W nietkniętych złożach zalega gaz za 43 mld złotych

Polska posiada ponad 33 mld m sześc. gazu, którego nie eksploatuje, mimo że od wielu lat dokładnie wiadomo, gdzie się znajdują złoża i ile zawierają surowca

Udo­ku­men­to­wa­ne i nie­ek­splo­ato­wa­ne za­so­by ga­zu ziem­ne­go w Pol­sce znaj­du­ją­ce się w zło­żach kon­wen­cjo­nal­nych wy­no­szą 33,07 mld m sześc.  – wy­ni­ka z da­nych Mi­ni­ster­stwa Śro­do­wi­ska na ko­niec ubie­głe­go ro­ku, do któ­rych do­tarł „Par­kiet". Gdy­by je wy­do­być i sprze­dać po obo­wią­zu­ją­cej dziś ta­ry­fie (1294 zł za 1 tys. m sześc.), to łącz­ne wpły­wy z te­go ty­tu­ły się­gnę­ły­by 42,8 mld zł.

Dzię­ki nim nasz kraj mógł­by istot­nie zwięk­szyć pro­duk­cję błę­kit­ne­go pa­li­wa, któ­ra w ostat­nich sze­ściu la­tach wa­ha­ła się w prze­dzia­le 4,1-4,3 mld m sześc. rocz­nie. W efek­cie zu­ży­wa­ny w Pol­sce gaz był­by dla fi­nal­nych od­bior­ców tań­szy, gdyż su­ro­wiec po­zy­ski­wa­ny z wy­do­by­cia kra­jo­we­go kosz­tu­je zde­cy­do­wa­nie mniej niż im­por­to­wa­ny.

Wie­le przy­czyn

Po­wo­dów nie­wy­do­by­wa­nia su­row­ca, o któ­rym do­kład­nie wia­do­mo, gdzie i w ja­kich ilo­ściach za­le­ga, jest co naj­mniej kil­ka. Części złóż, zwłasz­cza tych ma­łych, nikt nie chce eks­plo­ato­wać, bo jest to nie­opła­cal­ne. – W nie­któ­rych przy­pad­kach du­ża za­war­tość azo­tu w zło­żu unie­możli­wi­ła ich eko­no­micz­nie uza­sad­nio­ne wy­do­by­cie (np. zło­ża Ba­bi­most, Zbą­szyń, Kar­go­wa, Wil­cze). W in­nych przy­pad­kach (np. zło­ża Mię­dzyz­dro­je E, Mię­dzyz­dro­je W, Przy­tór) pro­ble­mem by­ły kwe­stie śro­do­wi­sko­we (ob­sza­ry Na­tu­ra 2000) – in­for­mu­ją przed­sta­wi­cie­le re­sor­tu śro­do­wi­ska.

Nie­któ­re zło­ża (np. Li­se­wo) ob­ję­te są pra­wem pierw­szeń­stwa do usta­no­wie­nia tzw. użyt­ko­wa­nia gór­ni­cze­go. W związ­ku z tym PGNiG, do któ­re­go na­le­ży to upraw­nie­nie, ma jesz­cze spo­ro cza­su na uzy­ska­nie po­zwo­leń, w tym de­cy­zji śro­do­wi­sko­wej nie­zbęd­nych do bu­do­wy ko­pal­ni. W przy­pad­ku naj­więk­szych złóż, ta­kich jak Mię­dzy­chód (pra­wo do nie­go ma PGNiG) czy B4 i B6 (na­le­żą do Lo­tos Pe­tro­bal­tic, fir­my z Gru­py Lo­to­su) przed­się­bior­cy uzy­ska­li kon­ce­sję na eks­plo­ata­cję, w któ­rej zo­stał okre­ślo­ny ter­min uru­cho­mie­nia ko­pal­ni na la­ta 2013–2014.

Wresz­cie część udo­ku­men­to­wa­nych złóż znaj­du­je się na ob­sza­rze kon­ce­sji po­szu­ki­waw­czo-roz­po­znaw­czych, na któ­rych fir­my pla­nu­ją pro­wa­dzić dal­sze pra­ce w ce­lu lep­sze­go roz­po­zna­nia za­so­bów.

Brak prze­tar­gów

Zde­cy­do­wa­na więk­szość udo­ku­men­to­wa­nych i nie­wy­do­by­wa­nych złóż znaj­du­je się w za­chod­niej Pol­sce. Naj­star­sze z nich od­kry­to już w la­tach 1976-1977. Re­sort śro­do­wi­ska po­da­je, że po­za gieł­do­wy­mi gru­pa­mi pra­wa do złóż ma­ją fir­my FX Ener­gy Po­land, Blue Ener­gy i Lie­sa Ener­gy.

Do du­żej czę­ści złóż wy­łącz­ne pra­wo ma Skarb Pań­stwa. To ozna­cza, że re­sort śro­do­wi­ska mo­że wy­dać dla nich kon­ce­sję eks­plo­ata­cyj­ną po prze­pro­wa­dze­niu wcze­śniej­sze­go prze­tar­gu. Czy i kie­dy to na­stą­pi? – Ogło­sze­nie prze­tar­gu z urzę­du wy­ma­ga do­ko­na­nia przez or­gan kon­ce­syj­ny peł­nych uzgod­nień z gmi­na­mi, na te­re­nie któ­rych znaj­du­je się ob­szar ob­ję­ty prze­tar­giem, oraz uzy­ska­nia de­cy­zji o śro­do­wi­sko­wych uwa­run­ko­wa­niach. Przy­go­to­wa­nie tych do­ku­men­tów wy­ma­ga cza­su – twier­dzą prze­sta­wi­cie MŚ.

Na jed­nej z ostat­nich kon­fe­ren­cji Piotr Woź­niak, wi­ce­mi­ni­ster śro­do­wi­ska i głów­ny geo­log kra­ju, in­for­mo­wał, że z udo­ku­men­to­wa­nych, ale nie­ek­splo­ato­wa­nych złóż można by­ło­by wy­do­być bez więk­szych pro­ble­mów oko­ło 25 mld m sześc. gazu. Rze­czy­wi­stość jest jed­nak?bar­dziej skom­pli­ko­wa­na. Przed­sta­wi­cie­le re­sor­tu po prze­pro­wa­dzo­nych ana­li­zach twier­dzą, że w mia­rę szyb­ko można roz­po­cząć eksploatację?je­dy­nie złóż ob­ję­tych kon­cesja­mi wy­do­byw­czy­mi, któ­rych za­so­by wy­no­szą oko­ło 15,8?mld m sześc.

to­masz.fur­man@par­kiet.com

Izabela Albrycht, prezes Instytutu Kościuszki

Wy­stę­po­wa­nie w Pol­sce sto­sun­ko­wo du­żych udo­ku­men­to­wa­nych, ale nie­wy­do­by­wa­nych za­so­bów ga­zu ze złóż kon­wen­cjo­nal­nych mo­że świad­czyć o pro­ble­mach z przej­ściem do fa­zy ich eks­plo­ata­cji. Nie­wąt­pli­wie przy­czy­ny te­go trze­ba zba­dać i wy­cią­gnąć wnio­ski na przy­szłość, w tym stwo­rzyć wa­run­ki do ich eks­plo­ata­cji. Mu­si­my za­dbać, aby po­dob­ne sy­tu­acje nie wy­stą­pi­ły, gdy zo­sta­ną udo­ku­men­to­wa­ne, za­pew­ne du­żo więk­sze, za­so­by ga­zu łup­ko­we­go. Nie­za­le­żnie od przy­czyn, któ­re spo­wo­do­wa­ły, że nie wy­do­by­wa­my udo­ku­men­to­wa­nych złóż, na­le­ży pa­mię­tać o ogra­ni­czo­nych mo­żli­wo­ściach kon­sump­cji ga­zu w Pol­sce. W mo­jej oce­nie w naj­bli­ższych kil­ku la­tach nie ma miej­sca na upla­so­wa­nie do­dat­ko­wych istot­nych ilo­ści te­go su­row­ca, po­za już wy­do­by­wa­nym i im­por­to­wa­nym w ra­mach za­war­tych umów. Do­dat­ko­wy po­pyt mo­że wy­kre­ować do­pie­ro re­ali­za­cja ta­kich pro­jek­tów, jak np. bu­do­wa elek­trow­ni na gaz czy in­ten­sy­fi­ka­cja współ­pra­cy re­gio­nal­nej w ra­mach Gru­py Wy­szeh­radz­kiej.