Polacy w gorszej sytuacji finansowej niż nawet w środku pandemii

60 proc. badanych uważa, że w ciągu roku ich sytuacja finansowa się pogorszyła. Nawet w środku pandemii podobnych deklaracji było o połowę mniej. Dla gospodarki to fatalna wiadomość, skłonność do wydawania pieniędzy będzie spadała.

21 proc. Polaków uważa również, że doszło do znacznego pogorszenia ich sytuacji i to zdecydowanie najwyższe wskazanie, odkąd badanie jest prowadzone – wynika z grudniowego badania GfK Current Consumer Mood, które „Parkiet” poznał jako pierwszy.

– Konsumenci borykają się z rosnącymi kosztami życia, coraz wyższymi ratami kredytów, a także utrzymującą się na wysokim, dwucyfrowym poziomie inflacją – mówi Dominika Grusznic-Drobińska, dyrektor w GfK.

Czy to już koniec boomu w sklepach?

Tak kiepskie nastroje są fatalną informacją dla sprzedawców i to w zasadzie we wszystkich sektorach. W niedawnym badaniu UCE Research aż 81 proc. Polaków deklarowało, że podczas zakupów świątecznych będą oszczędzali nawet na jedzeniu.

To niejedyne słabe informacje o sytuacji gospodarstw domowych. Dodatkowo ich oszczędności topnieją w zastraszającym tempie. Z grudniowych danych GfK, które „Parkiet” poznał jako pierwszy, wynika, że jedynie 15 proc. konsumentów posiada środki, które starczą na dłużej niż pół roku.

– Z kolei aż 42 proc. Polaków deklaruje, że zgromadzone oszczędności umożliwią im utrzymanie się przez maksymalnie trzy miesiące – mówi Dominika Grusznic-Drobińska. – Co piąty Polak deklaruje, że jest to znaczne pogorszenie. Są to najsłabsze wyniki w historii badania GfK „Current Consumer Mood”. Mamy do czynienia z pesymizmem konsumenckim, jakiego nie obserwowaliśmy w ciągu ostatnich dwóch lat, nawet w pandemicznym 2020 roku – dodaje.

Najgorsze dopiero idzie

Zdaniem ekonomistów dla gospodarki trudno o gorsze wieści.

– Wraz ze wzrostem inflacji coraz gorzej oceniamy nasze perspektywy na przyszłość, szczególnie że wynagrodzenia w ujęciu realnym tracą swoją siłę nabywczą. Nawet w tej mniejszej części społeczeństwa posiadającej oszczędności obserwujemy coraz szybszą utratę poczucia bezpieczeństwa, proporcjonalnie do szybkości wyczerpywania się zasobów – mówi Anna Czarczyńska z Katedry Ekonomii Akademii Leona Koźmińskiego. – Dobry nastrój się skończył. Coraz mniej przekonuje nas sentencja, że „jakoś to będzie”. Okres przedświąteczny w normalnych warunkach jest czasem wzmożonych zakupów. Tymczasem po względnie optymistycznym 2019 roku, będącym czasem realizowania odłożonej konsumpcji z czasów pandemii, mamy teraz do czynienia z wyraźnym trendem spadkowym, nie tylko w wielkościach sprzedaży detalicznej, ale też w dołującym poziomie wskaźnika ufności konsumenckiej – dodaje.

– Niestety, zapowiadany okres spowolnienia gospodarczego i niestabilności rynkowej uwidacznia się w pełnej krasie. Zresztą dla nikogo nie powinno to być zaskoczeniem. Symptomy tej sytuacji były widoczne już od miesięcy. Rosnąca inflacja, spadek akcji kredytowej (kredyty hipoteczne), widoczne zahamowanie inwestycyjne, spadające wskaźniki koniunktury w handlu detalicznym to tylko niektóre przykłady oznak nadciągających kłopotów rynkowych – mówi prof. Robert Kozielski, Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego.

– W sposób naturalny konsekwencją tego są spadające dochody nabywców. Wcale nie byłbym przekonany, że ta sytuacja nie odbije się na okresie świątecznym. Oczywiście oczekiwane jest w krótkim okresie utrzymywanie poziomu konsumpcji kosztem posiadanych oszczędności i krótkookresowych pożyczek – dodaje.

Niemniej wydaje się, że te aktywa zostały już uruchomione i można prognozować już teraz ostrożne podchodzenie przez Polaków do wydatków świątecznych. Tym samym 2023 r. może być szczególnie trudny dla polskich konsumentów, a w efekcie także firm.