstała w 1999 roku z połączenia Lech Browary Wielkopolski i Browarów Tyskich Górny Śląsk. Inwestorem strategicznym spółki został SABMiller, który w 1995 roku kupił pakSABMiller ma około 68% udziałów w KP. Pozostałe kontroluje Kulczyk Holding. Kompania Piwowarska zapewnia około 8% całkowitej produkcji piwa światowego giganta. Marka Tyskie, należąca do jej portfela, jest jedną z dziesięciu największych marek piwa w Europie pod względem wielkości sprzedaży. Znaczące miejsce zajmuje też Lech.

Kompania Piwowarska wykazuje największy i najbardziej dynamiczny wzrost spośród wielkich graczy rynku piwowarskiego w Polsce. W 1993 r. udział spółki w rynku wynosił niecałe 19%, a w 2003 r. już około 33,6%. To m.in. efekt współpracy z SABMiller. Paweł Sudoł, prezes Kompanii Piwowarskiej, w wywiadzie zamieszczonym na stronie internetowej KP przyznaje, że pojawianie się inwestora branżowego było "gigantycznym impulsem rozwoju". Wniósł do firmy "kulturę korporacyjną, myślenie w kategoriach rachunku ekonomicznego, umiejętność liczenia kosztów". - Być może doszlibyśmy do tego samego, ale pewnie znacznie później - podkreślił.

Kompania Piwowarska, razem z przejętymi rok temu Browarami Dojlidy, sprzedała w ubiegłym roku - w porównaniu z 2002 r. - o 7,2% więcej piwa, czyli 9,13 mln hektolitrów. Cały polski rynek wzrósł w 2003 roku o 4,6%, do 27,2 mln hl. Jest już piątym pod względem wielkości w Europie i dziesiątym na świecie

Moce produkcyjne KP w browarach w Poznaniu i Tychach są systematycznie powiększane i wynoszą około 10 mln hl. Browary Dojlidy z Białegostoku warzą rocznie około 800 tys. hl piwa. Ich moce produkcyjne mają zostać podwojone.