Wymogi ujawnieniowe ESRS E4 – Różnorodność biologiczna i ekosystemy

Wprowadzenie

Zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych i ochrona różnorodności biologicznej to kluczowe wyzwania stojące przed organizacjami w kontekście zrównoważonego rozwoju. Standard ESRS E4, będący częścią europejskich standardów raportowania zrównoważonego rozwoju (ESRS), kładzie szczególny nacisk na ujawnianie informacji dotyczących wpływu organizacji na różnorodność biologiczną i ekosystemy. Wprowadzenie obowiązku raportowania ma na celu nie tylko zwiększenie transparentności, ale także mobilizację firm do podejmowania realnych działań na rzecz ochrony bioróżnorodności. Dzięki temu organizacje będą mogły nie tylko lepiej zarządzać swoim wpływem na środowisko, ale również przyczyniać się do globalnych wysiłków na rzecz ochrony bioróżnorodności i zachowania równowagi ekologicznej.

Identyfikacja i opis istotnych kwestii związanych z bioróżnorodnością

Zgodnie z ESRS kluczowym punktem wyjścia w raportowaniu ESG jest identyfikacja tzw. IRO, czyli istotnych wpływów, ryzyk i szans w obrębie danego obszaru tematycznego. Ten proces określany jest jako ocena istotności i stanowi kluczowy etap identyfikacji i raportowania kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem. Organizacje zobowiązane są do ujawnienia informacji z przeprowadzonej oceny istotności, a opis takiego procesu powinien obejmować m.in. zastosowane metody i narzędzia oraz przyjęte kryteria oceny istotności.

Jeśli kwestie związane z ochroną bioróżnorodności i ekosystemami zostały uznane za istotne, to taka organizacja powinna przedstawić informacje na temat swojego wpływu na bioróżnorodność oraz wpływu tych kwestii na swoją działalność. Dodatkowo organizacja musi opisać interakcje zidentyfikowanych IRO z własną strategią i modelem biznesowym, wskazując, w których obszarach własnych operacji oraz łańcucha wartości koncentrują się istotne wpływy, ryzyka i szanse.

W następnej kolejności spółka powinna ujawnić informacje zgodnie z wymogami w tematycznym standardzie ESRS E4 przeznaczonym dla bioróżnorodności.

Plan transformacji w zakresie bioróżnorodności – ESRS E4-1

Chociaż sam standard nie wymaga od organizacji posiadania planu transformacji w zakresie bioróżnorodności i ekosystemów, to jeśli taki plan istnieje, organizacja jest zobowiązana do ujawnienia kluczowych informacji na jego temat. Obejmuje to przedstawienie celów, działań i zasobów przeznaczonych na realizację tego planu. Dodatkowo organizacje mogą przedstawić opis procesu monitorowania postępów w jego realizacji, a także powiązanie tego planu z innymi strategiami funkcjonującymi w organizacji.

Polityki związane z różnorodnością biologiczną i ekosystemami – ESRS E4-2

W ramach tego wymogu organizacje zobowiązane są do ujawnienia szczegółowych informacji na temat polityk dotyczących różnorodności biologicznej i ekosystemów. Kluczowym elementem takich polityk powinny być jasno określone cele i zobowiązania organizacji, które zostały opracowane w powiązaniu z harmonogramem. Mogą one obejmować zarówno cele ilościowe, takie jak np. wzrost powierzchni obszarów chronionych, jak i cele jakościowe, np. dotyczące poprawy stanu lub funkcjonowania ekosystemów.

Polityki powinny zawierać również szczegółowe zasady i wytyczne dotyczące sposobu zarządzania oddziaływaniem organizacji na ekosystemy, np. procedury oceny wpływu nowych inwestycji czy projektów, standardy postępowania w obszarach chronionych, a także zasady współpracy z partnerami w łańcuchu dostaw. Ważnym elementem polityk związanych z bioróżnorodnością są mechanizmy odpowiedzialności i nadzoru nad ich realizacją. Oznacza to, że organizacje powinny wskazać role i obowiązki poszczególnych osób i działów w tym zakresie, a także opisać procesy monitorowania, raportowania i weryfikacji podejmowanych działań.

Działania i zasoby związane z różnorodnością biologiczną i ekosystemami – ESRS E4-3

Oprócz ujawnienia informacji na temat polityk dotyczących bioróżnorodności i ekosystemów zobowiązane organizacje powinny szczegółowo opisać konkretne inicjatywy, projekty i programy, które realizują w celu ochrony i odtwarzania różnorodności biologicznej. Może to obejmować np. działania na rzecz ochrony siedlisk kluczowych gatunków czy ograniczania zanieczyszczeń. Należy także przedstawić informacje na temat celów, zakresu, harmonogramów oraz uzyskiwanych efektów tych przedsięwzięć. Istotnym elementem ujawnień jest również prezentacja informacji na temat środków i zasobów angażowanych przez organizacje na rzecz ochrony bioróżnorodności i ekosystemów, takich jak wielkość alokowanych środków finansowych, zaangażowanie pracowników (np. liczba etatów), a także wykorzystywana infrastruktura (laboratoria, centra badawcze itp.).

Zgodnie z wymogiem E4-3 organizacje powinny również ujawnić informacje na temat współpracy z partnerami zewnętrznymi (organizacje pozarządowe, instytucje naukowe czy społeczności lokalne) w zakresie ochrony bioróżnorodności. Pozwoli to na lepsze zrozumienie skali zaangażowania organizacji w kwestie bioróżnorodności.

Cele związane z różnorodnością biologiczną i ekosystemami – ESRS E4-4

W zakresie celów organizacje powinny przedstawić cele ilościowe i jakościowe dotyczące różnorodności biologicznej i ekosystemów. Cele ilościowe mogą obejmować m.in. cele redukcji negatywnego wpływu, takie jak np. zmniejszenie emisji zanieczyszczeń wraz ze wskazaniem konkretnych wartości docelowych oraz harmonogramów ich realizacji. W ramach celów jakościowych organizacja może ujawnić informacje na temat poprawy stanu lub funkcjonowania określonych ekosystemów czy zwiększenia różnorodności gatunkowej. Takie cele pozwalają na kompleksowe ujęcie wpływu organizacji na środowisko naturalne.

Ważnym elementem jest również informacja, jakie konkretne działania i inicjatywy są podejmowane przez przedsiębiorstwo w celu osiągnięcia założonych celów. Może to obejmować m.in. inwestycje w zieloną infrastrukturę, wdrażanie innowacyjnych technologii czy edukację pracowników i społeczności lokalnych.

Mierniki oddziaływania związane ze zmianą w zakresie różnorodności biologicznej i ekosystemów – ESRS E4-5

Z kolei wymóg E4-5 nakłada na organizacje obowiązek przedstawienia opisu stosowanych wskaźników i mierników oddziaływania na różnorodność biologiczną i ekosystemy. Mogą one obejmować m.in. dane dotyczące stanu gatunków. Kluczowym elementem jest prezentacja danych historycznych oraz aktualnych pomiarów dla zidentyfikowanych wskaźników. Umożliwi to śledzenie trendów i zmian w czasie, a tym samym ocenę skuteczności podejmowanych działań na rzecz ochrony bioróżnorodności. Oprócz samych danych organizacje muszą również przedstawić szczegółowe informacje na temat metodologii pomiaru, źródeł danych wykorzystywanych do pomiaru wskaźników, a także opisu sposobu ich pozyskiwania. Pozwoli to na lepsze zrozumienie wiarygodności i porównywalności prezentowanych informacji.

Antycypowane skutki finansowe wynikające z ryzyk i możliwości związanych z bioróżnorodnością i ekosystemami – ESRS E4-6

Dodatkowo organizacje muszą przedstawić opis zidentyfikowanych ryzyk i możliwości o charakterze finansowym, związanych z bioróżnorodnością i ekosystemami. Dotyczą one m.in. zagrożeń wynikających z konieczności poniesienia kosztów kompensacji szkód w środowisku, a także potencjalnych korzyści finansowych związanych z wdrożeniem nowych produktów czy usług proekologicznych. W ramach tego wymogu konieczna jest prezentacja szacunków dotyczących potencjalnych kosztów lub przychodów wynikających ze zidentyfikowanych ryzyk i możliwości. Organizacje powinny podać konkretne kwoty lub przedziały wartości wraz z opisem założeń i metod wykorzystanych do kalkulacji, a także wyjaśnić, w jaki sposób mogą one wpłynąć na sytuację finansową firmy. Ponadto firma powinna opisać podejmowane działania w celu ograniczenia zidentyfikowanych ryzyk lub wykorzystania pojawiających się możliwości, np. inwestycje w ochronę ekosystemów czy wdrażanie innowacji.

Podsumowanie

Mimo iż standardy ESRS E4 dostarczają kompleksowych wytycznych w zakresie sprawozdawczości na temat bioróżnorodności, wdrożenie tych wymogów może stanowić istotne wyzwanie dla wielu organizacji. Objęte wymogiem raportowania podmioty mogą napotykać trudności w identyfikacji i kwantyfikacji swojego wpływu, zwłaszcza w kontekście całego łańcucha wartości. Pozyskanie wiarygodnych i porównywalnych danych, szczególnie w odniesieniu do mierników wpływu na bioróżnorodność, może być trudnym zadaniem, ponieważ wiele firm wciąż jeszcze nie mierzy w sposób kompleksowy swojego oddziaływania na bioróżnorodność, co znacznie utrudnia spełnienie wymogów sprawozdawczych. Dodatkowo zapewnienie spójności i powiązania ujawnień dotyczących bioróżnorodności z innymi elementami sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju może wymagać znacznych nakładów pracy i zaangażowania interesariuszy. Jednak, pomimo wielu wyzwań, efektywne wdrożenie standardów ESRS E4 będzie kluczowe dla zapewnienia przejrzystości i porównywalności sprawozdawczości w obszarze bioróżnorodności i transformacji w kierunku zrównoważonego rozwoju.

Paulina Harazin Sustainability Consultant, BUREAU VERITAS POLSKA SP. Z O.O.