Wskaźnik Aroon

Zaprezentowany w ubiegłym tygodniu wskaźnik Aroon ułatwia ocenę wyczerpywania się potencjału trendowego, ale nie tylko. Innym obszarem jego zastosowań jest okres wahań bocznych kursu, gdy na rynku nie obserwuje się wyraźnej tendencji wzrostowej lub spadkowej. Ciekawą propozycją wydaje się także zagregowanie wskazań obu linii wskaźnika Aroon do postaci oscylatora. Mimo że takiego rozwiązania jak dotychczas nie uwzględnił w swoich produktach żaden polski producent oprogramowania giełdowego (ostatnio zadeklarowała to firma Motte), z oscylatora Aroon już od dawna mogą korzystać użytkownicy programów wyposażonych w zaawansowany edytor wskaźników.Aroon, jak wspomniałem w poprzednim artykule, nie należy do popularnych wskaźników technicznych. Na polskim rynku giełdowego software'u taką gotową funkcję oferują jedynie programy MetaStock oraz Horyzont. Mimo to użytkownicy niektórych programów giełdowych mogą Aroonem uzupełnić listę wskaźników technicznych. Do takich programów należy SuperCharts, opracowany przez amerykańską firmę Omega Research. Ogólna postać wzoru wskaźnika Aroon przy użyciu dostępnych funkcji i zgodnie z regułami języka tworzenia formuł (Easy Language) jest następująca:Aroonup (linia wzrostowa):100 × ((Length - NthHighestBar(1,high,Length)) / Length);Aroondn (linia spadkowa):100 × ((Length - NthLowestBar (1,low,Length)) / Length).Oczywiście, poprawne zastosowanie wskaźnika Aroon jest możliwe tylko w odniesieniu do walorów, które są notowane w systemie kursów ciągłych. W przypadku pozostałych akcji dla obu linii wskaźnika trzeba skorzystać z kursu jednolitego. Tego rodzaju uproszczenie budowy wskaźnika w praktyce nie oznacza większych błędów interpretacyjnych w stosunku do wersji "wzorcowej". Ponadto, co wynika ze wzorów, jedyną zmienną zależną od inwestora jest długość okresu, z którego pobierane są notowania. Po przyjęciu zalecanego przez autora wskaźnika Aroon Tushara Chande okresu 25 dni oraz uwzględnieniu JKD jako cen zamknięcia (close), formuły linii wskaźnika Aroon w postaci gotowej do umieszczenia w programie przyjmują następującą postać:Aroonup (linia wzrostowa):100 × ((25 - NthHighestBar (1,close,25)) / 25);Aroondn (linia spadkowa):100 × ((25 - NthLowestBar (1,close,25)) / 25).Rysunek 1 przedstawia wykres wskaźnika Aroon przy zastosowaniu powyższej formuły. Dominację silnego trendu spadkowego w III kw. ub.r. na walorach Muzy niemal w modelowy sposób odzwierciedla wskaźnik Aroon. Jego obie linie od połowy lipca (poza jednym wyjątkiem) nie penetrowały nawet poziomu równowagi (linia 50).Trudny rynekBardzo kłopotliwa jest analiza rynku, gdy kursy akcji poruszają się w trendzie bocznym. Wówczas najczęściej brak jest wiarygodnych przesłanek co do kierunku przyszłej tendencji. Wielu zachodnich analityków giełdowych sugeruje w takiej sytuacji zamknięcie pozycji lub krótkoterminową spekulację. Pierwsze rozwiązanie zmusza inwestora do poszukiwania innych inwestycji, drugie obarczone jest dużym ryzykiem. Często są to jednak jedyne rozsądne decyzje, ponieważ utrzymywanie pozycji, która w długim okresie nie przynosi zysków, jest dla inwestora równie trudne do zaakceptowania, jak jednorazowy spadek notowań. W obu sytuacjach inwestor ponosi stratę, chociaż w pierwszym przypadku stara się jej zazwyczaj nie dostrzegać.Chociaż wskaźnik Aroon jest wykorzystywany (zgodnie z intencją autora) przede wszystkim jako źródło początkowych sygnałów odwrócenia trendu, można go także stosować do potwierdzania dominujących ruchów bocznych kursu. Ułatwia to charakterystyczne zachowanie wskaźnika Aroon - obie jego linie biegną równolegle. Jeżeli wykres notowań nie tworzy w zadanym dla wskaźnika Aroon okresie nowych szczytów oraz dołków, zarówno Aroondn jak i Aroonup zniżkują w kierunku poziomu 0. Ilustruje to rysunek 2, zawierający wykresy notowań Optimusa i wskaźnika Aroon przy zastosowaniu danych tygodniowych.Po dynamicznym wzroście w II połowie 1996 r. wykres notowań komputerowej spółki znajdował się w trendzie horyzontalnym. Typowe "przecięciowe" sygnały kupna i sprzedaży generowane przez Aroon nie przyniosły zysku (ze względu na budowę wskaźnik ten nie nadaje się generalnie do krótkoterminowych spekulacji w trendzie bocznym), pozwoliły jednak na opuszczenie rynku przed wybiciem z formacji dołem. Pomimo silnej linii wsparcia na poziomie 82-83 zł, kurs akcji wyraźnie słabł, co spowodowało m.in. przesunięcie strefy oporu do nowego znacznie niższego poziomu. Potwierdzeniem zmiany trendu na spadkowy było przyjęcie przez wskaźnik Aroon niemal natychmiast po wybiciu z formacji wyglądu charakterystycznego dla bessy.Znaczeniepoziomu równowagiPoza wyznaczonymi strefami wykupienia i wyprzedania, na wykresie wskaźnika Aroon istotną rolę odgrywa także, wyznaczony linią 50, poziom równowagi. Aby uzmysłowić sobie jego praktyczne znaczenie, wystarczy odwołać się do konstrukcji wskaźnika. Jeśli zastosujemy sugerowany przez Tushara Chande okres 25-dniowy, wówczas np. przebicie poziomu równowagi od góry przez Aroon wzrostowy oznacza, że ostatni wierzchołek nie został potwierdzony przez okres ostatnich 13 dni (tzn. od czasu ostatniego lokalnego szczytu upłynęło 13 dni). Jeśli sytuacja taka się powtarza, Aroonup przyjmuje w ostatnim dniu założonego okresu (25) wartość 0 i na tym poziomie może pozostawać przez dłuższy czas, nawet wiele tygodni. Podobny mechanizm dotyczy także funkcji Aroondn (porównaj rys. 2, okres marzec-kwiecień '97).Oscylator AroonKorzystając z edytora wskaźników dostępnego w amerykańskich programach do analizy technicznej (m.in. MetaStock i SuperCharts) można w łatwy sposób zbudować oscylator Aroon i wykorzystać go do pomiaru siły trendu lub jako źródło sygnałów transakcyjnych.W analizie technicznej terminu oscylator używa się najczęściej do określenia warunków, w których wartość oscyluje wokół pewnej wartości (najczęściej jest nią 0). W najprostszej postaci oscylator Aroon stanowi różnicę funkcji Aroonup (wzrostowy) oraz Aroondn (spadkowy). Utworzony w taki sposób wskaźnik w porównaniu z "oryginalnym" Aroonem jest stosunkowo łatwy w interpretacji. Sygnały transakcyjne powstają w wyniku przecięcia poziomu równowagi 0 przez linię oscylatora: od dołu - to sygnał kupna, od góry - sygnał sprzedaży. Takie sygnały na wykresie oscylatora odpowiadają sygnałom "przecięciowym" generowanym przez linie wskaźnika Aroon.Dodatkowe korzyściSkoro oscylator niemal w identyczny sposób jak wskaźnik Aroona pozwala na interpretację stanu rynku w danej chwili - po co z niego korzystać? Powodów jest kilka.Ze względu na uproszczoną budowę (jedna linia wskaźnika = jedna formuła) oscylator Aroon jest zdecydowanie łatwiejszy do wykorzystania w tworzonych przez inwestora systemach inwestycyjnych. Ponadto wskaźniki przedstawione w formie oscylatorów można wykorzystać do prognozowania zmian na rynku w oparciu o tworzone przez niego dywergencje z kursem. Inna zaleta oscylatora Aroon wynika wprost z jego budowy. Przekształcenie dwóch oddzielnych linii wskaźnika Aroon w jeden przebieg ułatwia wizualną ocenę stanu rynku, o czym można przekonać się analizując rysunek 3. Dla porównania sygnałów generowanych przez Aroon i jego oscylator wykresy obu wskaźników zestawiono obok siebie. Jak łatwo zauważyć, zbliżanie się wykresu oscylatora do poziomu równowagi (0) jest równoznaczne ze zbliżaniem się do siebie linii wskaźnika Aroon.Chociaż początkowo (sierpień 1998 r.) linie wskaźnika Aroon były równoległe, potwierdzając wahania boczne, to jednak już wkrótce wyczerpywanie się potencjału rynku coraz silniej sygnalizował opadającymi wierzchołkami Aroonup (formacja prostokątnego trójkąta zniżkującego). To samo zjawisko widoczne było wyraźnie na wykresie oscylatora (punkty A, B, C). Ten ostatni już w pierwszych dniach października spadł poniżej poziomu równowagi (silny sygnał sprzedaży), nie generując zresztą do dnia dzisiejszego żadnych dodatkowych sygnałów. Warto zauważyć, że opuszczenie przez kurs formacji trójkąta zniżkującego, poprzedzające kontynuację trendu spadkowego, miało miejsce dopiero miesiąc później, w połowie listopada.Jak powszechnie wiadomo, dużą zaletą oscylatorów (w przeciwieństwie do rodziny wskaźników opartych o średnie ruchome) jest ich prognostyczny charakter. Już samo pojawienie się wskaźnika w strefach wykupienia lub wyprzedania stanowi istotny sygnał informujący o możliwości wystąpienia korekty lub nawet zmiany trendu. Podobnie jest w przypadku oscylatora Aroon. Mimo że przebicie poziomu równowagi stanowi podstawowy sygnał odwrócenia trendu, to jednak ze względu na brak typowych obszarów wykupienia-wyprzedania dla określenia rzeczywistej siły sygnałów potrzebna jest obserwacja zachowania oscylatora w dłuższym okresie, jego kształtu, dynamiki zmian, a także dywergencji z kursem.

Koncepcja wskaźnika Aroon na podstawie "Technical Analysis of Stocks & Commodities", nr 9/95.

Kolumnę opracował Karol Jarzyński