Tylko 29 zł za miesiąc
Zyskaj pełen dostęp do analiz, raportów i komentarzy na Parkiet.com
Czuć powiew optymizmu z rynków żywności
Prognozy uzasadniają optymizm. Studzi go nieco fakt, że choć dynamika cen żywności w 2024 r. istotnie się obniży, to nadal pozostanie wysoka, głównie za sprawą przywrócenia VAT-u na żywność – mówi Jakub Olipra, starszy ekonomista w Credit Agricole Bank Polska.
Jakub Olipra, starszy ekonomista w Credit Agricole Bank Polska
Jak wyglądał ten rok na rynkach żywności? Wyznaczany przez Organizację Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) indeks światowych cen żywności w listopadzie (danych za grudzień jeszcze nie ma) znalazł się znacząco poniżej poziomu sprzed roku i jeszcze głębiej w porównaniu z rekordowym poziomem zanotowanym po wybuchu wojny w Ukrainie.
Rzeczywiście, w większości kategorii surowców rolnych, które FAO bierze pod uwagę przy wyznaczaniu indeksu, ceny silnie obniżyły się w ciągu ostatniego roku. Co więcej, spadki cen są szczególnie silne, jeśli zestawimy je z poziomami obserwowanymi bezpośrednio po wybuchu wojny w Ukrainie, w lutym 2022 r. Nazwałbym kończący się rok rokiem wygasania szoku związanego z wojną. Rok 2022 był bowiem czasem znaczących zwyżek cen. Zaraz po wybuchu wojny w górę wystrzeliły przede wszystkim ceny zbóż i roślin oleistych. Ze względu jednak na kluczowe znaczenie tych surowców dla produkcji pasz szok związany z wojną zaczął się szybko rozlewać także na inne produkty i rynki. Na to nałożył się również silny wzrost cen gazu, który znalazł odzwierciedlenie m.in. w wyższych cenach nawozów mineralnych, a także zwiększenie się cen ropy naftowej, co dodatkowo oddziaływało w kierunku wzrostu cen żywności na całym świecie. Nie można zapomnieć tutaj również o silnym wzroście presji kosztów na pozostałych odcinkach łańcucha dostaw żywności, problemach z logistyką, silnej presji płac, które dodatkowo podbijały ceny żywności. W 2023 r. część tych szoków zaczęła wygasać: m.in. silnie obniżyły się ceny większości surowców rolnych, także surowców energetycznych i nawozów, przywrócona została ciągłość łańcuchów dostaw. Znajduje to już odzwierciedlenie w wyraźnym obniżeniu dynamiki detalicznych cen żywności.
