Logistyk jak orkiestra

Rynek i nowe prawo nakładają na firmowych i zewnętrznych usługodawców logistycznych nowe powinności. Poszerzanie kompetencji jest koniecznością

Uwarunkowania związane z globalizacją i rozciąganiem łańcuchów dostaw to chyba najbardziej komentowane czynniki zmiany organizacji logistyki we współczesnej gospodarce. Obecnie logistyka stawia także czoła wielu nowym wyzwaniom, częściowo zresztą z globalizacją sprzężonym, jak choćby obsługa handlu internetowego. Na rozwiniętych rynkach europejskich jest to już bardzo ważny element napędzający wzrost rynku usług logistycznych, jak też mobilizujący do poszukiwania nowych rozwiązań organizacyjnych. Podobny charakter okazuje się mieć działalność regulacyjna Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska naturalnego. Reverse logistics, czyli logistyka zużytych produktów, rozwijająca się dzięki prawom wprowadzonym za dyrektywami takimi jak WEEE czy EFL stanowi kolejny przykład innowacyjności w logistyce. Nadrzędnym celem i wymogiem staje się także nadanie obrotowi towarów przejrzystości. Wszystkim tym wyzwaniom stawiają czoła zewnętrzni operatorzy logistyczni, w coraz większym stopniu przejmujący ciężar obsługi logistycznej od wewnętrznych działów logistycznych firm.

Rola i modele

U podłoża tego ostatniego zjawiska leży proces wirtualizacji przedsiębiorstw. To najważniejszy i powszechny trend - przykładem są choćby producenci, stopniowo wyzbywający się działów pobocznych, następnie specjalistycznych zakładów i wreszcie całkowicie odcinający się od produkcji by zająć się czystą logistyką, zarządzaniem przepływami zasobów. Po outsourcingu funkcji i procesów pozostaje zarządzanie i nadzór.

Operatorzy logistyczni podążają za tymi zmianami. W drodze ewolucji zmienili swój model działania od bezkontraktowego świadczenia specjalistycznych usług, poprzez bardziej złożoną obsługę kontraktową. Ta ostatnia łączy kilka funkcji: od transportu i magazynowania (3PL - zewnętrzni usługodawcy logistyczni), poprzez przejmowanie pełnej odpowiedzialności za określone projekty logistyczne (Lead Logistic Providers - integratorzy logistyczni), po zintegrowaną obsługę logistyczno-doradczą (4PL).

Outsourcing na fali

Dowodzi tego rozwój rynku usług logistycznych, w powszechnej opinii analityków zjawisko intensywne. Raport Datamonitor wskazuje na wzrost outsourcingu usług logistycznych jako jedną z najważniejszych tendencji na rynku. Szczegółowo omawia te kwestie na przykładzie Europy Zachodniej najświeższy raport przedstawiony przez firmę badawczą Analytiqa. Wydatki krajów Europy Zachodniej na usługi logistyczne w ciągu najbliższych pięciu lat mają wzrosnąć o 30 miliardów euro, z czego znaczna część przypadnie właśnie operatorom logistycznym. Prognozowany wzrost najbardziej widoczny jest na rynku detalicznym, gdzie wydatki na usługi logistyczne mają w ciągu pięciu lat wzrosnąć o 15,7 mld euro. Kwota ta nie pójdzie jednak w całości do 3PL, ponieważ wielu detalistów rozwija własne działy logistyczne.

Outsourcing usług logistycznych będzie kwitł na południu Europy. Na bardziej dojrzałych rynkach Europy Północnej wzrost wynikał będzie z rozwoju handlu internetowego oraz wprowadzania regulacji dotyczących recyklingu urządzeń elektrycznych i ochrony środowiska. W sektorze motoryzacyjnym, outsourcing logistyczny będzie rósł bardzo szybko w związku dążeniem producentów do redukcji kosztów i podnoszenia wydajności rozległych łańcuchów dostaw. W ciągu pięciu lat firmy 3PL uzyskają udział rzędu 57 proc. zapotrzebowania na usługi logistyczne w łańcuchu dostaw. W sektorze technologicznym udział 3PL wzrośnie do 58 proc., w farmaceutycznym przekroczą 2 miliardy euro. W sektorze technologicznym raport zwraca uwagę na trend do redukcji zapasów. Wynika to w głównej mierze z wdrożenia zawansowanych technologii zarządzania łańcuchem dostaw, jak just-in-time, build-to-order, wyszczuplania procesów. Wszystko w celu wyrzucanie z łańcuchów dostaw wszelkich przykładów nieefektywności. W najbliższych latach udział zewnętrznych operatorów w realizacji usług logistycznych sięgnie w tym sektorze 56 proc.Dostawcy usług logistycznych chcący skorzystać z przewidywanego wzrostu wydatków będą musieli nawiązać bliższe alianse ze swoimi klientami i udowodnić im na przykład swoją znajomość różnic pomiędzy rynkami regionalnymi. Rynki logistyczne w Europie Zachodniej różnią się pod względem wielkości, tempa wzrostu, złożoności łańcuchów dostaw, kultury outsourcingowej. Na przykład, według raportu, najlepiej rozwiniętym rynkiem logistycznym w Europie jest Wielka Brytania, podczas gdy francuski rynek logistyczny jest uważany za wyjątkowo trudny dla outsourcingu logistyki. Ale nie tylko w kwestiach znajomości kultury logistycznej operator musi być specjalistą.

Natura i relacje

Bardzo ważnym czynnikiem rozwoju usług logistycznych są regulacje mające chronić środowisko naturalne. Skłaniają one operatorów logistycznych do innowacyjności i nawiązywania bliższych relacji ze swoimi klientami. Regulacje środowiskowe, a w szczególności dyrektywa WEEE (Waste Electrical and Electronic Equipment) przyniosą innowacyjnym 3PL, którzy zdążą rozwinąć odpowiednie umiejętności w zakresie recyklingu i reverse logistics, szansę na pozyskanie umów i integrację ze swoimi klientami. Dostawcy usług logistycznych skorzystają także z regulacji sugerowanych przez dyrektywę ELV (End-of-Life Vehicles).

Umiejętność pogłębienia kontaktów z klientem jest zresztą znamienna. Opisujący tendencje w logistyce europejskiej profesor Tage Skjoett-Larsen, szef katedry zarządzania z Kopenhaskiej Szkoły Biznesu, zwrócił uwagę na tę kwestię. Powszechnie wymienianą konsekwencją zmian w organizacji łańcuchów dostaw jest wzrost znaczenia relacji pomiędzy jego uczestnikami. Ciężar właściwego zarządzania tymi relacjami, nawiązywania i utrzymywania kontaktów, które obejmują na przykład zarówno wymóg nieustannego przeczesywania rynku w poszukiwaniu lepszych kontrahentów jak i utrzymania najbliższych relacji z aktualnymi, to trudne do uzyskania, ale ważne nowe kompetencje logistyków.