Nagłe wzrosty kursów spółek giełdowych po ogłoszeniu przez nie strategii rozwoju związanej z internetem i ogólna giełdowa euforia internetowa, ,to bynajmniej nie wynik odkrycia sieci przez firmy, ale raczej przez inwestorów. O internecie podmioty gospodarcze wiedziały i miały dobrą opinię o nim sporo wcześniej. Potwierdzają to wyniki badania przeprowadzonego przez Katedrę Marketingu Akademii Ekonomicznej w Krakowie na ogólnopolskiej, losowej próbie przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 50 pracowników.Prawie dwie trzecie badanych przedsiębiorstw jako przyczynę zainteresowania internetem podało możliwość kontaktu (komunikacji) z innymi podmiotami i korzystania z poczty elektronicznej. Niemal równie często wskazywano zastosowania promocyjne sieci i możliwość pozyskiwania informacji, czyli także działania komunikacyjne o ściśle określonym celu. Blisko jedna piąta badanych wymieniła również możliwość wymiany plików za pomocą sieci.Firmy wykorzystujące internet generalnie postrzegają to medium pozytywnie. Prawie trzy czwarte z nich twierdzi, że ułatwia im on kontakty z klientami, a niespełna połowa podaje, że coraz większa liczba klientów komunikuje się z nimi za pośrednictwem sieci. Duża liczba przedsiębiorstw wyraża przy tym opinię, że internet jest bardzo dobrym narzędziem komunikacji, jeśli wziąć pod uwagę ich potrzeby, podkreślają to zwłaszcza spółki handlowe i usługowe. W nieco mniejszym stopniu znajduje on uznanie wśród firm produkcyjnych i o mieszanym profilu działalności. Zalety komunikacyjne medium bardziej doceniają podmioty funkcjonujące na rynkach nowych, rozwijających się.Wykorzystanie sieci ma zdaniem ankietowanych niebagatelny wpływ na osiągnięcie celów promocyjnych, jakimi są wzrost świadomości istnienia firmy wśród klientów i potencjalnych klientów oraz polepszenie się jej wizerunku. Prawie połowa (49,2%) przedsiębiorstw stwierdza, że internet zwiększył ich popularność, a ponad dwie trzecie (68,6%) - że używanie globalnej sieci poprawiło ich wizerunek. Można przy tym zauważyć, że wśród firm, które uważają, iż używanie internetu polepszyło rozpoznawalność ich firmy, 93,1% jest zdania, że poprawił się także ich wizerunek.Ponad połowa badanych otrzymała poprzez sieć zapytania o swoje produkty. Jedna czwarta otrzymała konkretne zamówienia. Wielkości te są ściśle ze sobą skorelowane. Prawie połowa z otrzymujących zapytania (48,4%) dostała jednocześnie zamówienia na swoje produkty. Zapytania o produkty najczęściej otrzymują firmy o mieszanym profilu działalności - najgorzej pod tym względem wypadają przedsiębiorstwa usługowe. W czołówce są te, które działają na rynku lokalnym i ogólnopolskim oraz jednostki kierujące swój produkt głównie do klientów instytucjonalnych. Nieco więcej zapytań dostają podmioty prywatne niż firmy państwowe czy spółdzielnie. Większą wartość ma również korzystanie z sieci dla przedsiębiorstw wielozakładowych i holdingów niż firm jednozakładowych. Zamówienia na produkty najczęściej z kolei dostają firmy usługowe i o mieszanym profilu działalności, raczej wielo- niż jednozakładowe i z centralą zlokalizowaną w dużym mieście, o liczbie mieszkańców przekraczającej 200 tysięcy. Mariusz KuziakKatedra MarketinguAkademii Ekonomicznej w Krakowiedyrektor marketingu INTERIA.PLdokończenie str. IIdokończenie ze str. IBlisko jedna piąta uczestniów badania stwierdziła, że dzięki internetowi udało im się osiągnąć dodatkowe zyski lub przychody. Nieco ponad jedna trzecia przyznaje, że dzięki sieci uzyskano efekty, które inaczej nie byłyby możliwe do osiągnięcia lub których osiągnięcie byłoby zbyt kosztowne. 40,7% firm uznaje, że korzyści z przyłączenia do internetu przewyższają koszty z tym związane. Uważają tak przede wszystkim zakłady duże, zatrudniające powyżej 200 pracowników, raczej przedsiębiorstwa wielozakładowe oraz jednostki o dominującym zagranicznym kapitale i nadzorze właścicielskim. Firm, które nie odczuły pozytywnego wpływu wdrożenia internetu, jest tylko 36,4%.Opinia o możliwościach sieci w dużym stopniu uzależniona jest od zakresu, w jakim przedsiębiorstwo ma możliwość wykorzystywania jej w swojej praktyce. Im większa liczba komputerów jest przyłączonych w firmie do internetu, tym bardziej przedsiębiorstwa skłonne są zgodzić się z pozytywnymi twierdzeniami na jego temat. Dwukrotnie wyższy jest odsetek podmiotów z więcej niż jednym komputerem niż firm tylko z jednym komputerem z dostępem do sieci zgadzających się, że internet daje możliwość wyeliminowania pewnych kosztów, zwiększenia stopnia znajomości firmy wśród klientów oraz otrzymywania elektronicznych zapytań o oferowane produkty. Rekordowe oddziaływanie większej liczby zdolnych do internetowej komunikacji komputerów uwidacznia się przede wszystkim wówczas, kiedy pytanie dotyczy możliwości osiągania dodatkowych zysków, zwiększenia się liczby klientów komunikujących się z przedsiębiorstwem poprzez to medium oraz zwiększenia się liczby zamówień otrzymywanych w ten sposób.Zależności podobne do powyżej opisanych, aczkolwiek o mniejszym zróżnicowaniu, można zauważyć pomiędzy jednostkami posiadającymi serwis World Wide Web i przedsiębiorstwami korzystającymi co prawda z internetu, lecz nie posiadającymi własnej witryny. Posiadanie serwisu www w niewielkim stopniu wpływa na ułatwienie kontaktów z klientami czy otrzymywanie zamówień poprzez internet. W dużej mierze przesądza natomiast o osiągnięciu, skądinąd ważnych, celów komunikacyjnych, jakimi są zwiększenie stopnia znajomości firmy i polepszenie się jej wizerunku. Posiadanie własnego serwisu wpływa też na znaczne zwiększenie się liczby otrzymywanych zapytań o produkty. Witryna www oddziałuje, jak uważają badani, w sporym stopniu na możliwość obniżenia lub całkowitego wyeliminowania przez przedsiębiorstwo niektórych kosztów oraz na osiąganie dodatkowych przychodów. W sumie aż 62,7% badanych jako jedną z zalet wykorzystywania internetu podaje wybrane aspekty komunikacji - korzystanie z poczty elektronicznej, komunikację z klientami, wymianę danych i informacji czy promocję. Na drugim miejscu plasuje się dostęp do danych. Wskazania takie poczyniło w sumie 50,9% biorących udział w ankiecie. Inne cechy medium, takie jak szybkość, globalność i niski koszt korzystania wymieniło 45% przedsiębiorstw.Posiadanie doświadczeń w korzystaniu z internetu zmienia sposób patrzenia na niego. Odsetek dostrzegających pewne jego cechy jako zalety jest bowiem wyraźnie wyższy wśród firm przyłączonych do globalnej infostrady. W niektórych przypadkach różnice są nawet bardzo duże. Z drugiej jednak strony, potoczna opinia na temat szybkości działania medium ulega pewnej erozji w bliższym kontakcie. Odsetek uważających, że szybkość jest jedną z głównych zalet internetu, jest wyższy wśród firm nie mających możliwości wykorzystywania sieci.Internet jako nowe medium nie jest też w opinii przedsiębiorstw wolny od wad. Największą z nich są rozmaite zagrożenia dotyczące zasobów informacji w firmie. Chodzi tu przede wszystkim o możliwość włamania się do sieci przedsiębiorstwa poprzez serwer internetowy i spenetrowania zasobów informacyjnych, które coraz częściej występują w postaci elektronicznej, oraz - także niosąca zagrożenia - możliwość zawirusowania systemu komputerowego.Podobnie jak w odniesieniu do zalet, postrzeganie wad medium uzależnione jest od tego, czy firma jest czy też nie jest przyłączona do globalnej infostrady. Rzeczywisty kontakt z internetem burzy w wielu przypadkach - wyidealizowany poniekąd przez media - wizerunek sieci jako wspaniałego narzędzia. W szczególnym stopniu pewnego rodzaju rozczarowanie widać w przypadku podmiotów już wykorzystujących je. W toku używania sieci dochodzą oni do wniosku, że internet nie jest jeszcze medium powszechnym, i że czasem trudno za jego pomocą dotrzeć do innych osób, firm czy zasobów nie znając adresu ich serwisu www czy konta poczty elektronicznej. Dlatego też rośnie i najprawdopodobniej nadal będzie rosło znaczenie wszelkiego rodzaju portali, katalogów i wyszukiwarek.Polskie przedsiębiorstwa bardzo pozytywnie oceniają perspektywy wykorzystania internetu w swojej działalności. Znakomita większość (85,8%) rok temu uważała, że powinno się już teraz stosować sieć do realizacji własnych celów. Jeszcze większy odsetek (92,5%) zgadza się z twierdzeniem, że internet będzie bardzo ważny w przyszłości. W większym stopniu przekonane do tego są przedsiębiorstwa, w których medium to już jest w jakiś sposób stosowane. Odsetek podmiotów przekonanych o znaczeniu sieci wzrasta też o kilka punktów procentowych wraz ze wzrostem liczby komputerów przyłączonych do globalnej sieci oraz wzrostem liczby skrzynek (kont) poczty elektronicznej będących w posiadaniu danego podmiotu. Prawie żadnego wpływu nie ma natomiast w tym względzie posiadanie przez firmy własnego serwisu informacyjnego w systemie World Wide Web.Potrzebę wykorzystywania internetu do realizacji własnych celów w większym stopniu zauważają firmy produkcyjne oraz wieloprofilowe niż prowadzące działalność handlową. Najczęściej konieczność taką widzą podmioty wykraczające zasięgiem swojego działania poza rynki lokalne/regionalne oraz kierujące swój produkt głównie do klientów instytucjonalnych. Wagę sieci dostrzegają bardziej firmy sprywatyzowane i państwowe niż spółdzielnie czy jednostki od początku znajdujące się w prywatnych rękach. Ten - dziwny być może - rozkład może mieć swoją przyczynę w wielkości badanych jednostek. Firmy państwowe i sprywatyzowane to w dużej mierze przedsiębiorstwa większe niż spółdzielnie czy podmioty, które zostały założone "od zera" przez prywatnych przedsiębiorców. Potrzebę wykorzystywania internetu deklarują bowiem najczęściej firmy zatrudniające powyżej 500 pracowników, a najrzadziej przedsiębiorstwa, gdzie zatrudnienie nie przekracza 100 osób.Pomimo generalnej zgody co do potrzeby wykorzystywania sieci ponad dwie trzecie ogółu respondentów uznało, że możliwości zastosowania internetu w praktyce gospodarczej firm są jeszcze ograniczone (tylko nieco ponad jedna piąta była przeciwnego zdania). 55% przedsiębiorstw akceptuje tezę, że rozwój technologiczny sieci nie jest jeszcze wystarczający. Różnica w stopniu, w jakim firmy zgadzają się z tymi dwoma twierdzeniami dowodzi, że - przynajmniej niektórym podmiotom gospodarczym - brakuje wiedzy i umiejętności wykorzystywania internetu na swoje potrzeby. Niedostatek informacji na ten temat odczuwa 53,3% badanych przedsiębiorstw, a jeszcze większa grupa firm (67,5%) uważa, że brak jest wyczerpujących informacji na temat możliwości wykorzystania sieci w biznesie.W sumie jednak internet jest postrzegany jako dobre narzędzie. Ponad dwie trzecie firm (67,5%) uważa, że nie jest to medium przereklamowane, czyli że jednak jest tak dobre, jak się powszechnie uważa. Ponadtrzykrotnie mniej przedsiębiorstw (21,3%) jest przeciwnego zdania. Opinię o tym, że internet nie jest przereklamowany przedsiębiorstwa wyrażają jednak niejako na wyrost. Jest ona potem - wraz z przyłączeniem przedsiębiorstwa do sieci - weryfikowana w praktyce. Jednostki, w których istnieje możliwość komunikowania się z jej wykorzystaniem częściej uznają ją za gorszą niż przedsiębiorstwa, które w żaden sposób nie są przyłączone do internetu. Za bardziej przereklamowaną uważają sieć także firmy, w których do sieci przyłączony jest do niej więcej niż jeden komputer. Bardziej pozytywną opinię mają natomiast w tym względzie podmioty, które posiadają firmową witrynę, niż te, które nie mają własnych stron www.Ogółem opinie polskich firm o internecie można podsumować jednym zdaniem - to dobre narzędzie. Blisko dwie trzecie przedsiębiorstw (64,5%) uznaje, że internet ma przewagę nad innymi sposobami komunikacji. Odmienną opinię rok temu miało tylko około jednej czwartej (26%) firm biorących udział w badaniu.
Mariusz KuziakKatedra MarketinguAkademii Ekonomicznej w Krakowiedyrektor marketingu INTERIA.PL
