MSSF-y są warunkiem efektywnej alokacji kapitału

W dobie globalizacji i dynamicznych zmian w światowym sektorze finansowym potrzebny jest "silny" system sprawozdawczości finansowej

Narodowe granice rynków kapitałowych zacierają się, począwszy od lat 70. i 80. ubiegłego wieku. Wtedy inwestorzy, pożyczkodawcy i pozostali użytkownicy sprawozdań finansowych zaczęli dostrzegać brak możliwości porównywania informacji finansowych przekazywanych przez firmy pochodzące z różnych krajów. Równocześnie zaczęto wyrażać obawy, dotyczące przejrzystości sprawozdań. Twierdzono, że różne zasady rachunkowości są trudne do zrozumienia, a informacja finansowa nie zawsze w pełni odzwierciedla faktyczny stan przedsiębiorstwa. To wszystko dało początek pracom nad harmonizacją standardów rachunkowości, szczególnie w krajach, które posiadały rozwinięte rynki kapitałowe.

Idea popierana przez państwa

i regulatorów rynku

W 1972 r., na X Światowym Kongresie Księgowych w Sydney, sir Henry Benson przedstawił propozycję utworzenia Komitetu Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (International Accounting Standards Commitee -IASC). Już w czasie kongresu przedstawiciele trzech krajów - Kanady, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych, podjęli dyskusję nad złożoną przez Bensona propozycją. Niebawem inicjatywę stworzenia zharmonizowanych standardów poparły kolejne kraje, takie jak Australia, Francja, Niemcy, Japonia, Holandia i Meksyk. Łącznie 9 państw uzgodniło w 1973 r. utworzenie IASC z siedzibą w Londynie.

Prace związane z tworzeniem międzynarodowych standardów rachunkowości trwały wiele lat. Aktywną rolę w ich promocji pełniła od wczesnych lat 90. Międzynarodowa Organizacja Komisji Papierów Wartościowych (International Organization of Securities Commissions - IOSCO). W 1995 r. IOSCO i IASC uzgodniły podjęcie wspólnych prac nad tzw. podstawowymi standardami ("core standards"), które mogłyby być stosowane przez spółki notowane na giełdach w innych państwach niż kraj ich pochodzenia. W 1998 r. IASC zakończył prace nad podstawowymi standardami, a IOSCO natychmiast rozpoczęła ich przegląd. Doceniła wykonane przez IASC prace, jednakże wskazała obszary, w przypadku których potrzebne było jeszcze udoskonalenie standardów, a także obszary, w przypadku których możliwość różnej interpretacji zasad zmniejszała porównywalność sprawozdań finansowych.

Publiczna rekomendacja IOSCO, skierowana do regulatorów rynków kapitałowych, pozwoliła jednak zagranicznym emitentom papierów wartościowych na stosowanie międzynarodowych standardów zamiast krajowych (w przypadku emisji zagranicznych musiały być uzupełniane o dodatkowe uzgodnienia i ujawnienia wymagane przez rynek).

Prawie w tym samym czasie Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego, jak i ministrowie krajów G7 publicznie wyrazili poparcie dla działań IASC i zaproponowali, aby prace nad rozszerzonymi międzynarodowymi standardami rachunkowości zakończyć do końca 1999 r.

Bezcenna wiarygodność

Kryzys ekonomiczny, który rozpoczął się w 1998 r. w niektórych krajach Azji i rozszerzył się na inne kraje świata, kolejny raz wskazał na konieczność posługiwania się wiarygodnymi i przejrzystymi zasadami rachunkowości oraz sprawozdaniami finansowymi. Zarówno regulatorzy rynku kapitałowego, jak i organizacje gospodarcze na całym świecie wyraźnie wyrażały potrzebę posługiwania się przez przedsiębiorstwa zharmonizowanymi standardami rachunkowości.

Rok 2001 uważany jest za okres, w którym nastąpiło znaczne przyspieszenie prac nad utworzeniem jednolitych międzynarodowych standardów rachunkowości. Wtedy nastąpiła reorganizacja IASC, w wyniku której została utworzona Rada ds. Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (International Accounting Standards Board - IASB). IASB została wyposażona w odpowiednią infrastrukturę, która pozwoliła jej szybko reagować na opinie i uwagi regulatorów krajowych standardów rachunkowości z całego świata, jak również umożliwiła ich udział w prowadzonych przez IASC pracach. Standardy ustanawiane przez IASB zmieniły nazwę z Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (MSR) na Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF).Tylko najlepsze rozwiązania

Nadrzędnym celem prac IASB było i jest dążenie do stworzenia zunifikowanych standardów rachunkowości, które obowiązywałyby na całym świecie. Koncepcja unifikacji w rozumieniu IASB polega na identyfikacji najlepszych obowiązujących na świecie rozwiązań i ich zastosowaniu w nowo tworzonych standardach, które jako całość mają być "jednym wspólnym mianownikiem" sprawozdawczości finansowej.

Od momentu powołania IASB, tj. od 2001 r., prace nad tworzeniem międzynarodowych standardów rachunkowości nie tylko zostały znacznie przyspieszone, ale również zwiększyła się ich jakość, a w efekcie - ustanawianych w ich wyniku zasad. W rezultacie wiele krajów wyraziło zgodę, aby MSSF były stosowane jako obowiązkowe standardy sprawozdawczości spółek notowanych publicznie.

Obowiązek nie tylko unijny

W ramach dążenia do budowania jednolitego rynku usług finansowych w Europie, Komisja Europejska wniosła do Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej wniosek o wprowadzenie jednolitych zasad sprawozdawczości finansowej w celu zwiększenia porównywalności sprawozdań sporządzanych przez spółki notowane na wspólnotowych giełdach papierów wartościowych. Ponadto chodziło również o to, aby standardy stosowane przez spółki działające na terenie Unii Europejskiej były standardami stosowanymi i akceptowanymi na skalę międzynarodową. W efekcie, rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z lipca 2002 r., wszystkie spółki notowane na wspólnotowych rynkach papierów wartościowych zostały zobowiązane, by począwszy od sprawozdań finansowych za rok 2005, stosować MSSF -y.

Międzynarodowe standardy zostały przyjęte nie tylko w krajach Unii Europejskiej. Obecnie prawie 100 państw stosuje lub zezwala na stosowanie MSSF lub też jest w trakcie konwersji krajowych standardów rachunkowości na MSSF. Na uwagę zasługuje fakt, że nawet kraje takie jak Chiny, doceniły znaczenie MSSF i rozpoczęły proces przekształcania krajowych standardów na stosowane globalnie. To samo dotyczy krajów Ameryki Łacińskiej. Wenezuela i Brazylia zaadaptowały już MSSF jako obowiązkowe standardy sprawozdawczości, natomiast Meksyk ustanowił specjalną organizację, która się zajmuje konwersją regulacji krajowych na MSSF.

Impuls do rozwoju rynku

kapitałowego

Rynek kapitałowy odgrywa coraz większą rolę w nowoczesnej gospodarce. Dlatego zarówno uczestnicy, jak i regulatorzy troszczą się o jego rozwój. Przejawem tej troski jest m.in. rozwijanie infrastruktury raportowania finansowego. Doświadczenie pokazuje, że przejrzysta infrastruktura musi być zbudowana z uwzględnieniem następujących zasad:

Standardy rachunkowości muszą być spójne i logiczne oraz muszą obejmować całość procesów gospodarczych. Powinny bazować na jasnych zasadach, dzięki którym sprawozdania finansowe odzwierciedlają rzeczywistość gospodarczą. W przedsiębiorstwie muszą funkcjonować zasady ładu korporacyjnego i silna kontrola wewnętrzna.

Praktyki przeprowadzania audytu finansowego muszą dawać pewność użytkownikom informacji finansowej, że wiarygodnie przedstawia ona pozycję firmy i jej działalność gospodarczą. Wprowadzenie i wzmocnienie mechanizmów kontrolnych w przedsiębiorstwie ma zapewnić, że ustanowione zasady rachunkowości i ładu korporacyjnego są przez firmę stosowane.

Regulatorzy, tworzący standardy rachunkowości, jak również księgowi i audytorzy muszą brać pod uwagę zmieniającą się sytuację na rynku finansowo-kapitałowym. Inżynieria finansowa i nowe produkty skłoniły do zastanowienia się nad adekwatnością tradycyjnych zasad i praktyk rachunkowości. Równocześnie różnice pomiędzy krajami w podejściu do ujmowania rachunkowego tych samych zdarzeń gospodarczych stały się widocznym problemem w dobie globalizacji. Firmy w poszukiwaniu nowych inwestorów, jak i w celu obniżenia kosztów pozyskiwania kapitału, nierzadko są przecież notowane poza swoim krajem macierzystym.

Potrzebny okazał się "silny" system sprawozdawczości finansowej - taki, który może się zmierzyć z rzeczywistością rynku kapitałowego. Wspólny język finansowy, stosowany logicznie i konsekwentnie, pozwala inwestorom na łatwiejsze porównywanie danych charakteryzujących firmy, podlegające różnemu porządkowi prawnemu. Usunięcie jednego z głównych elementów ryzyka inwestycyjnego, jakim jest obawa o niezrozumienie zasad rachunkowości, powinno otworzyć nowe możliwości, jeśli chodzi o dywersyfikację inwestycji, a więc i wielkość stopy zwrotu.

Na zakończenie chciałabym zacytować Paula Volckera, byłego przewodniczącego US Federal Reserve Board i byłego przewodniczącego IASC, który w czerwcu 2000 roku, przemawiając w Kongresie Stanów Zjednoczonych do przedstawicieli amerykańskiego rynku kapitałowego, stwierdził: "Jeśli rynki kapitałowe mają funkcjonować prawidłowo, a kapitał ma być alokowany najefektywniej, inwestorzy muszą mieć dostęp do przejrzystych informacji finansowych i mieć zaufanie, że informacje te rzetelnie odzwierciedlają sytuację gospodarczą przedsiębiorstwa. Inwestorzy powinni mieć możliwość porównywania danych finansowych przedsiębiorstw, aby podejmować najbardziej racjonalne decyzje inwestycyjne. W szybko globalizującym się świecie kluczowe jest, aby te same zdarzenia gospodarcze były ujmowane w taki sam sposób bez względu na jurysdykcje prawne, w których mają miejsce".

IASB

Rada ds. Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (International Accounting Standards Board), z siedzibą w Londynie, jest najważniejszą organizacją na rynku usług księgowych i audytorskich. Została założona w 1973 roku przez przedstawicieli Kanady, Francji, Niemiec, Japonii, Meksyku, Holandii, Wielkiej Brytanii i USA. Jest to niezależna organizacja, finansowana z pieniędzy prywatnych. Jej zadaniem jest tworzenie standardów księgowości w taki sposób, aby sprawozdania finansowe były jak najbardziej przejrzyste i porównywalne we wszystkich częściach świata. Więcej: www.iasb.org

Przewodniczącym IASB jest były szef Ernst&Young Phil Laskavy. Wśród członków są tak znane osoby ze świata biznesu, jak: William McDonough, prezes Rezerwy Federalnej Nowego Jorku (USA), Junichi Ujiie, prezes Nomura Holding Inc. (Japonia), Bertrand Collomb, przewodniczący francuskiego Stowarzyszenia Przedsiębiorców Prywatnych (Francja), czy Samuel DiPiazza, prezes PricewaterhouseCoopers (USA).

fot. archiwum

CV

Alicja Kornasiewicz

członek rady nadzorczej CA IB Corporate Finance GmbH w Wiedniu oraz prezes zarządu CA IB w Polsce.

W maju 2006 r. została nominowana do 22-osobowego komitetu IASB. Jest pierwszym członkiem komitetu wywodzącym się z nowych krajów UE.